Ετεροχρονισμένη ή ακόμα και αδύνατη σε κάποιες περιπτώσεις φαίνεται να είναι η δυνατότητα των ασθενών της χώρας να έχουν πρόσβαση σε αντιβιοτικές θεραπείες, οι οποίες θεωρούνται σημαντικές για την αντιμετώπιση ασθενειών με σοβαρές λοιμώξεις.

Η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων (ΕΕΛ), ετοιμάζει εισήγηση στο υπουργείο Υγείας, ζητώντας τη δημιουργία αποθέματος των φαρμάκων αυτών στη χώρα μας. Παράλληλα, προτίθεται να καταθέσει πρόταση για την παραγωγή αναγκαίων φθηνών αντιβιοτικών που δεν έχουν προστασία πατέντας στην Ελλάδα, με την παροχή κινήτρων προς την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία.

Η Ελλάδα, εδώ και χρόνια, κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις στην ΕΕ στην αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα, διαπιστώνεται ότι υπάρχουν μικρόβια που παρουσιάζουν αντοχή σε όλες τις διαθέσιμες αντιβιοτικές θεραπείες. Όπως ανέφερε ο διευθυντής του Τμήματος Λοιμώξεων στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», Βασίλειος Παπασταμόπουλος, σε συνέντευξη τύπου της ΕΕΛ, την Πέμπτη (7/3), το ποσοστό δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια, ωστόσο παραμένει χαμηλό. Η συνθήκη αυτή θέτει σε κίνδυνο τους ασθενείς και δυσκολεύει το έργο των γιατρών, οι οποίοι καλούνται να διαχειριστούν λοιμώξεις, για τις οποίες δεν υπάρχει κανένα διαθέσιμο φάρμακο.

«Ορισμένα μικρόβια παράγουν κάποια ένζυμα, τα οποία αδρανοποιούν σχεδόν όλα τα αντιβιοτικά που υπάρχουν. Άρα, δεν έχουμε επιλογές για τα μικρόβια αυτά, τα οποία έχουν πολύ μεγάλη θνητότητα στα νοσοκομεία μας», ανέφερε από την πλευρά του ο καθηγητής Λοιμωξιολογίας, Νικόλαος Σύψας, σημειώνοντας ότι, παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιες επιλογές αντιβιοτικών, οι οποίες διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

• Παλιά αντιβιοτικά που, επειδή δεν χρησιμοποιούνται για πολλά χρόνια, διατηρούν ακόμα την ισχύ τους. Τα αντιβιοτικά αυτά, λόγω του ότι δεν ισχύει πλέον η προστασία πατέντας, είναι πολύ φτηνά.
• Νέα, καινοτόμα αντιβιοτικά για πολυανθεκτικά μικρόβια, τα οποία έχουν πολύ υψηλό κόστος.

«Οι δύο αυτές κατηγορίες, που είναι απαραίτητες για την επιβίωση των ασθενών για τους οποίους δεν έχουμε άλλες επιλογές, δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα. Τα μεν επειδή είναι πολύ φθηνά και δεν ενδιαφέρονται οι ξένες εταιρείες να τα φέρουν, τα δε επειδή είναι πολύ ακριβά και υπάρχει πρόβλημα με το κόστος», ανέφερε ο καθηγητής.

Όπως ο ίδιος εξήγησε, παραδείγματα τέτοιων αντιβιοτικών είναι η αζτρεονάμη, ένα παλιό φάρμακο, που είναι απαραίτητο σε ασθενείς που παράγουν τα «επίμαχα» ένζυμα, καθώς και η σεφιδεροκόλη, ένα νέο καινοτόμο και ακριβό φάρμακο, το οποίο αποτελεί μία από τις λίγες διαθέσιμες θεραπείες για το «περιβόητο» acinetobacter, που κυκλοφορεί στις νοσοκομειακές μονάδες.

Τα φάρμακα αυτά η Πολιτεία τα παρέχει στους ασθενείς, με εισαγωγή μέσω του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ). Ωστόσο, η διαδικασία είναι χρονοβόρα και φτάνει στα χέρια των γιατρών όταν είναι πλέον πολύ αργά για τον ασθενή.

