Με πιλοτική του απόφαση το Α΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας αποφάνθηκε ότι η κατάργηση από την 1η Νοεμβρίου 2012 και μετά, της ισόβιας σύνταξης των 102 ευρώ που ελάμβανε η πολύτεκνη μητέρα είναι συνταγματική και νόμιμη και στα πλαίσια της αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της χώρας.

Ειδικότερα, από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Λάρισας στάλθηκε προδικαστικό ερώτημα στο Ανώταττο Ακυρωτικό Δικαστήριο, σύμφωνα με το νόμο 3900/2010, για να επιλυθεί η συνταγματικότητα ή μη της διάταξης εκείνης του μνημονικού νόμου 4093/2012, που προβλέπει τη διακοπή της ισόβιας σύνταξης της πολύτεκνης μητέρας που είχε χορηγηθεί με το άρθρο 63 του νόμου 1892/1990.

Στα Διοικητικά Δικαστήρια είχε προσφύγει αγρότισσα πολύτεκνη μητέρα, μέλος της Ανώτατης Συνομοσπονδίας Πολυτέκνων Ελλάδος, η οποία ελάμβανε ισόβια σύνταξη πολύτεκνης μητέρας σύμφωνα με το νόμο 4093/2012. 

Η πολύτεκνη μητέρα υποστήριζε ότι η επίμαχη κατάργηση της ισόβιας σύνταξης είναι αντίθετη στο άρθρο 21 του Συντάγματος που προστατεύει την οικογένεια και ειδικά τις πολύτεκνες οικογένειες, οι οποίες «έχουν δικαίωμα ειδικής φροντίδας από το κράτος».

Η πολύτεκνη μητέρα ζητούσε να υποχρεωθεί ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) να της καταβάλει, νομιμοτόκως, το συνολικό ποσό, στο οποίο ανέρχεται η ισόβια σύνταξη πολυτέκνου για το χρονικό διάστημα από 1.11.2012 και εφεξής, ως αποζημίωση, κατά τις διατάξεις του άρθρου 105 του εισαγωγικού νόμου του Αστικού Κώδικα, για τη ζημία που υπέστη από την παράνομη διακοπή χορηγήσεως της επίμαχης σύνταξης και επικουρικά -αν αυτό δεν γίνει δεκτό- να της καταβληθεί αποζημίωση σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί αδικαιολογήτου πλουτισμού.

Το Α΄ Τμήμα του ΣτΕ με πρόεδρο τον αντιπρόεδρο Αναστάσιο Γκότση και εισηγήτρια την σύμβουλο Επικρατείας Ταξιαρχία Κόμβου, με την υπ΄ αριθμ. 719/2018 απόφασή του έκρινε ότι η κατάργηση της ισόβιας συντάξεως πολύτεκνης μητέρας που έγινε με τις διατάξεις του ν. 4093/2012 «δεν αντίκειται στη διάταξη του άρθρου 21 παράγραφος 2 του Συντάγματος».

Βέβαια, οι σύμβουλοι Επικρατείας δεν παραλείπουν να επισημάνουν ότι η επίμαχη σύνταξη εχορηγείτο εφ’ όρου ζωής, ως επιβράβευση της πολύτεκνης μητέρας, μετά την ενηλικίωση των τέκνων της και την ολοκλήρωση των σπουδών τους (δηλαδή μετά τη συμπλήρωση του 23ου ή 25ου έτους της ηλικίας τους) και μετά τη διακοπή καταβολής του πολυτεκνικού επιδόματος του άρθρου 63 του ν. 1892/1990 το οποίο εχορηγείτο για την αντιμετώπιση των αυξημένων οικογενειακών δαπανών που συνεπάγεται η αύξηση του αριθμού των τέκνων και προς στήριξη των τέκνων για όσο διάστημα ήσαν εκτός παραγωγικής διαδικασίας.

Λίγες γραμμές παρακάτω, οι σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν ότι η ισόβια σύνταξη πολύτεκνης μητέρας δεν εχορηγείτο με σκοπό τον βιοπορισμό της τελευταίας, όπως συμβαίνει στις συντάξεις που αποτελούν κοινωνικοασφαλιστικές παροχές και η χορήγησή τους συνδέεται με την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, τη συμπλήρωση ελαχίστου χρόνου ασφαλίσεως κ.λπ., αλλά είχε τιμητικό χαρακτήρα.

Ωστόσο, συνεχίζουν οι δικαστές, με το νόμο 4093/2012 επιδιώχθηκε, «η αναμόρφωση και εκλογίκευση των μέχρι τότε οικογενειακών επιδομάτων ενόψει και της οξείας δημοσιονομικής κρίσεως με τη χορήγηση νέου επιδόματος (ενιαίου επιδόματος στήριξης τέκνων) από το πρώτο παιδί και την παρεχόμενη έτσι, κατ’ αποτέλεσμα, μεγαλύτερη στήριξη στις οικογένειες με περισσότερα παιδιά και συνεπώς στις πολύτεκνες οικογένειες».

Έτσι, συνεχίζει η απόφαση του ΣτΕ, με μεταγενέστερο νομοθέτημα ελήφθη ειδική πρόνοια υπέρ των πολύτεκνων οικογενειών με τη χορήγηση επιπλέον επιδόματος (ειδικού επιδόματος τριτέκνων και πολυτέκνων) και την παρεχόμενη με τον τρόπο αυτό «μείζονα κοινωνική προστασία στις πολύτεκνες οικογένειες».

Με το σύστημα αυτό της ρυθμίσεως της κρατικής φροντίδας υπέρ των πολυτέκνων, καθώς και των οικονομικώς αδύναμων οικογενειών, ενόψει και της δυσμενέστατης οικονομικής συγκυρίας κατά τον χρόνο θεσπίσεως των μέτρων (δηλαδή το 2013), εκπληρώνεται η υποχρέωση του κοινού νομοθέτη που απορρέει από το άρθρο 21 του Συντάγματος για την προστασία της πολύτεκνης οικογένειας και της οικογένειας εν γένει. 

Παράλληλα, μάλιστα εξυπηρετείται ο σκοπός για τον οποίο θεσπίσθηκε, η διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 21 του Συντάγματος, δηλαδή η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της χώρας, η εξυπηρέτηση του οποίου συνιστά και λόγο γενικότερου δημοσίου συμφέροντος.

Κατόπιν αυτών το ΣτΕ, αφού επίλυσε το Συνταγματικό σκέλος της υπόθεσης, ανέπεμψε την υπόθεση στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Λάρισας για τα περαιτέρω.