Ρώσοι διοικητές εκτελούν ή στέλνουν εσκεμμένα στον θάνατο στρατιώτες που αρνούνται να πολεμήσουν στον πόλεμο στην Ουκρανία, σύμφωνα με μια νέα έρευνα του ανεξάρτητου μέσου ενημέρωσης Verstka, η οποία παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα της εσωτερικής βίας του ρωσικού στρατού.

Το Verstka βασίστηκε σε μαρτυρίες εν ενεργεία στρατιωτών, συγγενών των νεκρών, βίντεο και επίσημων καταγγελιών και εντόπισε 101 Ρώσους στρατιώτες που κατηγορούνται για δολοφονία, βασανιστήρια ή θανατηφόρες τιμωρίες των δικών τους συντρόφων. Το μέσο ενημέρωσης ανέφερε ότι έχει επαληθεύσει τουλάχιστον 150 θανάτους, αν και πιστεύει ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ υψηλότερος.

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, έχουν κυκλοφορήσει ευρέως αναφορές για στρατιώτες που σκοτώνονται από δικούς τους συναδέλφους καθώς και για τις λεγόμενες «μονάδες αποκλεισμού» που έχουν αναπτυχθεί για να αποτρέψουν την υποχώρηση, όπως αναφέρει ο Guardian.

Το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένα απορρίψει τις κατηγορίες για απειθαρχία μεταξύ των ρωσικών στρατευμάτων, επιμένοντας ότι τέτοια προβλήματα είναι διαδεδομένα μόνο στον ουκρανικό στρατό.

Οι «εκτελεστές»

Ωστόσο, η έρευνα της Verstka φαίνεται να είναι η πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα, καθώς καταγράφει με λεπτομέρεια έναν «κατάλογο» μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την επιβολή της πειθαρχίας και του εκφοβισμού των στρατιωτών.

Το Verstka ανέφερε μαρτυρίες στρατιωτών που είπαν ότι οι διοικητές είχαν ορίσει «εκτελεστές» για να πυροβολούν όσους στρατιώτες αρνούνταν να υπακούσουν και στη συνέχεια πετούσαν τα πτώματά τους σε ποτάμια ή ρηχούς τάφους, καταγράφοντας τους ως «νεκρούς στη μάχη».

Άλλες μαρτυρίες περιγράφουν διοικητές που χρησιμοποιούσαν drones και εκρηκτικά για να «αποτελειώσουν» τραυματίες ή στρατιώτες που υποχωρούσαν από τη γραμμή μάχης. Σε αρκετές περιπτώσεις, φέρεται να έδιναν εντολές σε χειριστές drones να ρίξουν χειροβομβίδες στους δικούς τους άνδρες, παρουσιάζοντας τις δολοφονίες ως «επιθέσεις του εχθρού στο πεδίο της μάχης».

Βασανιστήρια μέχρι θανάτου

Το Verstka, ένα βραβευμένο ανεξάρτητο ρωσικό ειδησεογραφικό μέσο που λειτουργεί τώρα στην εξορία και ιδρύθηκε από μερικούς από τους πιο σεβαστούς ερευνητικούς δημοσιογράφους της χώρας, κατέγραψε επίσης περιπτώσεις στρατιωτών που βασανίστηκαν μέχρι θανάτου.

Στρατιώτες που δεν υπάκουσαν σε διαταγές ρίχτηκαν σε λάκκους καλυμμένους με μεταλλικά πλέγματα, βρέχονταν με νερό και να δεχόντουσαν ξυλοδαρμούς για ώρες ή ακόμα και μέρες. Η έρευνα διαπίστωσε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, οι στρατιώτες αναγκάστηκαν να πολεμήσουν μεταξύ τους σε μάχες που μάρτυρες περιέγραψαν ως «μονομαχίες μέχρι θανάτου».

