Οι στίχοι του Αλέκου Σακελλάριου «έχει πίκρες το τιμόνι κι είναι δύσκολη δουλειά» περιγράφουν με εύστοχο τρόπο το επάγγελμα του οδηγού ταξί καθώς οι επιπτώσεις για την υγεία από το επάγγελμα που έχει συγκεντρώσει όλα τα αρνητικά στερεότυπα του Έλληνα σε μια γενίκευση ονομασμένη «κίτρινη φυλή», είναι αποδεδειγμένες από πλήθος ερευνών.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2019 στο Diabetologia είχε εντοπίσει αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη στους επαγγελματίες οδηγούς, 8,8% για τις ηλικίες κάτω των 55 ετών και 14,2% για τις μεγαλύτερες. Ακόμα πιο ανησυχητικά ήταν τα ευρήματα ερευνητών του Βασιλικού Κολλεγίου (King’s) και του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου, σύμφωνα με τα οποία μια μεγάλη απειλή -υπεύθυνη για ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του πλανήτη– επιβαρύνει δυσανάλογα τους οδηγούς ταξί.

Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα της μελέτης είχαν δείξει ότι, ανάμεσα στους απασχολούμενους που λόγω εργασίας βρίσκονται επί ώρες στους δρόμους, όπως οι ταχυμεταφορείς (κούριερ), οι φορτηγατζήδες, οι οδοκαθαριστές, οι οδηγοί ασθενοφόρων ή άλλοι επαγγελματίες, οι οδηγοί ταξί εκτίθεντο περισσότερο στον μαύρο άνθρακα, συστατικό των αιωρούμενων λεπτών σωματιδίων που σχηματίζεται από ατελή καύση καυσίμων.

Την ίδια χρονιά, δημοσιεύθηκε στο Health Promotion International μελέτη που συμπέρανε συχνότερες αναφορές για μυοσκελετικό πόνο, ανεπαρκή ύπνο, αυξημένη κόπωση και μειωμένη σωματική δραστηριότητα στους οδηγούς ταξί συγκριτικά με επαγγέλματα εκτός τιμονιού, καθώς και υψηλότερα επίπεδα δυσαρέσκειας από τις απολαβές και τη φύση της εργασίας τους. Μια πρόσφατη έρευνα (2022) ανέδειξε τους κινδύνους για τις γνωστικές λειτουργίες, διαπιστώνοντας ταχύτερη γνωστική παρακμή λόγω κακής σωματικής υγείας σε οδηγούς ταξί ηλικίας 55-64 ετών κυρίως.

Ένα αστεράκι κάνει τη ζημιά

Φως σε μια άλλη πτυχή του επαγγέλματος έριξε μελέτη του 2019 στο Journal of Transport and Health, η οποία διερεύνησε τον αντίκτυπο στη σωματική και ψυχική υγεία των επαγγελματιών οδηγών, στο πλαίσιο όμως των υπηρεσιών ride-sharing, ride-hailing, car-sharing, που προσφέρονται μέσα από δημοφιλείς online πλατφόρμες για αστικές μετακινήσεις.

Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής την Δρ Ellen MacEachen από το Πανεπιστήμιο του Waterloo στον Καναδά, εξετάζοντας μεγάλο όγκο πληροφοριών που συλλέχθηκαν από οδηγούς αλλά και διαχειριστές υπηρεσιών, ιδιοκτήτες οχημάτων και ασφαλιστές, διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι σε τέτοιες πλατφόρμες αντιμετωπίζουν κινδύνους για τη σωματική και ψυχική υγεία, παρόμοιους με των οδηγών ταξί όσο και μοναδικούς.

Στα ιδιαίτερα προβλήματα της δουλειάς, οι επαγγελματίες οδηγοί ανέφεραν:

• πόνους στην πλάτη, τα πόδια και τα γόνατα από την πολύωρη καθιστική εργασία χωρίς διαλείμματα
• ανθυγιεινή διατροφή και έλλειψη σωματικής δραστηριότητας
• αναγκαστικό περιορισμό στην πρόσληψη υγρών λόγω δυσκολίας πρόσβασης σε τουαλέτες
• ψυχική επιβάρυνση από τις απαιτήσεις των επιβατών, άγχος και απόσπαση της προσοχής από επιβάτες που ήταν λεκτικά ή σωματικά βίαιοι ή διαδρομές σε μέρη που τους ήταν άγνωστες.

Όσον αφορά τους παράγοντες που επιβαρύνουν μόνο τους οδηγούς που συνεργάζονται με πλατφόρμες, η μελέτη έδειξε:

• έντονο στρες από τις αρνητικές αξιολογήσεις των επιβατών που θα μπορούσαν να κοστίσουν στη συνεργασία τους με την εκάστοτε εταιρεία
• κινδύνους κατά την οδήγηση από τον χρόνο που πρέπει να αφιερώσουν στην εφαρμογή για αποδοχή και ολοκλήρωση μιας διαδρομής
• πίεση να αναλάβουν διαδρομές παρά τις ανησυχίες για την υγεία ή την ασφάλειά τους, καθώς η πολύ συχνή απόρριψη διαδρομών μπορεί να οδηγήσει στον αποκλεισμό τους από την εφαρμογή
• οικονομική ανασφάλεια από τη φύση της εργασίας μέσω πλατφορμών online (gig work).