Η παρωτίτιδα, μια πάθηση γνωστή και ως «μαγουλάδες» είναι μια ιογενής λοίμωξη, που προκαλείται από έναν ιό RNA, του γένους Rubulavirus, της οικογένειας Paramyxoviridae. Στην κλασική του μορφή, προκαλεί οξεία παρωτίτιδα (φλεγμονή των παρωτιδικών σιελογόνων αδένων) και σπανιότερα ορχίτιδα, μηνιγγίτιδα και πνευμονία. Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν αισθητηριακή νευρωνική κώφωση, ολιγοσπερμία, σπανιότερα υπογονιμότητα και, περιστασιακά, θάνατο από εγκεφαλίτιδα.

Οι μαγουλάδες είναι μια μεταδοτική ασθένεια, που διαχέεται από άτομο σε άτομο μέσω αερομεταφοράς ή σταγονιδίων. Τα άτομα που νοσούν θεωρούνται μολυσματικά από 12 έως 25 ημέρες μετά την έκθεση. Η μέση περίοδος επώασης είναι 19 ημέρες, με εύρος 14-25 ημερών. Ο εμβολιασμός είναι η μόνη αποτελεσματική μέθοδος πρόληψης. Το εμβόλιο της παρωτίτιδας χορηγείται με τη μορφή του συνδυασμένου τριδύναμου εμβολίου MMR (ιλαρά-ερυθρά-παρωτίτιδα) σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτη δόση να πραγματοποιείται παραδοσιακά στο δεύτερο έτος της ζωής. Ο χρόνος λήψης της δεύτερης δόσης διαφέρει από χώρα σε χώρα. Πριν από τον εμβολιασμό, η παρωτίτιδα αποτελούσε κατά κύριο λόγο παιδική ασθένεια, πλέον όμως παρουσιάζεται κυρίως σε στρατιωτικές μονάδες και φοιτητικές εστίες.

Πότε διπλασιάζεται ο κίνδυνος για καρδιακό επεισόδιο;

Σύμφωνα με τα επιδημιολογικά στοιχεία του ECDC, το 2021 καταγράφηκαν 1.567 περιπτώσεις παρωτίτιδας σε 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης/Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΕ/ΕΟΧ) (0,4 κρούσμτα ανά 100.000 πληθυσμού), αριθμός που μαρτυρά ένα σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό συγκριτικά με τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια, με ποσοστό διακύμανσης από 0,0 έως 2,2 περιπτώσεις ανά 100.000 πληθυσμού. Εκ των δηλωθέντων κρουσμάτων, 631 (40%) επιβεβαιώθηκαν εργαστηριακά, ενώ τα υπόλοιπα θεωρήθηκαν πιθανά.

Θετικό είναι το γεγονός ότι όλες οι χώρες ανέφεραν μείωση ποσοστών συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη. Υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων για το 2021 ανέφερε η Ιρλανδία, με τα ποσοστά της ωστόσο να παραμένουν μειωμένα σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη (από 58,4 το 2020 σε 2,2 περιπτώσεις το 2021). Επτά χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα (Βουλγαρία, Κύπρος, Εσθονία, Ουγγαρία, Ισλανδία και Λουξεμβούργο) ανέφεραν μηδενικά κρούσματα για το 2021.

Σε ό,τι αφορά στον εμβολιασμό, δεδομένα ήταν διαθέσιμα για 1.462 περιπτώσεις (93,3%). Εξ αυτών, το 292 (20%) ήταν ανεμβολίαστοι ασθενείς, 220 (15%) είχαν εμβολιαστεί με μία δόση του εμβολίου MMR, 224 (15%) με δύο δόσεις και οκτώ (1%) με τρεις ή περισσότερες δόσεις. Επιπλέον, 277 (19%) ασθενείς αναφέρθηκαν ως εμβολιασμένοι με άγνωστο αριθμό δόσεων. Ο αριθμός των μη εμβολιασμένων περιπτώσεων 30 ετών και άνω αντιπροσώπευε το 61%, ενώ η πλειονότητα των πλήρως εμβολιασμένων περιπτώσεων (με τουλάχιστον δύο δόσεις) ήταν ηλικίας 1–14 ετών.

Η εμβολιαστική κάλυψη στις χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ για το 2021 άγγιξε το 93% για την πρώτη δόση και 89% για τη δεύτερη δόση. Δεκαπέντε χώρες ανέφεραν μείωση στην κάλυψη εμβολιασμού για την πρώτη δόση (εύρος -1 έως -14%) σε σύγκριση με την κάλυψη του 2018 και 14 χώρες ανέφεραν μείωση στην κάλυψη για τη δεύτερη δόση (εύρος – 1 έως – 89%). Επιπλέον, έξι χώρες ανέφεραν αύξηση στην κάλυψη εμβολιασμού για την πρώτη δόση (εύρος 1–2%) και επτά χώρες για τη δεύτερη δόση (1–7%). Δεκαπέντε χώρες (50%) ανέφεραν κάλυψη ≥95% για την πρώτη δόση. Μόνο πέντε χώρες (17%) (Ουγγαρία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία και Σλοβακία) είχαν κάλυψη ≥95% για τη δεύτερη δόση. Σε ό,τι αφορά στα ελληνικά δεδομένα, η εμβολιαστική κάλυψη για την πρώτη δόση άγγιξε το 97%, ενώ για τη δεύτερη δόση το 83%, με τα ποσοστά εμβολιασμών να παραμένουν σταθερά στη χώρα μας σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.