Ένα τέτοιο περιστατικό καταγράφηκε σε ένα βίντεο που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2025 από ουκρανικές ομάδες που παρακολουθούν τις ρωσικές δυνάμεις. Το βίντεο δείχνει δύο άνδρες χωρίς πουκάμισα σε ένα λάκκο, ενώ μια φωνή εκτός κάμερας φωνάζει: «Ο διοικητής Κάμα είπε ότι όποιος σκοτώσει τον άλλο θα βγει από το λάκκο».

Οι άνδρες αρχίζουν να παλεύουν, ενώ η φωνή συνεχίζει να τους προτρέπει: «Τελείωσέ τον, τι περιμένεις;», μέχρι που ο ένας καταρρέει ακίνητος στο έδαφος.

Αποστολές αυτοκτονίας

Το Verstka συνέδεσε επίσης αρκετές δολοφονίες με κυκλώματα οικονομικού εκβιασμού, στα οποία οι διοικητές απαιτούσαν πληρωμές από τους στρατιώτες σε αντάλλαγμα για να απαλλαγούν από αποστολές αυτοκτονίας. Όσοι δεν μπορούσαν να πληρώσουν ή αρνούνταν, «μηδενίζονταν» – η αργκό του στρατού για την εξόντωση.

Η έρευνα περιγράφει επίσης περιπτώσεις στρατιωτών που στάλθηκαν σε αποστολές αυτοκτονίας. Αποκαλύπτει περιπτώσεις όπου Ρώσοι στρατιώτες χρησιμοποιήθηκαν σκόπιμα ως «mayachki», (φάροι) – με εντολή να προχωρούν μπροστά από τις ομάδες επίθεσης, χωρίς εξοπλισμό, για να προσελκύσουν τα πυρά του εχθρού.

Αρχικά, οι περισσότερες αναφορές για εσωτερικές εκτελέσεις προέρχονταν από μονάδες, που αποτελούνταν από δεκάδες χιλιάδες πρώην κατάδικους που είχαν στρατολογηθεί από ρωσικές φυλακές, αλλά η βάση δεδομένων του Verstka δείχνει ότι η πρακτική αυτή έχει εξαπλωθεί και σε μονάδες του στρατού. Η κουλτούρα της ατιμωρησίας και η εισροή πρώην κρατουμένων, σύμφωνα με την έκθεση, έχουν «κανονικοποιήσει τη βία».

Οι ταυτοποιημένοι δράστες

Οι περισσότεροι από τους ταυτοποιημένους δράστες είναι αξιωματικοί μέσης βαθμίδας, ηλικίας 30-40 ετών, πολλοί από τους οποίους είναι βετεράνοι προηγούμενων ρωσικών εκστρατειών ή έχουν μετατεθεί από ποινικά τάγματα. Λίγοι, αν όχι κανένας, έχουν διωχθεί ποινικά.

Το μέσο ανέφερε ότι κατάφερε να αποκτήσει αναλυτικές βιογραφικές πληροφορίες: όνομα, βαθμό, ηλικία και μονάδα, για περισσότερους από 60 από τους 101 φερόμενους δράστες. Παρά τις εκτενείς αποδείξεις, σχεδόν κανένας δεν έχει λογοδοτήσει.

Το Verstka ανέφερε επίσης ότι απέκτησε επίσημα στοιχεία που δείχνουν ότι η Κεντρική Στρατιωτική Εισαγγελία της Ρωσίας έλαβε σχεδόν 29.000 καταγγελίες από στρατιώτες και οικογένειες μόνο κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, περισσότερες από 12.000 από τις οποίες αφορούσαν τιμωρίες από ανωτέρους τους.

Πηγή από την Εισαγγελία δήλωσε στο Verstka ότι υπήρχε άτυπη απαγόρευση διερεύνησης υποθέσεων κατά διοικητών που υπηρετούσαν σε ζώνες μάχης. «Λένε: "Αν το ανοίξουμε αυτό, θα βλάψει τις επιχειρήσεις". Αυτό σημαίνει ότι αυτοί οι αξιωματικοί έχουν απόλυτη ασυλία», είπε.