Σε μια κίνηση που επανακαθορίζει τον χάρτη των μεταφορών στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, υπεγράφη την Τεράρτη στις Βρυξέλλες η τριμερής συμφωνία μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας για τον «Κάθετο Διάδρομο». Πρόκειται για έναν κρίσιμο σιδηροδρομικό και οδικό άξονα που θα συνδέει τις τρεις χώρες μέσω Αλεξανδρούπολης, αναβαθμίζοντας κατακόρυφα τη διασυνοριακή συνεργασία.
Οι πρωταγωνιστές της συμφωνίας
Το μνημόνιο, το οποίο χαρακτηρίζεται ως έργο υψηλής γεωπολιτικής και οικονομικής σημασίας, συνυπέγραψαν ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολος Τζιτζικώστας, ο Έλληνας Υφυπουργός Υποδομών Κωνσταντίνος Κυρανάκης, ο Βούλγαρος Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Γκρόζνταν Καρατζόφ και ο Ρουμάνος Υφυπουργός Μεταφορών Ιονουτ Κριστιάν Σεβόιου.
Στρατηγικό πλεονέκτημα και στρατιωτική κινητικότητα
Κατά την ομιλία του, ο κ. Τζιτζικώστας τόνισε πως το Μνημόνιο στοχεύει να μετατρέψει τη γεωγραφική θέση σε ουσιαστικό στρατηγικό πλεονέκτημα, εναρμονίζοντας σχεδιασμό και χρηματοδότηση. Κεντρικός πυλώνας του εγχειρήματος είναι ο άξονας Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη – Βουκουρέστι, ο οποίος αναμένεται να αποτελέσει μια από τις σημαντικότερες αρτηρίες της Ευρώπης. Όπως επισημάνθηκε, ο διάδρομος αυτός έχει κρίσιμη σημασία όχι μόνο για την εμπορική συνδεσιμότητα, αλλά και για τη στρατιωτική κινητικότητα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Ο οδικός χάρτης έως το 2026
Η συμφωνία θέτει τα θεμέλια για τον πιο στρατηγικό άξονα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, λειτουργώντας ως «πρώτη γραμμή άμυνας για την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα της ΕΕ». Με τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της CINEA και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, ο στόχος είναι σαφής: έως το τέλος του 2026 να έχει διαμορφωθεί ένα πλήρες κοινό σχέδιο για τα έργα, τους άξονες και τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος.
Κ. Κυρανάκης: Ενισχύει τον κρίσιμο άξονα Βορρά – Νότου
Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, στην ομιλία του αναφέρθηκε στη σημασία του έργου που αποτελεί όπως είπε «στρατηγική δέσμευση και όχι τυπική διαδικασία, καθώς ενισχύει έναν κρίσιμο άξονα Βορρά-Νότου, σημαντικό για το εμπόριο, τη στρατηγική ασφάλεια, τις εμπορευματικές ροές και τη συνοχή της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ».
Όπως τόνισε από τις Βρυξέλλες ο κ. Κυρανάκης, «ο διάδρομος θα επανασυνδέσει ιστορικά κέντρα και λιμάνια σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Σόφια, Ρούσε, Κωνστάντζα, Βουκουρέστι, αναβιώνοντας μια διαδρομή που επί αιώνες καθόριζε το εμπόριο και τις στρατηγικές μετακινήσεις από το Αιγαίο προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη και αυτό θα γίνει με σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα».
Ο ίδιος αναφέρθηκε στη σημασία του έργου στη στρατιωτική κινητικότητα και τόνισε ότι η συμφωνία επιταχύνει έργα που «θα καταστήσουν τον διάδρομο αξιόπιστο, γρήγορο, ασφαλή και βιώσιμο. Παράλληλα, αποστέλλει πολιτικό μήνυμα υπέρ της επέκτασης του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών προς Μολδαβία και Ουκρανία, ενισχύοντας τη γεωπολιτική ανθεκτικότητα της ΕΕ».
Ο ίδιος αναφέρθηκε και στην ολοκλήρωση των ελληνικών τμημάτων, λέγοντας πως «με εθνικούς πόρους και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, συμπεριλαμβανομένων κονδυλίων Συνοχής και CEF (Connecting Europe Facility), προωθούμε έργα αξίας άνω του 1,3 δισεκατομμυρίου ευρώ έως το 2030 για την ολοκλήρωση των ελληνικών τμημάτων του διαδρόμου BBA (Baltic-Black Sea-Aegean Corridor), συνολικής αξίας 2,6 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον, απαιτείται χρηματοδότηση ύψους 700 εκατομμυρίων ευρώ για συμπληρωματικές υποδομές.
Από την πλευρά τους, ο Βούλγαρος υπουργός Μεταφορών Γκρόζνταν Καρατζόφ και ο Ρουμάνος ομόλογός του, αναφέρθηκαν στη συνεργασία τους με τον Επίτροπο Μεταφορών και τον Έλληνα ομόλογό τους, σε ένα έργο που όπως είπαν στηρίζεται στη συνεργασία των κρατών μελών για επενδύσεις σε υποδομές και στρατιωτική κινητικότητα, τονίζοντας τη σημασία του συντονισμού, της διαλειτουργικότητας, της ψηφιοποίησης και της αποτελεσματικής διέλευσης συνόρων για μια πιο συνδεδεμένη και ασφαλή Ευρώπη.
Στην υπογραφή της Συμφωνίας παραβρέθηκε και ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Μάρεκ Μόρα, ο οποίος μίλησε για τη χρηματοδότηση του έργου, τον άριστο συντονισμό όπως είπε των κρατών μελών, ενώ εστίασε στη σημασία της υλοποίησης του διαδρόμου για τη στρατιωτική κινητικότητα στην ανατολική πλευρά της ΕΕ.
