Η παχυσαρκία εξελίσσεται απειλητική νόσο, τόσο για την υγεία σε ατομικό, όσο και για την υγεία σε πληθυσμιακό επίπεδο με τεράστιο κοινωνικοοικονομικό κόστος. Είναι μία «ύπουλη» ασθένεια, η οποία επηρεάζει τις ζωές όλο και περισσότερων ανθρώπων.

Ο κίνδυνος δε είναι ακόμη μεγαλύτερος για τα παιδιά και τους νέους, ειδικά στη χώρα μας που δυστυχώς κρατά τα πρωτεία της παιδικής παχυσαρκίας σε όλη την Ευρώπη. Χαρακτηριστικά το προσδόκιμο ζωής ενός ατόμου που είναι παχύσαρκο στα 20 του μειώνεται έως και κατά 13 χρόνια για τους άνδρες και κατά 9 για τις γυναίκες, ενώ κάποιος που πάχυνε στα 70 του «χάνει» μόνο ένα χρόνο ζωής.

Τα παραπάνω τόνισαν σήμερα με αφορμή τη φετινή Ευρωπαϊκή Ημέρα Παχυσαρκίας (18 Μαίου), η Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας (ΕΙΕΠ) σε συνεργασία με την Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Παχυσαρκίας (ΕΧΕΠ) στο πλαίσιο Συνέντευξη Τύπου που παραχωρήθηκε με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση γύρω από την παχυσαρκία.

Ίσως ξενίζει για την παχυσαρκία ο όρος «νόσος», όμως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας την έχει ορίσει και την έχει συμπεριλάβει στις νοσολογικές οντότητες από 20ετίας.

Παχυσαρκία λοιπόν ορίζεται ως η νόσος του ενεργειακού μεταβολισμού, στην οποία υπάρχει παθολογικά αυξημένη συσσώρευση λίπους στο ανθρώπινο σώμα, σε σημείο ώστε να αποτελεί κίνδυνο για την υγεία. Εμφανίζεται όταν η προσλαμβανόμενη από τις τροφές ενέργεια είναι σταθερά μεγαλύτερη από την ενέργεια που καταναλώνεται με την κίνηση και άσκηση. Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (που προκύπτει εάν διαιρεθεί το βάρος του ατόμου δια του ύψους του και το αποτέλεσμα διαιρεθεί ξανά δια του ύψους – ΔΜΣ) καθορίζει το φυσιολογικό βάρους άτομο όταν λαμβάνει τιμή έως 25 kg/m2, το υπέρβαρο εάν η τιμή του είναι 25-30 kg/m2 και το παχύσαρκο με τιμές πάνω από 30 kg/m2.

Η συχνότητα της παχυσαρκίας εμφανίζει εκρηκτική αύξηση σε παγκόσμια κλίμακα. Σήμερα, σχεδόν το 1/3 του πληθυσμού της γης (συμπεριλαμβανομένων των φτωχών κρατών της Αφρικής, της Ινδίας, της Κίνας, της Ιαπωνίας κλπ) έχει βάρος πάνω από το φυσιολογικό. Και στην Ελλάδα τα ευρήματα είναι το ίδιο ζοφερά.

Στη πανελλήνια μελέτη της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας, βρέθηκε ότι φυσιολογικό βάρος έχουν μόνο 3 στους 10 άνδρες και 5 στις 10 γυναίκες, ενώ παχυσαρκία έχει το 26% των ανδρών και το 18% των γυναικών.

Ακόμη πιο απελπιστική είναι η συχνότητα παχυσαρκίας στα παιδιά, αφού σε πρόσφατη μελέτη της ίδιας Επιστημονικής Εταιρείας βρέθηκε ότι 50% των Ελληνόπουλων ηλικίας 6-10 ετών, έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό και είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι με την πάροδο της ηλικίας αυξάνεται το σωματικό βάρος.

Η παχυσαρκία εμφανίζει αιτιολογική συσχέτιση με πλήθος νοσολογικών καταστάσεων του ανθρώπινου οργανισμού. Οι σημαντικότερες επιπτώσεις της είναι ο διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, η στεφανιαία νόσος, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, πολλοί τύποι καρκίνου, όπως μαστού, ενδομητρίου, τραχήλου της μήτρας, παχέος εντέρου, οισοφάγου, παγκρέατος, νεφρών, προστάτη κλπ.

Η συσχέτισή της με τόσες άλλες νόσους και παθήσεις έχει ως φυσική συνέπεια το παχύσαρκο άτομο να έχει εκτός από μειωμένη ποιότητα ζωής και μικρότερο προσδόκιμο επιβίωσης.

Έχει προσδιοριστεί ότι γυναίκες στην ηλικία των 40 ετών που είναι παχύσαρκες θα ζήσουν κατά μέσο όρο 7,1 χρόνια λιγότερο από τις γυναίκες με φυσιολογικό βάρος, ενώ η αντίστοιχη μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης για τους άνδρες είναι 5,8 χρόνια.

Επίσης, βρέθηκε σε γυναίκες ηλικίας 35 ετών, που ήταν παχύσαρκες με μέσο ΔΜΣ 43 kg/m2 ότι από αυτές στην ηλικία των 70 ετών θα φθάσει το 72% σε σχέση με αυτές που στην ίδια ηλικία είχαν μέσο ΔΜΣ 24 kg/m2, εκ των οποίων στην ηλικία των 70 ετών θα φθάσει το 88%, ενώ για τους άνδρες τα αντίστοιχα ποσοστά είναι δραματικότερα αφού μόνο το 49% των ανδρών με μέσο ΔΜΣ 43 kg/m2 στην ηλικία των 35 ετών θα φθάσει να γίνει 70 ετών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών με ΔΜΣ 24 kg/m2 που θα φθάσει τα 70 χρόνια ζωής είναι 77%.

Μάλιστα φαίνεται ότι όσο νωρίτερα εγκαθίσταται η παχυσαρκία τόσο περισσότερα είναι τα χρόνια μείωσης του προσδόκιμου επιβίωσης και στους άνδρες και στις γυναίκες.