Παρά την επίσημη πρόθεση συνεργασίας, το Πεκίνο απορρίπτει κάθε μορφή πίεσης και καταγγέλλει τις ενέργειες της Ουάσιγκτον ως εκβιαστικές. Όταν η κυβέρνηση Τραμπ αύξησε τους δασμούς για όλες τις κινεζικές εισαγωγές, η αντίδραση της Κίνας υπήρξε έντονη. Πάντως, στα τέλη του προηγούμενου μήνα, η Κίνα ανακοίνωσε τον έλεγχο δύο επιπλέον πρόδρομων ουσιών του fentanyl, σε μια κίνηση που ερμηνεύτηκε ως προσπάθεια εναρμόνισης με τους διεθνείς κανόνες και ένδειξη καλής πίστης.
Παράλληλα, το Πεκίνο διεύρυνε τους ελέγχους στις νιταζένες – συνθετικά οπιοειδή που προκαλούν αυξανόμενη ανησυχία σε παγκόσμιο επίπεδο – ενώ διαβεβαίωσε την Ουάσιγκτον για την πρόθεσή του να ενισχύσει τη συνεργασία στον τομέα του ελέγχου των ναρκωτικών. Ωστόσο, η κινεζική πλευρά θεωρεί ότι έχει ήδη υπερβεί τα διεθνή πρότυπα και υποστηρίζει πως η βασική ευθύνη για την κρίση βαρύνει την αμερικανική ζήτηση.
Η κρίση του fentanyl στις ΗΠΑ έχει στοιχίσει τη ζωή σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους ετησίως, αν και παρατηρήθηκε μείωση στον αριθμό των θανάτων το 2024. Το Πεκίνο είχε θέσει από το 2019 το fentanyl υπό έλεγχο, γεγονός που μείωσε τις απευθείας εξαγωγές προς τις ΗΠΑ. Ωστόσο, τα εγκληματικά δίκτυα προσαρμόστηκαν: άρχισαν να στέλνουν πρόδρομες χημικές ουσίες σε μεξικανικά εργαστήρια που τελικά παράγουν και διοχετεύουν fentanyl στις ΗΠΑ. Οι αμερικανικές αρχές εκτιμούν ότι η Κίνα θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για να περιορίσει τη ροή αυτών των ουσιών.
Παρόλο που το Πεκίνο δεν συνέδεσε ρητά τις τελευταίες ενέργειες ελέγχου με τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, διπλωμάτες εκτιμούν ότι ενδέχεται να επιδιώξει πολιτικά οφέλη. Σύμφωνα με τον Ράιαν Χας του Brookings Institution, η διμερής συνεργασία στο θέμα κινδυνεύει αν οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίσουν τις κινήσεις της Κίνας ή δεν ανταποκριθούν στις ανησυχίες της.
Η κρίση του fentanyl αποτελεί πλέον ένα από τα πιο «προσωπικά» ζητήματα στις σχέσεις Ουάσιγκτον–Πεκίνου. Ενώ αρχικά ο Τραμπ είχε επαινέσει τον Κινέζο ηγέτη για τη ρύθμιση του fentanyl, στη συνέχεια τον κατηγόρησε ότι επεκτείνει την επιχείρηση δηλητηρίασης των Αμερικανών. Η Κίνα αρνείται τις κατηγορίες και τονίζει τη συμμόρφωσή της με τις διεθνείς υποχρεώσεις, παραπέμποντας σε σχετικές εκθέσεις και το λευκό βιβλίο 7.000 λέξεων που δημοσίευσε.
Η DEA αναγνώρισε μείωση της καθαρότητας του fentanyl το 2024, αποδίδοντάς την σε προβλήματα προμήθειας πρόδρομων ουσιών από τη μεξικανική πλευρά – με κάποιους Κινέζους προμηθευτές να εμφανίζονται επιφυλακτικοί λόγω αυξημένων ελέγχων. Οι κινήσεις της Κίνας χαρακτηρίζονται ως θετικές από ειδικούς, αν και η Vanda Felbab-Brown του Brookings Institution επισημαίνει ότι εντάσσονται σε μια στρατηγική διαπραγματευτική τακτική. Όπως αναφέρει, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να υιοθετήσουν πιο εποικοδομητική στάση, αναγνωρίζοντας τις κινεζικές πρωτοβουλίες και ζητώντας στοχευμένες ενισχύσεις.
Η Κίνα επιμένει ότι το πρόβλημα είναι η αμερικανική ζήτηση και ότι στη δική της κοινωνία, η κατάχρηση οπιοειδών παραμένει περιορισμένη. Το Πεκίνο απέρριψε επίσης ως ψευδείς τις κατηγορίες του Κογκρέσου ότι επιδοτεί την παραγωγή παράνομων ουσιών, υποστηρίζοντας πως η προσέγγισή του είναι αυστηρά ελεγκτική.
Το αν η διμερής συνεργασία θα αποδώσει, θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από την πολιτική βούληση και των δύο πλευρών να υπερβούν την ένταση και να συντονιστούν για την αντιμετώπιση μιας κοινής πρόκλησης με παγκόσμιες διαστάσεις.
