Πώς το air condition μπορεί να βλάψει την υγεία σου

Αν και αναντικατάστατο τις ζεστές μέρες, η μακροχρόνια και κακή χρήση του μπορεί να φέρει δυσάρεστες συνέπειες για την υγεία, ιδιαίτερα σε κλειστά ή κακώς αεριζόμενα περιβάλλοντα.

Αναπνοή σε… ανακυκλωμένο αέρα

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που προκαλεί η χρήση air condition είναι η κακή ποιότητα του εσωτερικού αέρα. Όταν ο αέρας δεν ανανεώνεται επαρκώς και ανακυκλώνεται συνεχώς, αυξάνεται ο κίνδυνος για το λεγόμενο «σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου». Πονοκέφαλοι, ξηρός βήχας, κόπωση, ζάλη και ευαισθησία στις μυρωδιές είναι μερικά από τα συμπτώματα που έχουν καταγραφεί σε τέτοια περιβάλλοντα.

Η κακή συντήρηση του συστήματος αυξάνει την παρουσία αλλεργιογόνων και μικροβίων, ενώ η ξηρότητα στον αέρα επιβαρύνει επιπλέον τις αναπνευστικές οδούς, ειδικά σε άτομα με άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.

Ξηρότητα και αφυδάτωση: τα σιωπηλά συμπτώματα

Το air condition αφαιρεί την υγρασία από τον αέρα — και κατ’ επέκταση από το σώμα. Το αποτέλεσμα; Ξηρό δέρμα, ερεθισμένα μάτια, αφυδάτωση και αίσθημα γενικής δυσφορίας. Σε ευαίσθητα άτομα μπορεί να προκαλέσει ακόμη και θολή όραση ή επιδείνωση δερματολογικών παθήσεων όπως έκζεμα.

Μάλιστα, η απώλεια υγρών μπορεί να γίνει ανεπαίσθητα, με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβανόμαστε πόσο νερό πραγματικά χρειαζόμαστε.

Πονοκέφαλοι, κούραση και δυσκολία στη συγκέντρωση

Ο ψυχρός, σταθερός αέρας του air condition μπορεί να οδηγήσει σε αγγειοσυστολή, προκαλώντας πονοκέφαλο ή ακόμα και ημικρανίες, ειδικά όταν το μηχάνημα είναι βρώμικο ή με κακή ροή αέρα. Η εναλλαγή από ζεστό σε παγωμένο περιβάλλον μέσα στη μέρα δυσκολεύει τη θερμορυθμιστική ικανότητα του οργανισμού, ενώ σχετίζεται και με χαμηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης και παραγωγικότητας.

Πτώση ανοχής στη ζέστη: εθισμός στο κρύο

Οι επιστήμονες μιλούν για το μοντέλο προσαρμοστικής άνεσης, σύμφωνα με το οποίο όσο περισσότερο συνηθίζουμε το air condition, τόσο περισσότερο δυσκολευόμαστε να αντέξουμε τη φυσική ζέστη. Αυτό σημαίνει πως μπορεί να γίνουμε λιγότερο ανθεκτικοί στις υψηλές θερμοκρασίες, κάτι κρίσιμο σε εποχές που τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται όλο και συχνότερα λόγω της κλιματικής κρίσης.

Air condition και λοιμώξεις: όταν ο δροσερός αέρας γίνεται φορέας μικροβίων

Σε περιόδους έξαρσης αναπνευστικών λοιμώξεων —όπως η εποχή του COVID-19— ο αέρας που κυκλοφορεί σε εσωτερικούς χώρους έχει μπει στο μικροσκόπιο. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα συστήματα θέρμανσης, εξαερισμού και ψύξης (HVAC) μπορούν να συμβάλουν στη διασπορά μικροβίων, ιών (όπως η γρίπη και ο SARS-CoV-2), μυκήτων και βακτηρίων.

Η κυκλοφορία αέρα χωρίς επαρκή φιλτραρίσματα μπορεί να διατηρεί τα παθογόνα ενεργά στον χώρο, ειδικά όταν δεν υπάρχει εισαγωγή φρέσκου αέρα από το εξωτερικό περιβάλλον. Επιπλέον, το ψυχρό και ξηρό περιβάλλον διευκολύνει την επιβίωσή τους.

Αλλά και σωτήρας: air condition και θερμοπληξία

Παρά τις πιθανές παρενέργειες, το air condition μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας σε περιόδους καύσωνα. Η σωστή χρήση του μπορεί να προστατεύσει ευάλωτους πληθυσμούς —ηλικιωμένους, βρέφη και ασθενείς— από εξάντληση, αφυδάτωση ή θερμοπληξία. Μελέτες σε νοσοκομεία δείχνουν ότι η ύπαρξη HVAC συστημάτων μειώνει τη διάρκεια νοσηλείας και βελτιώνει δείκτες ανάρρωσης, ιδιαίτερα σε καρδιολογικούς και πνευμονολογικούς ασθενείς.

Υπάρχει εναλλακτική;

Για μικρούς χώρους ή περιορισμένη χρήση, οι εξατμιστικοί ψύκτες (air coolers) προσφέρουν μια πιο φυσική εναλλακτική. Λειτουργούν με νερό, καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια, διατηρούν την υγρασία στον χώρο και ανανεώνουν τον αέρα, κάτι που μπορεί να μειώσει την αίσθηση ξηρότητας και την κυκλοφορία παθογόνων.