Οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν σκέφτονται πώς εκδηλώνεται η άνοια, το μυαλό τους πάει στα πρώτα σημάδια απώλειας μνήμης.
Ωστόσο, η άνοια έχει πρώιμα συμπτώματα που δεν έχουν καμία σχέση με την μνήμη. Σύμφωνα με νευροψυχιάτρους υπάρχουν πολλές λεπτές αλλαγές στην συμπεριφορά και την υγεία, που είναι σημάδια άνοιας. Τέτοια μπορεί να είναι η ξαφνική επιθυμία για συγκεκριμένα φαγητά, η απότομη υιοθέτηση καταναγκαστικών συνηθειών, η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά χωρίς αναστολή/αίσθημα φόβου και η συχνότερη απώλεια ισορροπίας.
Πέραν αυτών, κάποιος με άνοια στα αρχικά στάδια μπορεί να έχει ξαφνική δυσκολία να μυρίσει και να διακρίνει μεταξύ συγκεκριμένων αρωμάτων ή οσμών.
Άνοια: Η απώλεια όσφρησης μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας για τον έγκαιρο εντοπισμό της νόσου του Αλτσχάιμερ
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2018 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Biosensors, περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από Αλτσχάιμερ και οι περιπτώσεις της νόσου αυξάνονται εκθετικά λόγω του αυξανόμενου παγκόσμιου προσδόκιμου ζωής. Ωστόσο, «προς το παρόν δεν υπάρχει συγκεκριμένη διάγνωση του Αλτσχάιμερ μέχρι τον θάνατο. Επομένως απαιτείται επειγόντως ένας πρώιμος βιοδείκτης για την άνοια ώστε να έχουμε έγκαιρες και αποτελεσματικότερες παρεμβάσεις θεραπείας», ανέφερε εκείνη η μελέτη.
Αρκετές έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η απώλεια της αίσθησης της όσφρησης -ένα φαινόμενο γνωστό ως ανοσμία- είναι ένα από τα πρώτα συμπτώματα της νόσου Alzheimer. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η ανοσμία εμφανίζεται σε ασθενείς με άνοια, επειδή «ο εγκέφαλος χάνει την ικανότητά του να αυτοεπισκευάζεται».
Άνοια: Το να μην μπορείτε να αναγνωρίσετε αυτές τις οσμές θα μπορούσε να είναι πρώιμο σημάδι Αλτσχάιμερ
Μια μελέτη του 2017 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of the American Geriatrics Society έδειξε ότι υπάρχει ισχυρή σχέση μεταξύ της οσφρητικής παρακμής και της άνοιας. Οι ερευνητές συγκέντρωσαν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.906 ανδρών και γυναικών ηλικίας από 57 έως 85 ετών στις ΗΠΑ, οι οποίοι ολοκλήρωσαν μια σύντομη συνέντευξη και υποβλήθηκαν σε οσφρητικό τεστ πέντε οσμών. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να εντοπίσουν πέντε μυρωδιές:
- Μέντα
- Ψάρια
- Πορτοκάλι
- Τριαντάφυλλο
- Δέρμα (ύφασμα)
Στην συνέχεια τους δόθηκαν τέσσερις πιθανές απαντήσεις και τους ζητήθηκε να προσδιορίσουν τι είναι αυτό που μύριζαν κάθε φορά. Πέντε χρόνια αργότερα, η ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε μια δεύτερη συνέντευξη στους ίδiους συμμετέχοντες.
Διαπίστωσαν ότι όσοι δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν τουλάχιστον 4 από αυτές τις 5 οσμές είχαν πάνω από δύο φορές αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
«Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η αίσθηση της όσφρησης συνδέεται στενά με την λειτουργία του εγκεφάλου και την υγεία», δήλωσε ο δρ. Jayant M. Pinto, καθηγητής χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και ανώτερος συγγραφέας της μελέτης. “Πιστεύουμε ότι η μείωση της οσφρητικής ικανότητας συγκεκριμένα, αλλά και η αισθητηριακή λειτουργία ευρύτερα, μπορεί να είναι ένα σημαντικό πρώιμο σημάδι για αυξημένο κίνδυνο άνοιας”.
