Σε αναζήτηση πολιτικής λύσης για την διάσωση του έργου και την ανάληψη του γεωπολιτικού κινδύνου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector βρίσκονται οι κυβερνήσεις Ελλάδας- Κύπρου αφού οι επαναλαμβανόμενες διαπραγματεύσεις από αρχές καλοκαιριού οδηγούν σε αδιέξοδο τις δύο πλευρές, την ώρα που ο χρόνος για το έργο μετρά αντίστροφα. Η αδυναμία επίτευξης συμφωνίας επιβεβαιώθηκε για πολλοστή φορά στην τελευταία τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή 23 Αυγούστου (και όχι χθες 26 Αυγούστου όπως αρχικά είχε προγραμματιστεί) με τον διευθύνοντα σύμβουλο του ΑΔΜΗΕ Μάνο Μανουσάκη να διαμηνύει ότι εφόσον δεν υπάρχει έγγραφη ρητή δέσμευση της Κύπρου πάνω στις ρυθμιστικές και γεωπολιτικές εκκρεμότητες αύριο Τετάρτη η γαλλική Nexans που έχει αναλάβει την κατασκευή των καλωδίων θα σταματήσει το έργο.
Πλέον το μπαλάκι των συνομιλιών μεταφέρεται όπως επικαλούνται οι πληροφορίες στον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη προκειμένου να μην χαθεί η ευκαιρία του μεγάλου ενεργειακού πρότζεκτ.
Έντονες διεργασίες
Είχε προηγηθεί την περασμένη Πέμπτη επικοινωνία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρου Σκυλακάκη με τον Κύπριο ομόλογό του Γιώργου Παπαναστασίου και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην οποία πληροφορίες αναφέρουν ότι συμμετείχε και ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης. Από την συνάντηση αυτή η ελληνική πλευρά φέρεται να εισέπραξε άλλη μια μεγαλοπρεπή άρνηση των Κυπρίων να αναλάβουν την ανάληψη του γεωπολιτικού κινδύνου σε περίπτωση εμπλοκής στο πρότζεκτ της Τουρκικής πλευράς. Αποστάσεις από τον Great Sea Interconnectοr πήρε χθες και ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός δηλώνοντας επιφυλακτικός και υπογραμμίζοντας τις γκρίζες ζώνες του σχεδίου και τις προεκτάσεις του σε σχέση με την Τουρκία. Όπως τόνισε αν υπάρξει παρακώλυση του ρυθμού υλοποίησης του έργου αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην οικονομία της χώρας και στους καταναλωτές.
Η Τουρκία έχει δείξει τις διαθέσεις της από τον περασμένο μήνα για το έργο με το συμβάν στην Κάσο και την ισχυρή παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων στην περιοχή προκειμένου να παρακολουθήσουν τις έρευνες πόντισης υποβρύχιων καλωδίων από το Ιταλικό πλοίο Levoil Relume στο πλαίσιο της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης ύψους περίπου 2 δισ.
Η ανάληψη από την πλευρά της Κύπρου του γεωπολιτικού κινδύνου μαζί με τις ρυθμιστικές αποφάσεις για την ανάκτηση του κόστους του έργου από αρχές του 2025 και όχι με την εμπορική λειτουργία (όπως ζητά η ΡΑΕΚ) αποτελούν αδιαπραγμάτευτους όρους για την διοίκηση του ΑΔΜΗΕ. Η τελευταία στην πρόσφατη τηλεδιάσκεψη επανέλαβε ότι το έργο δεν μπορεί να είναι βιώσιμο με IRR (Εσωτερικός Συντελεστής Απόδοσης) κάτω από 7,5% εν αντιθέσει με την κυπριακή πλευρά που «κατεβάζει» τον πήχη της απόδοσης στο 6,25% εμμένοντας στην αρχική της θέση για μη συμμετοχή των κύπριων καταναλωτών στο έργο από την έναρξη της κατασκευής του (αρχές του 2025) όπως ζητά ο ΑΔΜΗΕ.
Κρίσιμες αποφάσεις για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου: Τα διλήμματα και ο «παράγοντας Τουρκία»
Η πρόταση του ΑΔΜΗΕ
Στην τηλεδιάσκεψη της Παρασκευής που διήρκησε πάνω από 3 ώρες και στην οποία συμμετείχε η υφυπουργός Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, εκπρόσωποι του κυπριακού υπουργείου Ενέργειας, η Κομισιόν, ο ΑΔΜΗΕ και οι δύο ρυθμιστικές αρχές (ΡΑΕ και ΡΑΕΚ) πληροφορίες αναφέρουν ότι ο τόνοι ανέβηκαν. Για παράδειγμα η υφυπουργός εμφανίζεται να απαίτησε από την Κυπριακή πλευρά να τοποθετηθεί σε πρόταση του ΑΔΜΗΕ να αξιοποιηθούν στην ηλεκτρική διασύνδεση τα έσοδα της Κύπρου από τις δημοπρασίες ρύπων των μονάδων ντίζελ και μαζούτ που χρησιμοποιεί για τις ηλεκτρικές της ανάγκες. Ενώ και ο κ. Μανουσάκης φέρεται να επικαλέστηκε την παρότρυνση των Κυπρίων για την εμπλοκή στο έργο του ΑΔΜΗΕ και την βοήθεια που είχαν υποσχεθεί στην ελληνική πλευρά για να μην ναυαγήσει το έργο του Εuroasia Interconnector και που τώρα αρνούνται να παράσχουν εμποδίζοντας την υλοποίησή του.
Το αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων παρακολουθεί προβληματισμένη και η Κομισιόν, η οποία στην τηλεδιάσκεψη επανέλαβε την βούλησή της αν παραστεί ανάγκη να αναλάβει μέρος του κόστους για να στηρίξει οικονομικά το έργο σε περίπτωση γεωπολιτικής εμπλοκής (π.χ με την Τουρκία) ώστε να υπάρξει ανάκτηση των ποσών που έχουν δαπανηθεί από τους καταναλωτές αλλά και τον Έλληνα διαχειριστή.
Καθυστερεί η αξιολόγηση
Την ίδια στιγμή η Κυπριακή πλευρά πάει πίσω και την αξιολόγηση της μελέτης κόστους οφέλους που είχε υποβάλλει στο υπουργείο ο ΑΔΜΗΕ. Επικαλούμενη παραμέτρους του έργου που δεν εκπλήρωνε ο προηγούμενος ανάδοχος (DNV AS), έχει προκηρύξει νέα διαγωνιστική διαδικασία που εκτιμάται ότι θα παρατείνει το χρόνο των καθυστερήσεων. O ανάδοχος θα αναλάβει να αξιολογήσει τις επιπτώσεις διασύνδεσης στην ενεργειακή αγορά με ιδιαίτερη έμφαση στον βαθμό επίπτωσης του έργου στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου.
