Παγκοσμίως, πάνω από 70 δισεκατομμύρια κοτόπουλα σφάζονται κάθε χρόνο για να αξιοποιηθεί το κρέας τους, σύμφωνα με το World Economic Forum. Αυτό ισοδυναμεί με κατά κεφαλήν κατανάλωση περίπου 17 κιλών κοτόπουλου, γεγονός που αποτελεί σημαντική αύξηση σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες. Χάρη στην χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, την υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και την ευελιξία στη μαγειρική, το κοτόπουλο και ιδιαίτερα το στήθος κοτόπουλο έχει περίοπτη θέση του στα ψυγεία εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Αλλά πόσο υγιεινό είναι πραγματικά και ποιο είναι το ηθικό κόστος της μαζικής παραγωγής του;
 

Θρεπτική αξία: Γιατί το στήθος κοτόπουλου είναι δημοφιλές

Μια μερίδα 100 γραμμαρίων στήθους κοτόπουλου χωρίς δέρμα και κόκαλα παρέχει περίπου 165 θερμίδες, 31 γραμμάρια πρωτεΐνης, 3,6 γραμμάρια λίπους, 0 γραμμάρια υδατάνθρακες. Είναι επίσης μια καλή πηγή για νιασίνη (βιταμίνη Β3), Βιταμίνη Β6, φώσφορο και σελήνιο.

Το στήθος κοτόπουλου έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, ειδικά όταν είναι χωρίς δέρμα, γεγονός που το καθιστά μια συνιστώμενη πηγή πρωτεϊνών για όσους ελέγχουν τα επίπεδα χοληστερόλης ή επιθυμούν να μειώσουν τη συνολική πρόσληψη λιπαρών. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε πρωτεΐνες βοηθά στην ανάπτυξη και την αποκατάσταση των μυών, καθώς και στο αίσθημα κορεσμού — όλα ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους. Από καθαρά διατροφική άποψη, το στήθος κοτόπουλου είναι πράγματι μια έξυπνη επιλογή για πολλούς ανθρώπους. Ωστόσο, η ιστορία δεν τελειώνει εδώ.

Δεν είναι όλα τα στήθη κοτόπουλου ίδια

Τα οφέλη που αναφέρονται παραπάνω προϋποθέτουν ότι το κρέας είναι φρέσκο, μη επεξεργασμένο και χωρίς επιβλαβή πρόσθετα. Δυστυχώς, μεγάλο μέρος του στήθους κοτόπουλου που βρίσκεται στα σούπερ μάρκετ έχει υποστεί διάφορες επεξεργασίες που μπορεί να υποβαθμίζουν την αξία του για την υγεία.

1. Αλάτισμα και πρόσθετα

Πολλά συσκευασμένα στήθη κοτόπουλου εγχύονται με αλατούχο διάλυμα για να ενισχυθεί η γεύση και η ζουμερότητα. Αυτό μπορεί να προσθέσει έως και 400 mg νατρίου ανά μερίδα, κάτι που αποτελεί ανησυχία για όσους προσέχουν την πρόσληψη αλατιού.

2. Χρήση αντιβιοτικών

Μία από τις πιο ανησυχητικές πρακτικές στη βιομηχανική εκτροφή κοτόπουλων είναι η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών. Για την πρόληψη ασθενειών σε υπερπλήρη περιβάλλοντα και την προώθηση ταχύτερης ανάπτυξης, τα κοτόπουλα συχνά τρέφονται με χαμηλές δόσεις αντιβιοτικών. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), αυτή η πρακτική συμβάλλει στην παγκόσμια αύξηση των βακτηρίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά, θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

3. Μόλυνση

Στο εξωτερικό, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) εκτιμούν ότι περίπου 1 στις 25 συσκευασίες κοτόπουλου στα σούπερ μάρκετ είναι μολυσμένα με σαλμονέλα. Οι κακές συνθήκες υγιεινής και η υψηλή ταχύτητα επεξεργασίας στα σφαγεία αυξάνουν τον κίνδυνο βακτηριακής μόλυνσης, οδηγώντας σε τροφικές ασθένειες, εάν το κρέας δεν μαγειρευτεί σωστά.

Τα πιο κακοποιημένα ζώα παγκοσμίως

Αν και οι καταναλωτές μπορεί συχνά να εστιάζουν στην ετικέτα με τις διατροφικές πληροφορίες, πίσω από τα παρασκήνια κρύβεται ένα βαθύτερο πρόβλημα: η μεταχείριση των κοτόπουλων στις βιομηχανικές φάρμες. Σύμφωνα με τη Humane Society International, κάθε χρόνο περισσότερα από 50 δισεκατομμύρια κοτόπουλα εκτρέφονται και σφάζονται παγκοσμίως, τα περισσότερα από αυτά σε συνθήκες που πολλές οργανώσεις για την καλή διαβίωση των ζώων θεωρούν απάνθρωπες.

Τα κοτόπουλα στις βιομηχανικές φάρμες συχνά στοιβάζονται σε υπόστεγα χωρίς παράθυρα, με δεκάδες χιλιάδες πουλιά στριμωγμένα σε χώρους που προσφέρουν λιγότερο από ένα τετραγωνικό μέτρο ανά πουλί. Αυτοί οι περιορισμένοι χώροι αυξάνουν τον κίνδυνο ασθενειών και τραυματισμών, οδηγώντας σε άγχος, ράμφισμα φτερών και, μερικές φορές, κανιβαλισμό μεταξύ των πουλιών. Επιπλέον, για να μεγιστοποιηθεί η παραγωγή κρέατος, ιδιαίτερα του στήθους (που είναι το πιο περιζήτητο κομμάτι), τα κοτόπουλα έχουν εκτραφεί επιλεκτικά ώστε να μεγαλώνουν με τεχνητά μεγάλους ρυθμούς. Το μέσο κοτόπουλο παραγωγής σήμερα φτάνει στο βάρος σφαγής σε περίπου 6 εβδομάδες — λιγότερο από το μισό του χρόνου που χρειαζόταν στη δεκαετία του 1950. Αυτή η ταχεία ανάπτυξη συχνά οδηγεί σε προβλήματα υγείας, όπως: σκελετικές παραμορφώσεις, ανεπάρκεια οργάνων και αδυναμία βάδισης.

Εν γένει, τα κοτόπουλα θεωρούνται τα πιο κακοποιημένα ζώα στον πλανήτη. Μάλιστα, για να μειωθεί η επιθετικότητα σε συνθήκες υπερπληθυσμού, τα νεαρά κοτόπουλα συχνά υποβάλλονται σε αποκοπή ράμφους — μια επώδυνη διαδικασία που περιλαμβάνει την αποκοπή της άκρης του ράμφους τους χωρίς αναισθησία. Αυτό γίνεται για να αποφευχθούν τραυματισμοί, αλλά επίσης εμποδίζει τα πουλερικά να τρώνε και να περιποιούνται τον εαυτό τους φυσιολογικά.
 

Ηθική παραγωγή

Ο κύριος παράγοντας πίσω από αυτές τις πρακτικές είναι η οικονομική αποδοτικότητα. Καθώς η ζήτηση αυξάνεται, οι φάρμες γίνονται πιο βιομηχανοποιημένες, δίνοντας προτεραιότητα στην ποσότητα έναντι της ποιότητας. Η νοοτροπία «όσο φθηνότερο τόσο καλύτερο» ενθαρρύνει τη μαζική παραγωγή, ακόμη και σε βάρος της ευημερίας των ζώων και της μακροπρόθεσμης υγείας των ανθρώπων. Μπορεί όμως το κοτόπουλο να είναι ταυτόχρονα υγιεινό και ηθικό;

Ευτυχώς, εμφανίζονται εναλλακτικές λύσεις και βελτιώσεις. Οι καταναλωτές μπορούν να κάνουν πιο ενημερωμένες επιλογές αναζητώντας κοτόπουλα: εκτρεφόμενα σε βοσκοτόπια ή ελεύθερης βοσκής, τα οποία προσφέρουν στα πουλερικά περισσότερο χώρο και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Πιστοποιημένες ετικέτες για ανθρώπινη ή βιολογική εκτροφή, οι οποίες επιβάλλουν αυστηρότερα πρότυπα για την καλή διαβίωση των ζώων και απαγορεύουν τη συστηματική χρήση αντιβιοτικών. Τοπικές φάρμες ή συνεταιρισμούς, όπου η διαφάνεια στις γεωργικές πρακτικές είναι συχνά υψηλότερη. Ωστόσο, αυτές οι επιλογές συχνά έχουν υψηλότερη τιμή, αντανακλώντας το πραγματικό κόστος της ηθικής παραγωγής. Αυτό αναδιαμορφώνει τελικά και το αρχικό μας ερώτημα από το “Είναι το στήθος κοτόπουλου υγιεινό;” στο “Είναι το σύστημα παραγωγής κοτόπουλου βιώσιμο ή ανθρώπινο;”