Τους δύο πρώτους μήνες του 2024 έχουν γίνει γνωστοί δύο θάνατοι, ενός παιδιού και ενός ενήλικα. Και οι δύο ήταν θετικοί σε στρεπτόκοκκο. Στον δεύτερο, μάλιστα, ταυτοποιήθηκε ένα εξαιρετικά σπάνιο στέλεχος, το άκουσμα του οποίου πρόσθεσε επιπλέον ανησυχία και προβληματισμό.
Ο 28χρονος κατέληξε την 1η Φεβρουαρίου στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου στη Θεσσαλονίκη. «Ο ασθενής διακομίσθηκε στις 31.01.24, ώρα 16:20, από το 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Εκπαιδεύσεως, με τη διάγνωση ανθεκτική καρδιακή ανεπάρκεια σε έδαφος, επιπλεγμένης ενδοκαρδίτιδος της αορτικής, της μιτροειδούς και της τριγλώχινος βαλβίδος, με θετική αιμοκαλλιέργεια σε Granulicatella adiacens», ανέφερε ανακοίνωση της διοίκησης του νοσηλευτικού ιδρύματος. Την 1η Φεβρουαρίου υποβλήθηκε σε επείγουσα καρδιοχειρουργική αντιμετώπιση, αλλά, δυστυχώς απεβίωσε την ίδια ημέρα.
Το Granulicatella adiacens είναι ένας τύπος στρεπτόκοκκου. Ανευρίσκεται δύσκολα στο εργαστήριο λόγω των απαιτήσεων στην ταυτοποίησή του. «Πρέπει κανείς να είναι υποψιασμένος. Δε βγαίνει στα κλασικά καλλιεργητικά υλικά», σημειώνει ο Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ, Γκίκας Μαγιορκίνης.
Το βακτήριο αυτό έχει αναφερθεί κυρίως από λοιμώξεις της κυκλοφορίας του αίματος, λοιμώδεις ενδοκαρδίτιδες, λοιμώξεις του οφθαλμικού κόγχου, του ρινοδακρυϊκού πόρου και εμφυτεύματα μαστού.
Όπως αναφέρεται σε ξένες μελέτες, παρά το γεγονός ότι αποτελεί μέρος της στοματικής, γαστρεντερικής και ουρογεννητικής χλωρίδας, το G. adiacens σπάνια εμπλέκεται σε λοιμώξεις λόγω των δύσκολων τεχνικών απομόνωσης και διαφοροποίησής του σε σύγκριση με άλλους τύπους στρεπτόκοκκου.
Στρεπτόκοκκος: Ποιες είναι οι στενές επαφές υψηλού κινδύνου
Τα ευάλωτα ανοσοποιητικά στόχος του στρεπτόκοκκου
Η περίπτωση του 28χρονου ήταν ιδιαίτερη, καθώς όπως φαίνεται από τις δηλώσεις της οικογένειάς του επρόκειτο για έναν ευάλωτο άνθρωπο. Ο αδελφός του 28χρονου από τη Λάρισα, Απόστολος Κομίνης, μιλώντας στο protothema.gr ανέφερε ότι ο στρεπτόκοκκος ήταν το τελειωτικό «χτύπημα» και ότι ο αδελφός του έπασχε από ρευματοειδή αρθρίτιδα και έκανε θεραπείες προκειμένου να την αντιμετωπίσει. «Όλα έγιναν πολύ γρήγορα, τα χτυπήματα ήταν απανωτά για τον αδελφό μου και μέσα σε διάστημα 8 μηνών ταλαιπωρίας για εκείνον, έφυγε αναπάντεχα από τη ζωή», είπε, μεταξύ άλλων.
