Του Νίκου Μελέτη *

Ανατροπές και σοβαρές προκλήσεις ασφάλειας επιφέρει η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντ. Τραμπ για απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Συρία, κίνηση η οποία έγινε σε συνεννόηση με την Άγκυρα και αφήνει το πεδίο ελεύθερο όχι μόνο στη Ρωσία και το Ιράν, αλλά και στην Τουρκία να προωθήσει τους στόχους της και να αναβαθμίσει τον ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή.

Ο πρόεδρος Ντ. Τραμπ έλαβε την απόφαση αυτή αφού ο μέχρι τώρα ευρισκόμενος υποτίθεται στο στόχαστρο της Ουάσιγκτον, Τ. Ερντογάν του υποσχέθηκε σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν ότι θα αναλάβουν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις την αντιμετώπιση των υπολειμμάτων του ISIS, εξασφαλίζοντας έτσι άτυπα και το πράσινο φως των ΗΠΑ για εισβολή στη Συρία, που στόχο θα έχει φυσικά τους Κούρδους του YPG και πιθανόν τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας, η οποία σταδιακά θα «τουρκοποιείται» όπως έγινε και στο Αφρίν.

Η απορρύθμιση που προκαλεί στο διεθνές σύστημα ο Ντόναλντ Τραμπ, σε συνδυασμό με την αδυναμία ηγεσίας στην Ε.Ε., απελευθερώνει και αποθρασύνει αναθεωρητικές δυνάμεις όπως είναι η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος διεκδικεί συγχρόνως και τον ηγετικό ρόλο στο σουνιτικό Ισλάμ, κάτι που δεν είναι άσχετο με την προσπάθεια να μπει σφήνα στη Σαουδική Αραβία, η οποία πληρώνει τις συνέπειες της δολοφονίας Κασόγκι. Τα στοιχεία που ενοχοποιούν τη βασιλική οικογένεια της Σ. Αραβίας προέρχονται εξάλλου από τις υποκλοπές των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών.

Παρά τους κινδύνους που ενέχει μια στρατιωτική εμπλοκή στη βορειοανατολική Συρία, οι Κούρδοι θα είναι αποδυναμωμένοι χωρίς την αμερικανική ενίσχυση και ο κ. Ερντογάν εν όψει και δημοτικών εκλογών θα χρησιμοποιήσει, όπως συνηθίζει, το εθνικιστικό χαρτί για να επαναβεβαιώσει την πολιτική ισχύ του.

Συγχρόνως η Τουρκία, παρά τις αδυναμίες (και τις προβλέψεις πριν από μερικούς μήνες περί χρεοκοπίας της οικονομίας), κατορθώνει να ξεπερνά τα προβλήματα και μάλιστα κτίζει μια εξαιρετικά σημαντική, καινοτόμα και εξελιγμένη αμυντική βιομηχανία, η οποία της προσδίδει τον στρατηγικό πολλαπλασιαστή ισχύος έναντι των άλλων χωρών της περιοχής.

Την ίδια στιγμή, στην Αθήνα, όπως και στο Σκοπιανό, υπάρχει διπλή γλώσσα, η οποία πάντως έχει δύο διαφορετικές αναγνώσεις για τις εξελίξεις με την Τουρκία αλλά και για τον τρόπο διαχείρισης της κατάστασης που διαμορφώνουν οι συνεχιζόμενες και κλιμακούμενες ρητορικές αμφισβητήσεις των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και το ξεδίπλωμα του τουρκικού αναθεωρητισμού με στόχο το στάτους κβο στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Πυρετός στην Αθήνα

Το Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών εργάζονται εντατικά για τη διαμόρφωση του πλαισίου για την πραγματοποίηση της επίσκεψης του Αλέξη Τσίπρα στην Τουρκία. Στο Μέγαρο Μαξίμου, που κρατά χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών, εκτιμάται ότι σε μια τέτοια κατάσταση και με την Τουρκία σχεδόν αχαλίνωτη, όπου όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται από τον ίδιο τον Ερντογάν, είναι ζωτικής σημασίας η συχνή ή πάντως τακτική επαφή με τον ίδιο τον κ. Ερντογάν.

Την ίδια στιγμή όμως η κοινή γνώμη γίνεται μάρτυρας τις τελευταίες εβδομάδες μιας νέας τακτικής από το υπουργείο Άμυνας, η οποία μάλλον έχει στόχο περισσότερο το να αποστραφεί η προσοχή της κοινής γνώμης από τη συμφωνία των Πρεσπών -η οποία έρχεται σύντομα στην ελληνική Βουλή και στην οποία ακόμη και χωρίς να την ψηφίσει, θα έχει την υπογραφή του κ. Καμμένου- παρά τη διαμόρφωση ενός πλαισίου διαχείρισης και αντιμετώπισης της τουρκικής προκλητικότητας και των απειλών ασφάλειας.

