Ξέρατε ότι ένα μέρος του ανθρώπινου σώματός μας παραμένει ζωντανό, σαν ένα "ζόμπι", αρκετό καιρό αφότου έχουμε πεθάνει; Μια νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Science Advances αποκαλύπτει πως όχι μόνο μένει ζωντανό για αρκετό καιρό, αλλά παίζει και σημαντικό ρόλο στην "ανακύκλωση" του σώματός μας ούτως ώστε να δοθεί νέα ζωή χάρις αυτό. Άλλωστε έχει παρατηρηθεί αρκετές φορές το φαινόμενο του να ανθίζουν διάφορα φυτά γύρω από ένα κουφάρι ζώου.
Όταν ένας άνθρωπος πεθαίνει, το σώμα του υφίσταται μια σειρά φυσικών και χημικών αλλαγών που τελικά οδηγούν στην αποσύνθεση. Ωστόσο, δεν πεθαίνουν ταυτόχρονα όλα τα μέρη του σώματος. Στην πραγματικότητα, ορισμένα μέρη του σώματος μπορεί να συνεχίσουν να ζουν για χρόνια μετά το θάνατο και να διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανακύκλωση της οργανικής ύλης και των θρεπτικών συστατικών του πτώματος. Αυτά τα μέρη είναι τα τρισεκατομμύρια μικροοργανισμών που ζουν μέσα και πάνω στο ανθρώπινο σώμα, τα οποία είναι κοινώς γνωστά ως μικροβίωμα.
Το μικροβίωμα αποτελείται από βακτήρια, μύκητες, ιούς και άλλους μικροσκοπικούς οργανισμούς που συνυπάρχουν με τον ανθρώπινο ξενιστή σε μια συμβιωτική σχέση. Αυτό βοηθά το ανθρώπινο σώμα σε διάφορες λειτουργίες, όπως την πέψη, την ανοσία, τον μεταβολισμό και την προστασία από παθογόνους μικροοργανισμούς. Ως επί το πλείστον, το μικροβίωμα συγκεντρώνεται στο έντερο, όπου σχηματίζει ένα πολύπλοκο οικοσύστημα που αλληλεπιδρά με την τροφή που τρώμε και τα κύτταρα που υπάρχουν έντερό μας.
Όταν ένα άτομο πεθαίνει, το μικροβίωμά του δεν πεθαίνει μαζί του. Αντιθέτως, προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες του νεκρού σώματος και αρχίζει να το καταναλώνει από μέσα προς τα έξω. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται σήψη και περιλαμβάνει τη διάσπαση των πρωτεϊνών, των λιπών και των υδατανθράκων από αναερόβια βακτήρια -δηλαδή βακτήρια που δεν χρειάζονται οξυγόνο για να επιβιώσουν. Η σήψη παράγει αέρια, όπως υδρόθειο, μεθάνιο και αμμωνία, που προκαλούν τη χαρακτηριστική οσμή της αποσύνθεσης. Η σήψη προκαλεί επίσης φούσκωμα, αποχρωματισμό και ρευστοποίηση των ιστών.
Η σήψη δεν είναι μόνο ένας τρόπος για το μικροβίωμα να τραφεί από το νεκρό σώμα, αλλά και ένας τρόπος να προετοιμαστεί για την ενδεχόμενη αποχώρησή του από αυτό. Καθώς το σώμα αποσυντίθεται, απελευθερώνεται στο περιβάλλον μαζί με υγρά και αέρια. Αυτό επιτρέπει σε ορισμένα μικρόβια να βρουν νέους ξενιστές ή περιβάλλοντα για να αποικίσουν. Για παράδειγμα, ορισμένα βακτήρια μπορεί να εισέλθουν στο έδαφος και να συμβάλουν στη γονιμότητά του, ενώ άλλα μπορεί να μολύνουν έντομα ή ζώα που έρχονται σε επαφή με το πτώμα.
Από την άποψη αυτή, το μικροβίωμα δεν αποτελεί μόνο ζωτικό μέρος του ανθρώπινου σώματος όσο είναι ζωντανό, αλλά και ζωτικό μέρος της κληρονομιάς του μετά το θάνατό του. Συγκεκριμένα, αυτό συμβάλλει στην ανακύκλωση της οργανικής ύλης και των θρεπτικών συστατικών του πτώματος σε νέες μορφές ζωής.
Επίσης, το μικροβίωμα μεταφέρει πληροφορίες σχετικά με την υγεία, τη διατροφή, τον τρόπο ζωής και τη γενετική του ατόμου, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εγκληματολογικούς ή επιστημονικούς σκοπούς. Για παράδειγμα, μπόρεσαν να προσδιορίσουν το φύλο και την ηλικία του θανόντος με βάση τις υπογραφές του μικροβιακού DNA. Βρήκαν επίσης ενδείξεις γονιδίων ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά και παθογόνων μικροοργανισμών σε ορισμένα από τα δείγματα.
Η μελέτη έχει επίσης επιπτώσεις στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα ανθρώπινα πτώματα επηρεάζουν το περιβάλλον και πώς μπορούν να αξιοποιηθούν με πιο βιώσιμο τρόπο. Για παράδειγμα, οι ερευνητές προτείνουν ότι η ταφή των σωμάτων χωρίς φέρετρα ή υγρά ταρίχευσης θα μπορούσε να ενισχύσει τη φυσική διαδικασία αποσύνθεσης και να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Προτείνουν επίσης ότι η παρακολούθηση του μικροβιώματος θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανίχνευση μυστικών τάφων ή στον εντοπισμό θυμάτων μαζικών καταστροφών.
Η μελέτη δείχνει ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος, αλλά μια μετάβαση σε μια διαφορετική κατάσταση ύπαρξης για τα μικρόβια σας. Τα μικρόβιά σας ζουν και μετά τον θάνατό σας και συνεχίζουν να διαμορφώνουν τον κόσμο γύρω τους.