Η ευαλωτότητα του ανθρώπινου οργανισμού είναι ακριβώς αυτή που «προτιμά» η λοίμωξη με στρεπτόκοκκο. Όπως επισημαίνει ο κ. Μαγιορκίνης, επιδημιολογικά οι ευαίσθητοι πληθυσμοί είναι τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κοινή λοίμωξη με στρεπτόκοκκο αφορά κυρίως στα μικρά παιδιά έως 10 ετών και τα προσβάλλει μια περίοδο που το ανοσοποιητικό είναι εξασθενημένο από τις απανωτές χειμωνιάτικες λοιμώξεις και ειδικά από τη γρίπη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο τύπος στρεπτόκοκκου που ταυτοποιήθηκε στον 28χρονο είναι ένα βακτήριο της κοινότητας, αλλά δεν έχει σχέση με τη διεισδυτική στρεπτοκοκκική λοίμωξη (Invasive Group A Streptococcus, iGAS), την σοβαρή έκφραση του κοινού βακτηρίου στην οποία οφείλονται τα αυξημένα περιστατικά και οι θάνατοι στη γηραιά ήπειρο εδώ και ενάμιση χρόνο.
Στη χώρα μας από τις αρχές του 2023 έχουν καταγραφεί 11 θάνατοι παιδιών με iGAS και 12 θάνατοι ενηλίκων. Το πιο πρόσφατο θανατηφόρο περιστατικό σε παιδί αφορά στην 9χρονη από το Διδυμότειχο που διακομίστηκε στο νοσηλευτικό ίδρυμα της πόλης με βαριά κλινική εικόνα και κατέληξε λίγες ώρες μετά.
Οι λοιμώξεις από iGAS δεν συμπεριλαμβάνονται στο σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων. Ωστόσο, τελευταία ο ΕΟΔΥ τις επιτηρεί λόγω της αύξησης περιστατικών iGAS διεθνώς. Από την αρχή του 2023 έως και τις 11/1/2024 δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 89 περιστατικά iGAS, 40 σε ενήλικες και 49 σε παιδιά ηλικίας στην πλειοψηφία τους κάτω των δέκα ετών. Μεταξύ των περιστατικών περιλαμβάνονται 22 θάνατοι, 10 σε παιδιά ηλικίας δώδεκα μηνών ως οκτώ ετών και 12 σε ενήλικες στην πλειοψηφία τους με υποκείμενα νοσήματα. Η 9χρονη απεβίωσε μετά το παραπάνω χρονικό διάστημα και δεν συμπεριλαμβάνεται στους αριθμούς αυτούς, ενώ ο 28χρονος δεν αναφέρθηκε ως περιστατικό διεισδυτικής λοίμωξης στρεπτόκοκκου Α.
Τι να προσέχουν οι γονείς
Διεισδυτικός στρεπτόκοκκος: 22 ασθενείς πέθαναν και 89 νόσησαν
Ο στρεπτόκοκκος είναι κατά κανόνα μια ήπια λοίμωξη. Ένα εξαιρετικά μικρό ποσοστό μπορεί να εκφράσει τη διεισδυτική μορφή της νόσου – που παραμένει σπάνια – για λόγους όπως η εξασθένηση του ανοσοποιητικού από προηγούμενες λοιμώξεις, η καταπόνηση του οργανισμού, η τυχαιότητα, καθώς και η φύση του ευμετάβλητου παιδικού ανοσοποιητικού συστήματος.
Σύμφωνα με τους παιδιάτρους, ο στρεπτόκοκκος «χτυπά» όταν όλες οι χειμωνιάτικες λοιμώξεις, κυρίως η γρίπη, έχουν αποδυναμώσει τους παιδικούς οργανισμούς. Η περίοδος αυτή συνήθως είναι αρχές της άνοιξης, όταν διαχρονικά παρουσιάζεται έξαρση λοιμώξεων με στρεπτόκοκκο. Έτσι, οι γονείς πρέπει να είναι σε εγρήγορση.
Ένα πολύ κακό χρώμα στο παιδί (να είναι δηλαδή ωχρό) σε συνδυασμό με άλλα σημάδια μπορούν να προειδοποιήσουν έναν γονέα ότι η λοίμωξη ενδεχομένως γίνεται πιο σοβαρή. Τα σημάδια που απομονώνουν οι παιδίατροι είναι τα εξής: Νωθρότητα, ανορεξία, αδυναμία να αλληλεπιδράσει φυσιολογικά με το περιβάλλον, δύσπνοια, εξανθήματα. Πρόκειται για συμπτώματα… sos για οποιαδήποτε άλλη μικροβιακή λοίμωξη που πρέπει να καθοδηγούν τους γονείς στην αναζήτηση ιατρικής φροντίδας.
