Το πρώτο βήμα έγινε, το Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκανε το αυτονόητο «παγώνοντας» μέχρι νεωτέρας τη σιδηρά δημοσιονομική πειθαρχία του Συμφώνου Σταθερότητας, αλλά απαιτείται το μεγάλο βήμα ή μάλλον το άλμα στο Eurogroup, γιατί σε διαφορετική περίπτωση τα “πυρά” κατά των επιπτώσεων του κορωνοϊού θα είναι άσφαιρα, κοινώς τζούφια.

Οι εξελίξεις στο δημοσιονομικό πεδίο τρέχουν με μάλλον πρωτόγνωρη ταχύτητα για τα δεδομένα των δύσκαμπτων Ευρωπαίων υπουργών και τεχνοκρατών, αλλά είναι προφανές ότι όταν μιλάμε για ύφεση 10% ή για «πακέτα» άνω των 720 δισ. μόνο για τη Γερμανία, οι καθυστερήσεις απαγορεύονται. Η τραυματική εμπειρία της ολιγωρίας των Ευρωπαίων στην κρίση του 2008 δεν αφήνει, άλλωστε, περιθώρια για νέα λάθη. Η πραγματικότητα είναι, ωστόσο, λίγο πιο σύνθετη.

Οι Ευρωπαίοι υπουργοί ενεργοποίησαν για πρώτη φορά τη ρήτρα διαφυγής από τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στα κράτη- μέλη να λάβουν μέτρα όχι μόνο για τη στήριξη των συστημάτων Υγείας και την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, αλλά για να κάνουν όσες παρεμβάσεις χρειαστεί και για όσο χρειαστεί, σε ευρύτερο πεδίο, προκειμένου να αντιστρέψουν μια γενικευμένη κρίση ως απόρροια της σοβαρής ζημιάς στην οικονομία. Υπάρχει, όμως, ένα… προβληματάκι. Για τέτοιου μεγέθους παρεμβάσεις απαιτείται άφθονο χρήμα, που τα περισσότερα κράτη- μέλη δεν διαθέτουν στα θησαυροφυλάκια τους.

Τα ευρωομόλογα εκτάκτων συνθηκών

Το σημερινό Eurogroup υποτίθεται ότι θα λάβει κρίσιμες και τολμηρές αποφάσεις, οι οποίες θα αποτελέσουν αντικείμενο της Συνόδου Κορυφής την Πέμπτη, με στόχο μια συντονισμένη και ηχηρή απάντηση όλης της Ευρώπης στο “τέρας” της βαθιάς ύφεσης. Φαίνεται, όμως, ότι υπάρχουν ακόμα κάποιοι που δεν βλέπουν πέρα από τη μύτη της, αδυνατώντας να αντιληφθούν ότι οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας ή ιδρυτικοί κανόνες του ESM, δεν είναι γραμμένοι στην πέτρα.

Το σημερινό Eurogroup υποτίθεται θα αποφασίσει πώς θα αξιοποιηθεί ο «κουμπαράς» του ESM για να χρηματοδοτηθούν όσα κράτη χρειάζονται άμεση ρευστότητα αλλά και το υπό ποιες προϋποθέσεις θα πρέπει- επιτέλους- να εκδοθούν Ευρωομόλογα εκτάκτων συνθηκών, ανάλογα με τα ομόλογα του Πολέμου, τα Cononabonds.

Για τα 410 δις του ESM, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι αν και στην προηγούμενη τηλεδιάσκεψη είχε ανοίξει διάπλατα ο δρόμος για χρήση αυτού του “κουμπαρά” χωρίς τις ασφυκτικές δεσμεύσεις του Ευρωμηχανισμού, δηλαδή χωρίς Μνημόνια, υπάρχουν ακόμα κάποιοι εντός της Ευρωομάδας που θεωρούν ότι οι πιστοληπτικές γραμμές του ESM θα πρέπει να ανοίξουν αλλά μόνο υπό όρους (conditionality). Με αυτό το δεδομένο, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι συναντά αντιστάσεις και η έκδοση Coronabonds, με βασικό επιχείρημα τον... ηθικό κίνδυνο...