Παρακάτω παρατίθενται τα αίτια του οξέος πόνου την κοιλιά.

α. Οξεία λοιμώδης εντερίτιδα (ή πιο απλά, γαστρεντερίτιδα), μικροβιακή ή ιογενής
β. Φλεγμονή ή απόφραξη κοίλου σπλάχνου (στομάχι, έντερο, σκωληκοειδής)
γ. Γυναικολογικές αιτίες (επώδυνος κύκλος, ρήξη κύστης, σαλπιγγίτιδα, εξωμήτρια κύηση)

Η συχνότερη αιτία κοιλιακού πόνου που χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης είναι η οξεία σκωληκοειδίτιδα.

Άλλες αιτίες:

• οξεία εντερική απόφραξη (ειλεός)
• περίσφιξη βουβωνοκήλης
• συστροφή σιγμοειδούς
• οξεία εκκολπωματίτιδα (φλεγμονή και επιπλοκές από εκκολπώματα σιγμοειδούς)
• διάτρηση πεπτικού έλκους (ή άλλου κοίλου σπλάχνου)
• οξεία χολοκυστίτιδα

Στις περιπτώσεις αυτές συχνά μιλάμε για οξεία κοιλία ή ακόμα καλύτερα, οξεία χειρουργική κοιλία.

Στην κλινική εξέταση η ψηλάφηση της κοιλιάς έχει συγκεκριμένα σημεία που αν και πολλές φορές μπορεί να αλληλοκαλύπτονται είναι χαρακτηριστικά και βάζουν την ισχυρή υποψία που επιβεβαιώνεται με τις εργαστηριακές αιματολογικές και ακτινολογικές εξετάσεις.

Καταστάσεις που προκαλούν οξύ κοιλιακό πόνο αλλά δεν χρειάζεται επείγον χειρουργείο:

• κολικός παχέος εντέρου (δυσκοιλιότητα)
• κολικός του νεφρού από πέτρα (νεφρολιθίαση)
• κολικός της χοληδόχου κύστης από πέτρα (χολολιθίαση) ή χοληδοχολιθίαση
• οξεία παγκρεατίτιδα

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε ασθενείς με πιθανά αγγειακά αίτια όπως ρήξη ανευρύσματος της κοιλιακής αορτής και οξεία ισχαιμία των μεσεντέριων αγγείων.

Στην Ελλάδα υπάρχουν ασθενείς που πάσχουν από δρεπανοκυτταρική ή μικροδεπανοκυτταρική αναιμία και μπορεί να παρουσιάζουν κρίσεις δρεπανώσεως που εκδηλώνονται με έντονα κοιλιακά άλγη (πχ σε περιπτώσεις έλλειψης οξυγόνου ή στρες).

Πόνο στην κοιλιά μπορεί επίσης να προκαλέσουν το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, Φλεγμονώδης Νόσος του εντέρου (δηλαδή ελκώδη κολίτιδα, ν. Crohn σε περίοδο έξαρσης)

Χειρουργική επέμβαση για οξύ κοιλιακό πόνο

Όλες οι καταστάσεις που προκαλούν οξεία κοιλία πρέπει να χειρουργούνται το ταχύτερο δυνατό, ώστε να προλάβουμε τις καταστροφικές επιπλοκές της περιτονίτιδας, που μπορεί να προκαλέσουν μακρές νοσηλείες, σοβαρές επιπλοκές, ακόμα και θάνατο.

Η λαπαροσκοπική χειρουργική είναι η καλύτερη λύση σε όλες αυτές τις παθήσεις.

Ακόμα και αν η διάγνωση δεν είναι βέβαιη η διαγνωστική λαπαροσκοπική επέμβαση (διαγνωστική λαπαροσκόπηση), θα επιβεβαιώσει την διάγνωση, θα αποκλείσει άλλες παρόμοιες καταστάσεις και θα ολοκληρώσει την θεραπεία την ίδια στιγμή.

Πως γίνεται ή λαπαροσκοπική επέμβαση

– θα πρέπει να είμαστε νηστικοί τουλάχιστον 6 ώρες
– γίνεται ολική αναισθησία
– τοποθετούνται 2-4 τροκάρ (πύλες εισόδου εργαλείων και κάμερας) μεγέθους 5-10 χιλιοστά
– εξερευνούμε όλη την κοιλιακή χώρα ακόμα και στα πιο απόμακρα και κρυφά σημεία χάρη στην απόλυτη ευκρίνεια και μεγέθυνση της λαπαροσκοπικής κάμερας.
– γίνεται η εκτομή της σκωληκοειδούς ή της χοληδόχου κύστης ή συρραφή του έλκους κτλ. ανάλογα με την αιτία
– κάποιες φορές τοποθετείται σωληνάκι-παροχέτευση για 24 ώρες.
– επαναφέρουμε την σίτιση το ταχύτερο δυνατό, ίσως και την ίδια μέρα
– δεν τοποθετείται καθετήρας ούρησης ούτε και σωληνάκι από την μύτη
– ενθαρρύνουμε την τάχιστη κινητοποίηση και επιστροφή στη καθημερινότητα
– για περιπτώσεις όπως η σκωληκοειδίτιδα δεν χρειάζεται πάνω από 24 ώρες νοσηλεία
– συχνά δίνουμε παυσίπονη αγωγή και αντιβίωση στο σπίτι για κάποιες μέρες
– υπάρχουν μόνο εσωτερικά ράμματα, δεν χρειάζονται καθημερινές αλλαγές ή ειδικά αντισηπτικά

Πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χειρουργικής

– δεν υπάρχουν μεγάλες τομές
– ελάχιστος πόνος
– δεν δημιουργούνται συμφύσεις
– δεν δημιουργούνται κήλες
– τέλειο κοσμητικό αποτέλεσμα
– τάχιστη επιστροφή στις δραστηριότητες

Συμπεράσματα

Πόνος στην κοιλιά μπορεί να είναι κάτι απλό, μπορεί όμως και να κρύβει οξείες και επείγουσες καταστάσεις επικίνδυνες για την ζωή (οξεία κοιλία). Πρέπει καταρχήν να γίνεται λεπτομερής εξέταση από έμπειρο ιατρό, αν χρειαστεί οι σωστές εξετάσεις αίματος ή ακτινολογικές (πχ υπέρηχος ή αξονική) και να προχωράμε χωρίς ενδοιασμούς και χάσιμο χρόνου σε λαπαροσκοπική διερεύνηση και θεραπεία.