Η διαφαινόμενη πρόθεση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να γίνουν οι εκλογές στην Τουρκία στις 14 Μαΐου, φαίνεται να «ξεκλειδώνει» και την ημερομηνία των εκλογών στην Ελλάδα.
Πολιτικοί παράγοντες βλέπουν ακόμη και παράλληλες εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία, εκτιμώντας ότι μια τέτοια κίνηση θα ελαχιστοποιούσε τον κίνδυνο η ‘Άγκυρα να επιχειρήσει να δημιουργήσει τετελεσμένα, ενόσω η χώρα θα έχει υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Το γεγονός ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσδιόρισε προχθές, για πρώτη φορά, το χρόνο των εκλογών μεταξύ Απριλίου και Μαΐου, ενισχύει την εκτίμηση τους.
Η δήλωση του σε κομματική εκδήλωση, έρχεται λίγα μόλις 24ωρα μετά την αντίστοιχη δήλωση του Τούρκου Προέδρου, ο οποίος φωτογράφισε ξεκάθαρα την 14η Μαΐου ως την ημέρα της εκλογικής μάχης στη χώρα του.
«Το ρολόι χτυπά ανάποδα. Οι εκλογές θα γίνουν είτε τον Απρίλιο είτε τον Μάιο, οι πρώτες εκλογές. Οι δεύτερες, θα γίνουν 4 με 5 εβδομάδες μετά» αποσαφήνισε ο κ. Μητσοτάκης.
Οι πιθανές ημερομηνίες
Τα πιθανά σενάρια για την ημερομηνία των εκλογών είναι βασικά δύο:
Το πρώτο να στηθούν οι κάλπες της απλής αναλογικής στις 9 Απριλίου και με ενισχυμένη στις 14 Μαΐου, την ίδια δηλαδή ημέρα με τις εκλογές στην Τουρκία.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει τις κάλπες στις 14 Μαΐου, ωστόσο αυτό το σενάριο έχει ένα βασικό πρόβλημα. Η δεύτερη αναμέτρηση, εφόσον διεξαχθεί σύμφωνα με τον χρονικό ορίζοντα που έθεσε ο Πρωθυπουργός στις 4 με 5 εβδομάδες μετά, πέφτει μέσα στις πανελλαδικές εξετάσεις.
Στην περίπτωση που ο κ. Μητσοτάκης επιλέξει τον Μάιο για την πρώτη αναμέτρηση, τότε πιο πιθανό θεωρείται να την ορίσει στις 21 Μαΐου, ώστε η δεύτερη να διεξαχθεί στις 25 Ιουνίου.
Η 9η Απριλίου εκτιμάται ότι κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος, παρά τις ενστάσεις της εκκλησίας, η οποία αντιδρά γιατί πρόκειται για την Κυριακή των Βαΐων. Κυβερνητικά στελέχη εμφανίζονται πεπεισμένα ότι οι αντιρρήσεις θα καμφθούν από την στιγμή που οι λόγοι για μια τέτοια απόφαση είναι καθαρά εθνικοί.
Η υπηρεσιακή κυβέρνηση, η Τουρκία και ο ρόλος των ΗΠΑ
Σήμερα στην Ουάσιγκτον, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου μεταφέρει στον Αμερικανό ομόλογο του Άντονι Μπλίνκεν τα “παράπονα” της ‘Άγκυρας για τη στενή αμυντική και στρατιωτική συνεργασίας Ελλάδας – Η.Π.Α..
Λίγα 24ωρα πριν αναχωρήσει για την άλλη άκρη του Ατλαντικού έστειλε μήνυμα ότι η Αμερική δεν τηρεί τις ισορροπίες ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και θεωρείται βέβαιο ότι θα πιέσει την κυβέρνηση Μπάιντεν ώστε το Κογκρέσο να άρει τις ενστάσεις για την πώληση F-16 στην Τουρκία.
Πηγές με βαθιά γνώση των ελληνοτουρκικών θεμάτων, συσχετίζουν τη στάση των ΗΠΑ με τη στάση που θα κρατήσει ο Ερντογάν το επόμενο διάστημα απέναντι στην Ελλάδα και δη στο διάστημα των 4 – 5 εβδομάδων ανάμεσα στην α’ και τη β΄ εκλογική αναμέτρηση που η χώρα θα έχει υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Μένει να φανεί αν και αυτή τη φορά η Τουρκία θα… «δελεαστεί» από το κενό του ενός ή ενάμιση μήνα “ισχυρής” διακυβέρνησης της χώρας.