«Το μοντέλο αυτό πρέπει να αλλάξει. Η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων θα προχωρήσει σε σχετικές εισηγήσεις στο υπουργείο Υγείας , προκειμένου να δημιουργηθεί απόθεμα στη χώρα μας και να υπάρχει άμεση πρόσβαση στα αντιβιοτικά αυτά, τα οποία είναι απαραίτητα και αναντικατάστατα για τη βελτίωση των ασθενών.  Αν δεν τα δώσουμε πολύ γρήγορα, θα χάσουμε τους ασθενείς μας», ανέφερε ο κ. Σύψας.

Άλλα φθηνά φάρμακα

Εκτός από αυτές τις θεραπείες για τα πολυανθεκτικά μικρόβια, υπάρχει και μία σειρά αντιβιοτικών, τα οποία είναι πολύ φθηνά και δεν κυκλοφορούν στην Ελλάδα, καθώς δεν υπάρχει οικονομικό κίνητρο για τις εταιρείες που τα διακινούν, με δεδομένες και τις υψηλές επιστροφές της φαρμακοβιομηχανίας στο κράτος..

Ως κλασικό παράδειγμα αναφέρθηκε η απλή πενικιλίνη, που διατηρεί ενδείξεις για πολλές -ακόμα και παλιές- λοιμώξεις. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η κοτριμοξαζόλη, που χορηγείται συνήθως σε ουρολοιμώξεις και πνευμονίες, ενώ είναι απαραίτητη και σε βαριές λοιμώξεις που αντιμετωπίζουν ασθενείς με HIV και ανοσοκατασταλμένοι.

Στην κατηγορία αυτή υπάγονται, επίσης, αντιφυματικά φάρμακα, αντιικά που χορηγούνται σε μεταμοσχευμένους, θεραπείες για βαριές μυκητιάσεις στον εγκέφαλο κ.ά.

«Οι θεραπείες αυτές είτε δεν υπάρχου καθόλου στην αγορά είτε εμφανίζονται σποραδικά. Η Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων προτίθεται να καταθέσει στο υπουργείο λίστα με τα αντιβιοτικά που είναι αναγκαίο να υπάρχουν σε απόθεμα στην Ελλάδα, να ζητήσει να δημιουργηθεί αυτό το απόθεμα και να προτείνει την παροχή οικονομικών κινήτρων στις ελληνικές εταιρείες, προκειμένου να παράγουν αυτά που δεν έχουν προστασία πατέντας», ανέφερε ο καθηγητής. Και πρόσθεσε: «Αν σε μια εταιρεία δοθεί ένα καλό κίνητρο, θα τα παράξει, θα τα παρέχει στη χώρα μας και θα μπορεί να κάνει και εξαγωγές. Όμως, θα πρέπει τα φάρμακα αυτά να μπουν σε ένα ειδικό καθεστώς, το οποίο δεν θα επηρεάζεται από clawback και, εν γένει, επιστροφές».

Όπως αναφέρθηκε, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη όσον αφορά στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα. «Η συνθήκη αυτή αποτελεί το “πετρέλαιο” που βάζει τη φωτιά της αντοχής στα μικρόβια στη χώρα μας. Απαιτείται μία πολύ ισχυρή παρέμβαση της Πολιτείας και της Εταιρείας Λοιμώξεων προς τους γιατρούς πλέον της κοινότητας. Ήδη έχει γίνει ένα μεγάλο βήμα με την απαγόρευση της χορήγησης από τα φαρμακεία χωρίς ιατρική συνταγή, ωστόσο, πρέπει να γίνουν επιπλέον βήματα», ανέφερε ο κ. Σύψας. Όσον αφορά στην κατανάλωση των αντιβιοτικών στα νοσοκομεία, από την πρώτη θέση που κατείχαμε βρισκόμαστε πλέον στην έκτη, γεγονός που αποδίδεται στη συμβολή των Επιτροπών Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και των Ομάδων Ελέγχου Κατανάλωσης Αντιβιοτικών στα Νοσοκομεία.

H Συνέντευξη Τύπου πραγματοποιήθηκε με αφορμή το 23ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων.