Ερωτήματα προκαλεί το τελευταίο διάστημα η στάση του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν γύρω από το ζήτημα της Μέσης Ανατολής.

Ο Γάλλος πρόεδρος ετοιμάζεται να φιλοξενήσει μια διεθνή διάσκεψη για την κρίση στον Λίβανο, όμως η αποτελεσματικότητά του ως περιφερειακός μεσολαβητής αμφισβητείται από ορισμένους, σχολιάζει σε ανάλυσή του το Politico.

«Μερικοί αξιωματούχοι γύρω από τον πρόεδρο είναι πολύ φιλο-ισραηλινοί, άλλοι είναι φιλοπαλαιστίνιοι», είπε ένας Γάλλος πρώην διπλωμάτης. «Συχνά ένιωθαν ότι ο πρόεδρος έλεγε το τελευταίο πράγμα που του έλεγαν», ανέφερε. 

Γαλλία και Ισραήλ έχουν μια πολύπλοκη ιστορία που χρονολογείται από το πότε η Γαλλική και η Βρετανική αυτοκρατορία διέλυσαν τη Μέση Ανατολή μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο και ειδικά μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου το 2023 στο Ισραήλ και τον πόλεμο στη Γάζα που ακολούθησε, η πολιτική της χώρας απέναντι στην περιοχή έχει αποτελέσει αντικείμενο διελκυστίνδας, σύμφωνα με Γάλλους νυν και πρώην αξιωματούχους και διπλωμάτες με τους οποίους μίλησε το Politico. 

Από τη μία πλευρά βρίσκονται αυτοί που περιγράφουν τους εαυτούς τους ως φιλοϊσραηλινοί και αυτοαποκαλούνται «νεοσυντηρητικοί». Από την άλλη, βρίσκονται όσοι είναι πιο ευαίσθητοι και κοντά στην παλαιστινιακή πλευρά. Ο Γάλλος πρόεδρος αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στις δύο αυτές πλευρές.

Η αρχική του αντίδραση στη φρίκη της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου ήταν να ορκιστεί «ανεπιφύλακτη αλληλεγγύη» στο Ισραήλ. Καθώς όμως ο πόλεμος εξελισσόταν και οι νεκροί αυξάνονταν άρχισε να γίνεται πιο επικριτικός, αλλά όχι πάντα.

Θάνατος Σινουάρ: Ο Μακρόν ζητά την απελευθέρωση όλων των ομήρων της Χαμάς

«Ακόμα δεν ξέρω τι πιστεύει πραγματικά ο πρόεδρος» είπε ένας Γάλλος πρώην διπλωμάτης.

Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Μακρόν έχει σκληρύνει τη στάση του εναντίον του Ισραήλ και του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου για τις απώλειες αμάχων και τα ισραηλινά πλήγματα κατά των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ. Ο Γάλλος πρόεδρος κάλεσε επίσης τις δυτικές χώρες να σταματήσουν την παράδοση όπλων στο Ισραήλ, δύο ημέρες πριν από την επέτειο των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου. Αλλά όταν ο Νετανιάχου άρχισε να έχει την ίδια στάση απέναντι στον Μακρόν προσπάθησε να διορθώσει τα πράγματα, εκδίδοντας ένα δελτίο τύπου σχετικά με την «αταλάντευτη» υποστήριξη της Γαλλίας στην ασφάλεια του Ισραήλ, ενώ παραδέχτηκε τις διαφορές στις απόψεις τους.

Κάτι αντίστοιχο συνέβη και την περασμένη εβδομάδα. Μιλώντας στον τύπο είπε ότι το Ισραήλ δεν πρέπει να «αγνοήσει τις αποφάσεις του ΟΗΕ» έπειτα από μια κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου. Τα λεγόμενά του αυτά και τα έντονα σχόλια που διατύπωσε επιβεβαίωσε ο υπουργός Εξωτερικών του. Αλλά την περασμένη Πέμπτη, ο Μακρόν έκανε και πάλι πίσω και κατηγόρησε τόσο τους υπουργούς του όσο και τον τύπο ότι διαστρεβλώνουν τα σχόλιά του.

Η έλλειψη σταθερής πολιτικής όσον αφορά την περιοχή είναι αξιοσημείωτη, σχολιάζουν οι αξιωματούχοι. 

«Οι πεποιθήσεις του Μακρόν εξαρτώνται από το με ποιον συνομιλεί», είπε ένας Γάλλος πρώην  αξιωματούχος. «Όταν μιλά με αναδυόμενες χώρες, είναι φιλοπαλαιστίνιος. Όταν μιλάει με τον [Νετανιάχου], έχει να κάνει με την ασφάλεια του Ισραήλ».

Ανταγωνιζόμενες σχολές σκέψης

Οι αμφιταλαντευόμενες απόψεις του Γάλλου προέδρου αντικατοπτρίζουν τις διαφορετικές απόψεις μεταξύ των αξιωματούχων του υπουργείου Εξωτερικών και του λεγόμενου διπλωματικού κελιού των Ηλυσίων, όπου ο Γάλλος πρόεδρος καθορίζει τη διεθνή πολιτική.

Έτσι, το τμήμα Βόρειας Αφρικής και Μέσης Ανατολής του υπουργείου Εξωτερικών (γνωστό ως ANMO) παραδοσιακά τείνει «να υποστηρίζει την παλαιστινιακή πλευρά, να ασκεί πίεση στο Ισραήλ και να θέλει να περιορίσει τις παραδόσεις όπλων στο Ισραήλ», είπε ένας δεύτερος Γάλλος πρώην  διπλωμάτης. Αυτή η σχολή σκέψης άνθισε υπό τον πρώην Γάλλο Πρόεδρο Ζακ Σιράκ, ο οποίος κέρδισε την ιδιότητα του σούπερ σταρ στα αραβόφωνα μέρη της Μέσης Ανατολής όταν ήρθε σε διαμάχη με ισραηλινούς αξιωματούχους ασφαλείας κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του στην Ιερουσαλήμ το 1996.

Από την άλλη, το ανταγωνιστικό ρεύμα γνωστό ως «νεοσυντηρητικό» έχει αυξηθεί σε επιρροή υπό τις προεδρίες των Νικολά Σαρκοζί, Φρανσουά Ολάντ και Εμανουέλ Μακρόν.

Σύμφωνα με τον Denis Bauchard, πρώην πρεσβευτή της Γαλλίας στην Ιορδανία, οι νεοσυντηρητικοί ήταν «κυρίαρχοι» στα υπουργικά συμβούλια της Catherine Colonna και του Stéphane Séjourné, των υπουργών Εξωτερικών που υπηρέτησαν μεταξύ 2022 και 2024.

«Περιθωριοποίησαν το ANMO, το οποίο απορρίφθηκε ως «ο αραβικός δρόμος» εχθρικός προς το Ισραήλ», είπε ο Bauchard.

Σύμφωνα με την Camille Lons, αναπληρώτρια επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων στο Παρίσι, το «κέντρο βάρους της Γαλλίας έχει μετατοπιστεί προς μια πιο φιλο-ισραηλινή θέση» τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, από την έναρξη του τελευταίου γύρου των εχθροπραξιών, η γαλλική πολιτική έχει γίνει πιο επικριτική προς το Ισραήλ. Αυτή η αλλαγή πήρε μια πιο έντονη τροπή μετά την εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο τον Σεπτέμβριο, μια πρώην γαλλική αποικία, όπου η επίθεση κατά της Χεζμπολάχ.

Η πολιτική του Μακρόν στη Μέση Ανατολή «μπορεί να αλλάξει μέσα στην ίδια μέρα, ανάλογα με το ποιος έχει το αυτί του προέδρου», είπε ο Γάλλος πρώην διπλωμάτης.