F-16, ΝΑΤΟ και Ελλάδα στη συνάντηση Μπλίνκεν – Τσαβούσογλου
Να ρίξει γέφυρες φιλίας με την Ουάσιγκτον στην τελική ευθεία των Προεδρικών εκλογών επιχειρεί η Άγκυρα, καθώς συνάντηση εργασίας με τον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άντονι Μπλίνκεν αναμένεται να έχει σήμερα ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Ο τελευταίος καλείται να φέρει εις πέρας την επιχείρηση εξομάλυνσης των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας, οι οποίες βρίσκονται σε διαρκή κρίση από το 2017 και εξής, ενώ οξύνθηκαν ακόμη περισσότερο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Μολονότι η Άγκυρα συνέβαλε στην αποφυγή μιας επισιτιστικής κρίσης, διαδραματίζοντας ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στη συμφωνία για τα σιτηρά, ωστόσο, για την αμερικανική διοίκηση η καχυποψία πλεονάζει ως προς τη στενή σχέση που έχουν δομήσει με συστηματικό τρόπο Μόσχα και Άγκυρα, η οποία εντάθηκε τους τελευταίους μήνες σε όλα τα επίπεδα, και κυρίως στο εμπορικό, με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία. Σε ένα άλλο επίπεδο, η διοίκηση Μπάιντεν έχει επιλέξει να κρατά σε απόσταση την Τουρκία και λόγω του αυταρχισμού και της άρνησης σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριων από το καθεστώς Ερντογάν, ενώ δεν κρύβει τη στήριξή της στους Κούρδους μαχητές (YPG) στη Συρία, εξοργίζοντας την Άγκυρα.
Μπίζνες Ζελένσκι-Ερντογάν στις πλάτες του Πούτιν: Η Ουκρανική «Motor Sich» εγκαθίσταται στην Τουρκία
Λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη τη γεωστρατηγική της θέση, αλλά και τη συμμετοχή της στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, η Τουρκία εξακολουθεί να παραμένει χώρα με υψηλό ενδιαφέρον για την Ουάσιγκτον, η οποία δυσκολεύεται την ίδια ώρα να ξεπεράσει την προμήθεια του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400 το 2017 από την Άγκυρα, πυροδοτώντας μια αλυσίδα αμερικανικών κυρώσεων προς τη γειτονική χώρα.
«Ζήλος» για την Ελλάδα
Ανάμεσά τους και η «αποπομπή» της Τουρκίας από το πρόγραμμα ανάπτυξης του μαχητικού αεροσκάφους F-35 επόμενης γενιάς, για το οποίο το ελληνικό ενδιαφέρον παραμένει διαρκές, ζωηρό και μια ανάσα, κατά πληροφορίες, από την ικανοποίησή του. Σε περίπτωση, μάλιστα, που οι ΗΠΑ ανάψουν το «πράσινο φως» στην Αθήνα για την απόκτησή του, τότε η ελληνική πλευρά θα εξακολουθεί να διατηρεί την υπεροπλία από αέρος πάνω από το Αιγαίο, ακόμη και αν η γειτονική χώρα κάμψει τις ισχυρές αντιδράσεις μελών του αμερικανικού Κογκρέσου και αποκτήσει -μέσω αγοράς- 40 μαχητικά F-16, αναβαθμίζοντας παράλληλα όσα έχει ήδη στην κατοχή της (79), σε μια συμφωνία που αγγίζει τα 20 δις δολάρια.
Σημειωτέον ότι σθεναρή αντίσταση στον εξοπλισμό της Τουρκίας με αμερικανικά μαχητικά F-16 λόγω των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου προβάλλει ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Μενέντεζ (ο οποίος διατηρεί δικαίωμα βέτο), αν και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών εμφανίστηκε βέβαιος -λίγο πριν την αναχώρησή του για την Ουάσιγκτον- ως προς την παράκαμψη των αντιρρήσεων του Γερουσιαστή, «φωτογραφίζοντας» τον ως «έναν γερουσιαστή (σ.σ.που) προβάλλει συνεχώς αντιρρήσεις». Παραδεχόμενος, όμως, τη δυσκολία υπέρβασης του τρόπου λειτουργίας του Κογκρέσου απέναντι στα σχέδια της Άγκυρας «στην επίσημη ανακοίνωση ξέρετε πως λειτουργεί το αμερικανικό Κογκρέσο. Και μπορεί με πιθανότητα 50 με 51% να αρνηθεί την αίτηση του προέδρου. Εάν συμβεί αυτό, ο πρόεδρος το στέλνει ξανά. Αυτή τη φορά πρέπει να απορριφθεί κατά τα 3/2 ως επί το πλείστον. Είναι μια πρακτική άνευ προηγουμένου στην αμερικανική ιστορία» περιέγραψε ο κ. Τσαβούσογλου αναφορικά με το τυπικό έγκρισης της συμφωνίας, η οποία σε κάθε περίπτωση προσκρούει στους όρους του Γερουσιαστή Μενέντεζ, με πρώτο αυτόν της διακοπής των υπερπτήσεων Τουρκικών μαχητικών πάνω από τον ελληνικό εναέριο χώρο.
Παρόλα αυτά, «καταλήξαμε σε συμφωνία με την κυβέρνηση (σ.σ. Μπάιντεν) και είναι σημαντικό ότι η κυβέρνηση τόνισε ότι η συμφωνία δεν είναι σημαντική μόνο για την Τουρκία αλλά και για το ΝΑΤΟ», δήλωσε σχετικά ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε δημοσιογράφους, προσθέτοντας -ως αστερίσκο- πως «εάν η διοίκηση παραμείνει σταθερή… τότε δεν θα υπάρξει πρόβλημα».
