Σε νέα αναβολή οδηγείται το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στις αρχές του 2025 στην Άγκυρα με την Τουρκία, αν και έχει στραμμένη την προσοχή της στη Μέση Ανατολή και αναμένει το δείγμα γραφής του νέου Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, στέλνει το μήνυμα ότι παρακολουθεί στενά και τις κινήσεις που γίνονται στο Αιγαίο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνάντηση που είχαν στην Ντόχα οι ΥΠΕΞ των δύο χωρών, συζήτησαν για τον προγραμματισμό του ΑΣΣ και αντάλλαξαν ημερομηνίες, αλλά, όπως όλα δείχνουν, η συνάντηση θα μετατεθεί για μετά τον Μάρτιο και αφού θα έχει συγκληθεί η διευρυμένη διάσκεψη για το Κυπριακό στην Ελβετία και θα έχει ολοκληρωθεί και το Ραμαζάνι/Μπαϊράμι (1η Απριλίου).
Οι δύο υπουργοί, αν και συζήτησαν για τη χρησιμότητα της συνέχισης του Πολιτικού Διαλόγου και των συναντήσεων για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), δεν καθόρισαν ημερομηνίες για τους δυο αυτούς μηχανισμούς του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Η πραγματικότητα, βεβαίως, είναι ότι η διαδικασία έχει φτάσει κοντά στα όριά της, και η βασική επιδίωξη των δύο πλευρών είναι απλώς η διατήρηση των «ήρεμων νερών» στο Αιγαίο, γνωρίζοντας ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει πρόοδος στο μεγάλο ζήτημα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ.
Όμως αυτή η επιδίωξη συναντά δυσκολίες, καθώς η Τουρκία συνεχίζει να αντιλαμβάνεται αυθαίρετα ,ότι συνδέεται ευθέως με τον αυτοπεριορισμό της Ελλάδας στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της.
Ο κ. Γεραπετρίτης έθεσε στον Τούρκο ομόλογό του τα ζητήματα σχετικά με τις έρευνες που διεξάγονται για την ηλεκτρική διασύνδεση. Η αισιόδοξη εκτίμηση ανώτερης διπλωματικής πηγής, είναι ότι «δεν θα υπάρχει πρόβλημα».
Πάντως, η συνέχιση των ερευνών για την πόντιση του καλωδίου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου αναδεικνύεται σε κομβική δοκιμασία για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Μετά από τρεις μήνες συνεχών ερευνών σε περιοχές εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, οι έρευνες θα πρέπει να επεκταθούν πλέον και στην ευαίσθητη περιοχή ανατολικώς της Κάσου, με κατεύθυνση προς την Κύπρο.
Στο σημείο αυτό, τον Ιούλιο, συνέβη το γνωστό επεισόδιο όπου η αποστολή τουρκικών πολεμικών πλοίων απέτρεψε τη συνέχιση των ερευνών σε περιοχές των διεθνών υδάτων, εντός όμως της οριοθετημένης με την Αίγυπτο ελληνικής ΑΟΖ. Πρόκειται για περιοχές που επικαλύπτουν το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και όπου η Τουρκία μονομερώς έχει δηλώσει στον ΟΗΕ ότι ανήκουν στην τουρκική υφαλοκρηπίδα.
CNN: Η απάντηση της Κίνας στους δασμούς του Τραμπ - Η στρατηγική αναμονής του Πεκίνου
Τότε, η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη τη γνωστοποίηση των συντεταγμένων του ερευνητικού πλοίου Ievoli Relume προς τις τουρκικές αρχές, είχε εκδώσει δική της NAVTEX για τις έρευνες, κάνοντας μάλιστα λόγο για «τουρκική υφαλοκρηπίδα», αν και για τις έρευνες αυτές δεν απαιτείται άδεια από το παράκτιο κράτος.
Την περασμένη εβδομάδα, οι ελληνικές αρχές εξέδωσαν δύο NAVTEX που αφορούσαν τις έρευνες των δύο πλοίων Ievoli Relume και NG Worker βόρεια του Αγίου Νικολάου στο Κρητικό Πέλαγος στα διεθνή ύδατα, λίγα μίλια έξω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα,. Η Τουρκία έστειλε στην περιοχή κορβέτα, η οποία παρακολουθεί από απόσταση 10 ναυτικών μιλίων στα διεθνή ύδατα τις εργασίες των δύο πλοίων, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, μέσω ασυρμάτου ισχυρίστηκε ότι η περιοχή των ερευνών είναι εκτός «ελληνικής δικαιοδοσίας» σε μη οριοθετημένη υφαλοκρηπιδα.
Αυτό το μήνυμα, το οποίο προφανώς είχε διαβιβαστεί στον κυβερνήτη της τουρκικής κορβέτας από την Άγκυρα, είναι ανησυχητικό, καθώς σε διπλωματική γλώσσα σημαίνει ότι η Τουρκία θεωρεί πως η Ελλάδα δεν μπορεί να ασκεί δικαιώματα, ακόμα και σε περιοχή των διεθνών υδάτων, όπου η υφαλοκρηπίδα θα ανήκει εμφανώς στην Ελλάδα με οποιαδήποτε οριοθέτηση. Τα δύο ερευνητικά συνέχισαν κανονικά τις εργασίες τους, ενώ στην περιοχή είχε σπεύσει και φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού.
Η Τουρκία, με την κίνηση αυτή, δηλώνει παρούσα στο Αιγαίο, ακόμα και σε περιοχές των διεθνών υδάτων και της δυνητικής ελληνικής υφαλοκρηπίδας, και κυρίως στέλνει το μήνυμα ότι στο θέμα των ερευνών για την πόντιση του καλωδίου θα έχει και η ίδια λόγο. Η παρουσία της τουρκικής κορβέτας αποτελεί ουσιαστικά προειδοποίηση για την αναμενόμενη συνέχιση των εργασιών ανατολικά της Κάσου, στο σημείο όπου είχαν σταματήσει πέρυσι τον Ιούλιο.
Το ερώτημα τώρα είναι εάν τα δύο ερευνητικά πλοία θα συνεχίσουν να «οργώνουν» τις ίδιες διαρκώς περιοχές εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων ή και στα διεθνή ύδατα δυτικά της Κάσου, εκεί όπου δεν υπάρχουν ευθείες τουρκικές διεκδικήσεις, ή εάν οι έρευνες θα προχωρήσουν ανατολικά της Κάσου, στην περιοχή της οριοθετημένης ελληνικής ΑΟΖ, και αργότερα με κατεύθυνση προς την Κύπρο.
Αν και το προηγούμενο διάστημα είχε επιδιωχθεί συνεννόηση με την Τουρκία σε ανώτερο επίπεδο, ώστε να βρεθεί φόρμουλα ομαλής συνέχισης των ερευνών, το τελευταίο περιστατικό μάλλον δείχνει ότι τέτοια φόρμουλα δεν έχει εξευρεθεί. Έτσι, είτε θα περιοριστούν οι έρευνες, με αρνητικές συνέπειες στην ομαλή υλοποίηση του σημαντικού έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης, είτε θα υπάρξει κίνδυνος για μια νέα αντιπαράθεση επι του πεδίου , η οποία εκ των πραγμάτων θα ταράξει τα «ήρεμα νερά» και θα προσθέσει ένα ακόμη μεγάλο βαρίδι στην επόμενη συνάντηση κορυφής μεταξύ των δύο χωρών.
