Γράφει η κυρία Αντωνία Καλτσάτου, PhD, Ερευνήτρια στο FAME Laboratory του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Υπεύθυνη Έρευνας- Επικοινωνίας στην Ελληνική Εταιρεία για την Σκλήρυνση κατά Πλάκας
1. Ο ρόλος της προδρομικής φάσης
Η πολλαπλή σκλήρυνση (ΠΣ), γνωστή και ως σκλήρυνση κατά πλάκας, είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος, άγνωστης αιτιολογίας που προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Εμφανίζεται κυρίως σε άτομα ηλικίας 18 έως 45 ετών, δηλαδή σε μια περίοδο ζωής ιδιαίτερα παραγωγική, επηρεάζοντας σταδιακά τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής των νοσούντων. Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική έρευνα έχει μετατοπίσει το ενδιαφέρον της πριν από την επίσημη διάγνωση της νόσου, αναδεικνύοντας την ύπαρξη μιας προδρομικής φάσης (MS prodrome), συμφωνα με το
2. Τι είναι η προδρομική φάση της ΠΣ;
Η προδρομική φάση της ΠΣ ορίζεται ως το χρονικό διάστημα μεταξύ της έναρξης των παθολογικών διεργασιών της νόσου και της εμφάνισης των κλασικών απομυελινωτικών επεισοδίων, που οδηγούν τελικά στη διάγνωση. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, η φάση αυτή μπορεί να διαρκεί 5 έως και 15 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων παρατηρούνται μεμονωμένα συμπτώματα, όπως:
- χρόνια κόπωση
- πόνος
- διαταραχές ύπνου
- ήπια γνωστική έκπτωση
- μεταβολές στη διάθεση
Συχνά, τα συμπτώματα αυτά δεν συσχετίζονται άμεσα με νευρολογική νόσο, με αποτέλεσμα να υποεκτιμώνται ή να αποδίδονται σε και στον .
3. Ο ρόλος του τρόπου ζωής στην έναρξη της νόσου
Η προδρομική φάση ανοίγει ένα εξαιρετικά σημαντικό πεδίο, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα παρέμβασης πριν από την κλινική εκδήλωση της ΠΣ.
Πλήθος μελετών δείχνουν ότι παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως:
- η υποκινητικότητα
- η κακή ποιότητα ύπνου
- η χρόνια ψυχολογική επιβάρυνση
- η παχυσαρκία
- και η κακή ποιότητα διατροφής μπορούν να ενισχύσουν τη φλεγμονή και να επηρεάσουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, πιθανώς επιταχύνοντας την εξέλιξη της νόσου.
4. Άσκηση: Ένα ισχυρό «εργαλείο πρόληψης»
Η άσκηση αναδεικνύεται ως ένας από τους πιο ισχυρούς τροποποιήσιμους παράγοντες κατά την προδρομική φάση της ΠΣ.
Η συστηματική, σωστά σχεδιασμένη άσκηση:
✔ μειώνει τη φλεγμονή
✔ ενισχύει τη νευροπλαστικότητα
✔ βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού
✔ συμβάλλει στη ρύθμιση της κόπωσης
✔ προάγει την ψυχική ανθεκτικότητα
Ακόμη και ήπιες μορφές άσκησης, όπως το περπάτημα ή η ήπια αερόβια άσκηση, φαίνεται να έχουν προστατευτικό ρόλο, ιδιαίτερα όταν ενσωματώνονται συστηματικά στην καθημερινότητα.
5. Από τη θεραπεία στην πρόληψη
Η κατανόηση της προδρομικής φάσης της ΠΣ μετατοπίζει τη συζήτηση από την αντιμετώπιση της νόσου στην πρόληψη και την έγκαιρη παρέμβαση.
Η υιοθέτηση ενός υγιούς τρόπου ζωής, με έμφαση στην άσκηση, τη σωστή διατροφή, τη διαχείριση του στρες, τη διακοπή του καπνίσματος και τον επαρκή ύπνο, δεν αποτελεί πανάκεια, αλλά μπορεί να λειτουργήσει ως σημαντικός παράγοντας μείωσης του κινδύνου και επιβράδυνσης της παθολογικής διεργασίας.
Κλείνοντας, πρέπει να καταλάβουμε πως η ΠΣ δεν ξεκινά τη στιγμή της διάγνωσης. Ξεκινά πολύ νωρίτερα.
Η αναγνώριση της προδρομικής φάσης και η κατανόηση του ρόλου του τρόπου ζωής προσφέρουν ένα πολύτιμο παράθυρο ευκαιρίας:
1. να επενδύσουμε στην πρόληψη,
2. να ενδυναμώσουμε τον οργανισμό,
3. και να δώσουμε έμφαση στην ποιότητα ζωής πριν εμφανιστεί η νόσος.