Η ατζέντα
Εκτός από τη συμφωνία για το εξοπλιστικό πρόγραμμα, κατά τη σημερινή συνάντηση Μπλίνκεν -Τσαβούσογλου, η οποία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ-Τουρκίας, «θα συζητηθούν όλες οι πτυχές των διμερών σχέσεων και θα πραγματοποιηθεί ανταλλαγή απόψεων για περιφερειακά ζητήματα» σύμφωνα με το Τουρκικό ΥΠΕΞ, ενισχύοντας έτσι τις πληροφορίες που θέλουν τον κ. Τσαβούσογλου να θέτει επί τάπητος και ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος, ιδίως όταν ο Τουρκικός Τύπος εμφανίζεται ιδιαίτερα ενοχλημένος τις τελευταίες ημέρες από την στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Βέβαιη για την συμπερίληψη της αμερικανικής στήριξης προς την Αθήνα στην ατζέντα της συνάντησης εμφανίζεται η εφημερίδα «Hurriyet», τη στιγμή που η Άγκυρα εντείνει την πίεση προς την Ουάσιγκτον αναφορικά με το βέτο της στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, το οποίο αναδεικνύεται στο ισχυρότερο διαπραγματευτικό χαρτί του Τούρκου Προέδρου προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, σύμφωνα και με τη «Wall Street Journal».
Ταυτόχρονα, η απόκτηση των νέων μαχητικών F-16 από την Άγκυρα, εάν αυτή ευοδωθεί, εκτιμάται ότι αποτελεί διακαή πόθο του καθεστώτος Ερντογάν λίγους μήνες πριν από τις Προεδρικές εκλογές στη γειτονική χώρα, προκειμένου να συσπειρώσει το εκλογικό του ακροατήριο, προσθέτοντας στο βασικό προεκλογικό αφήγημα περί αναβάθμισης του περιφερειακού ρόλου της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή. Το προεκλογικό κλίμα στη γειτονική χώρα, όμως, φαίνεται να προβληματίζει σοβαρά τους Αμερικανούς αξιωματούχους, με τον επικεφαλής του Στειτ Ντιπάρτμεντ να ανταποδίδει την επίσκεψη του Τούρκου ΥΠΕΞ, πραγματοποιώντας κατά πληροφορίες επίσκεψη σε Ελλάδα, Τουρκία και Ισραήλ μεταξύ 20-22 Φεβρουαρίου. Ήδη, αυστηρή προειδοποίηση προς την Άγκυρα απηύθυνε χθες η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ, προειδοποιώντας την τουρκική πρεσβεία στο Βερολίνο για το ενδεχόμενο να υπάρξουν συνέπειες, εάν Τούρκοι πολιτικοί παραβαίνουν τους κανόνες στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας τους στη Γερμανία. Αφορμή για την παρέμβαση Μπέρμποκ υπήρξε η εμφάνιση βουλευτή του κυβερνώντος ΑΚΡ σε τζαμί των «Γκρίζων Λύκων», όπου μιλούσε για εξόντωση Κούρδων και Γκιουλενιστών.
«Εάν οι Τούρκοι εκπρόσωποι δεν παίζουν σύμφωνα με τους κανόνες, θα πρέπει να εξετάσουμε τις συνέπειες. Εμφανίσεις όπως αυτή του τούρκου βουλευτή στο Νόις δεν πρέπει να επαναληφθούν. Το μίσος και η ρητορική μίσους δεν έχουν θέση στη Γερμανία» σχολίασε η κ. Μπέρμποκ σε ανάρτησή της στο Twitter, υπενθυμίζοντας ότι «αναμφισβήτητα οι εκδηλώσεις ξένων προεκλογικών εκστρατειών έπρεπε να λάβουν έγκριση». «Εάν οι Τούρκοι εκπρόσωποι δεν ακολουθήσουν τους κανόνες του παιχνιδιού, πρέπει να εξετάσουμε τις συνέπειες», κατέληξε, στέλνοντας ένα πρώτο, ηχηρό μήνυμα στην Άγκυρα.
Εκτός από τις προειδοποιήσεις ενόψει των Προεδρικών εκλογών, αφενός το ενδεχόμενο κατάρρευσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας από την εμπορική διευκόλυνση της Τουρκίας και αφετέρου η πιθανότητα περαιτέρω σύσφιξης των σχέσεων Μόσχας – Άγκυρας δεν αφήνουν ασυγκίνητη την Ουάσιγκτον, σε μια στιγμή που η Τουρκία επιχείρησε να προσεγγίσει – για πρώτη φορά μετά από δέκα χρόνια- τη Συρία τον περασμένο μήνα, με τη συμβολή της Ρωσίας. Ιδίως όταν μια εκτεταμένη, τουρκική επιχείρηση στη βόρεια Συρία κατά των Κούρδων μαχητών θα μπορούσε να κλονίσει ακόμη περισσότερο τις εύθραυστες ισορροπίες στην περιοχή, υποβοηθώντας έτσι το Ισλαμικό Κράτος.