Οι δηλώσεις του ΑΓΕΕΘΑ, ναυάρχου Αποστολάκη ότι θα «ισοπεδωθεί η βραχονησίδα στην οποία θα ανέβουν Τούρκοι στρατιώτες» ή του κ. Καμμένου ότι θα τους «συντρίψουμε και θα τους τσακίσουμε αν κάνουν ένα βήμα» υπερβαίνουν το γνωστό πλαίσιο κατά το οποίο παγίως το υπουργείο Αμυνας ομιλεί πάντα έναν τόνο υψηλότερα από το υπ. Εξωτερικών και την πολιτική ηγεσία.

Η υψηλή ρητορική, άνευ μάλιστα ουσιαστικού περιεχομένου, απλώς δίνει την ευκαιρία στην Τουρκία να ανεβάσει αντίστοιχα τους τόνους και ίσως τη βάζει στον πειρασμό να δοκιμάσει την αξιοπιστία των λεονταρισμών της άλλης πλευράς. Γιατί η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας δεν επιτυγχάνεται μόνο με την αποβίβαση σε κάποια βραχονησίδα Τούρκων στρατιωτών.

Δεν έχει περάσει ακόμη χρόνος απ’ όταν στην επέτειο των Ιμίων η ηγεσία του υπ. Άμυνας επέλεξε να πετάξει το στεφάνι στην θάλασσα σε απόσταση από τα Ιμια, ενώ στη φωτογραφία που δόθηκε στη δημοσιότητα διακρινόταν τουρκικό σκάφος να έχει παρεμβληθεί μεταξύ της ελληνικής φρεγάτας στην οποία επέβαινε ο υπ. Αμυνας και η στρατιωτική ηγεσία και τους εμπόδισε να προσεγγίσουν τα Ίμια.

Ο ίδιος ο κ. Καμμένος εξάλλου είναι αναρμόδιος για να προαναγγέλλει την κήρυξη ΑΟΖ, η οποία πάντως για να υπάρξει θα πρέπει να προηγηθεί συμφωνία οριοθέτησης με την Τουρκία, ενώ μάλλον δεν είναι υπεύθυνη στάση να αναγγέλλεται επέκταση χωρικών υδάτων γενικώς, όταν η επίσημη θέση, όπως εκφράστηκε από τον πρωθυπουργού Α. Τσίπρα, είναι ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων μόνο στο Ιόνιο θα γίνει μέσω νομοθετικής διαδικασίας και αφού προηγηθεί διαβούλευση…
Η στρατιωτική ηγεσία οφείλει να προετοιμάζεται με τα λιγοστά μέσα που διαθέτει, ώστε να μπορεί να απαντήσει σε κάθε πρόκληση και όχι να προκαλεί την Τουρκία να υλοποιήσει τις απειλές της.

Μπαράζ διαρροών

Πριν από τις δηλώσεις Καμμένου – Αποστολάκη όμως είχε προηγηθεί ένα μπαράζ διαρροών από το Πεντάγωνο, που εμφάνιζαν λίγο – πολύ την Τουρκία ως εξασθενημένη στρατιωτικά, όπου τα τουρκικά πολεμικά σκάφη τρέπονται σε φυγή μόλις αντικρίζουν τα ελληνικά πλοία, όπου οι Τούρκοι πιλότοι είναι εύκολος στόχος για τα ελληνικά μαχητικά, διαρροές που δημιουργούν προβληματισμό, καθώς γίνονται σε μια χώρα που ο ίδιος ο υπουργός Αμυνας καλεί σε… έρανο για να εξοπλισθεί το Πολεμικό Ναυτικό, όταν η γειτονική χώρα κατασκευάζει πλέον δικές της φρεγάτες, τανκς, πυραυλικά συστήματα, επιθετικά ελικόπτερα…

Η απειλή από τον τουρκικό αναθεωρητισμό θα είναι διαρκής και κλιμακούμενη. Η Τουρκία, σε πείσμα πολλών, ξαναβρίσκει τρόπους να επανακαθορίσει τη σχέση της με τις ΗΠΑ, ενώ διατηρεί προνομιακή σχέση με τη Ρωσία και το Ιράν. Οσοι πίστεψαν ότι οι ΗΠΑ θα διαγράψουν μια και καλή την Τουρκία και θα ρίξουν το βάρος τους αποκλειστικά στη στρατηγική σχέση με την Ελλάδα κάνουν μεγάλο λάθος και με τον τρόπο αυτό απλώς υπονομεύουν και τα όποια οφέλη μπορεί να έχει η χώρα μας από αυτή τη στρατηγική σχέση.

Η ενίσχυση του ηθικού των Ενόπλων Δυνάμεων είναι αναγκαία, η προσπάθεια μικροπολιτικής εκμετάλλευσης ενός μείζονος ζητήματος όπως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι απαράδεκτη αλλά εύκολα αντιληπτή, αλλά αυτά δεν μπορεί ούτε πρέπει να γίνονται με κραυγές και ψιθύρους που δημιουργούν εικονική πραγματικότητα… ‘Η ίσως με την προσδοκία ότι θα σπεύσουν οι ΗΠΑ να παρέμβουν…

Ουδείς θα τρέξει να μας σώσει. Όποιος έχει άλλη γνώμη, ας ρωτήσει τους Κούρδους της Συρίας.

* Το άρθρο δημοσιεύθηκε στον «Φιλελεύθερο» της 24/12

Liberal.gr