Η Μόνα Λίζα ή αλλιώς Τζοκόντα  του Λεονάρντο ντα Βίντσι αποτελεί ένα έργο που για πολλούς είναι μυστήριο καθώς υπάρχουν αρκετές εκδοχές που αφορούν το πρόσωπο του πίνακα. Όμως ένα νέα κομμάτι έρχεται να δημιουργήσει ερωτηματικά και πρόκειται για τη Γυμνή Τζοκόντα που είναι ένα σχέδιο με κάρβουνο και αποτελεί μυστήριο ως προς την προέλευσή της.

Ο πολύτιμος πίνακας Γυμνή Τζοκόντα φυλάσσεται στο Musée Condé στην περιοχή Chantilly της Γαλλίας, όπως και όλη η συλλογή που το 1897 δώρισε ο Ερρίκος της Ορλεάνης, δούκας d'Aumale.

Ο πίνακας απαγορεύεται να βγει από το Μουσείο, αλλά αυτή τη φορά έγινε μια εξαίρεση: βρίσκεται εδώ κι ένα μήνα στο Παρίσι, στα υπόγεια του Λούβρου, με απόλυτη μυστικότητα. Πάνω του έχουν σκύψει ομάδες ειδικών και περνούν τον πίνακα από λέιζερ, ραδιογραφίες και αναλύσεις, όπως αναφέρει σήμερα, σε αποκλειστικό ρεπορτάζ, η γαλλική Le Figaro.

Είναι ένας πίνακας σχεδιασμένος με κάρβουνο σε διπλό φύλλο μεγέθους 72χ54 εκατοστών. «Αυτό το σχέδιο είναι πολύ κατεστραμμένο στις άκρες, αλλά διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση σε επίπεδο προσώπου και χεριών. Είναι προφανώς μια προετοιμασία σχεδίου πριν μεταφερθεί σε πίνακα. Σήμερα βλέπουμε πολλές μικρές τρύπες γύρω από το πρόσωπο. Τον 19ο αιώνα, στην εποχή του Δούκα  d'Aumale, αυτό το σχέδιο αποδιδόταν στον ζωγράφο Toscan. Στη συνέχεια, οι ειδικοί το απέδωσαν σε μια παραλλαγή του 17ου ή 18ου αιώνα στην Τζοκόντα. Πολλοί το απέδωσαν σε μαθητές του ατελιέ του Λεονάρντο ντα Βίντσι», εξηγεί στην Le Figaro ο συντηρητής Mathieu Deldicque.

«Σήμερα πιστεύουμε ότι το ένστικτο του Ερρίκου της Ορλεάνης ήταν σωστό. Αυτό το σχέδιο της Γυμνής Τζοκόντας ήταν του Λεονάρντο ντα Βίντσι, τουλάχιστον εν μέρει», προσθέτει.

Στο Κέντρο Ερευνών και Συντηρητών των Μουσείων της Γαλλίας, ο συντηρητής Bruno Mottin παρατήρησε δύο γραμμές στο σχέδιο που αποδεικνύουν, όπως πιστεύει, ότι έγινε μεταξύ 1485 και 1538, και ότι είχε βγει προς πώληση στην Ιταλία όσο ζούσε ακόμη ο Λεονάρντο ντα Βίντσι.

Το ερώτημα που παθιάζει τους ειδικούς και αναζητούν απαντήσεις είναι αν η Γυμνή Τζοκόντα ήταν σύγχρονη ή προγενέστερη της διάσημης Μόνα Λίζα και αν το συγκεκριμένο σχέδιο έχει σχέση με άλλες Γυμνές Τζοκόντες, περίπου είκοσι, οι οποίες ζωγραφίστηκαν σε εποχές που δύσκολα χρονολογούνται και βρίσκονται σήμερα στα τέσσερα σημεία του πλανήτη. Ανάμεσά τους, η πιο διάσημη Γυμνή Τζοκόντα βρίσκεται στο Μουσείο Ermitage της Αγίας Πετρούπολης.

Flore ή Γυμνή Τζοκόντα, Ανώνυμου ζωγράφου του 17ου αιώνα

Γυμνή Τζοκόντα, 16ος αιώνας, Μουσείο Ermitage, Αγία Πετρούπολη. Αποδίδεται σε μαθητή του ντα Βίντσι

Mona Vanna ή Γυμνή Τζοκόντα, 17ος, 18ος αιώνας. Αποδίδεται σε μιμητή του Λεονάρντο ντα Βίντσι