Είκοσι έξι διαφορετικά αντιβιοτικά δοκιμάστηκαν σε μια Αμερικανίδα 70 ετών χωρίς να μπορέσουν να τη σώσουν από τη σοβαρή λοίμωξη που είχε αναπτύξει. Η γυναίκα κατέληξε τον περασμένο Σεπτέμβριο στις ΗΠΑ, επιστρέφοντας από μεγάλο ταξίδι της στην Ινδία, όπου και εκεί είχε νοσηλευθεί πολλές φορές. Αν και λίγο μετά την επιστροφή της μπήκε στην εντατική, οι γιατροί δεν κατάφεραν να κάνουν κάτι.

Όπως δήλωσε ο δρ Αλεξάντερ Κάλεν από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ, «δοκιμάσαμε ό,τι αντιβιοτικό υπήρχε διαθέσιμο στη χώρα και τίποτε δεν είχε αποτέλεσμα». Η εμφάνιση τέτοιων βακτηρίων είναι πολύ ανησυχητική σχολίασε ο Κάλεν καθώς «στηριζόμαστε εδώ και χρόνια σε όλο και πιο νέα αντιβιοτικά, αλλά προφανώς τα βακτήρια μπορούν πολλές φορές να αναπτύξουν αντίσταση σε αυτά, πριν προλάβουμε να παράγουμε πιο εξελιγμένα».

Το βακτήριο που σκότωσε την 70χρονη ανήκει στην κατηγορία των CRE (εντεροβακτήρια ανθεκτικά στην καρβαπενέμη), τα οποία εντοπίζονται συχνά στον εντερικό σωλήνα και έχουν αναπτύξει αντοχή στη συγκεκριμένη γκάμα αντιβιοτικών, τα οποία χρησιμοποιούνται ως έσχατη λύση. Σε τέτοιο βακτήριο μπορεί να εξελιχθεί και η γνωστή Escherichia coli, ενώ η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών παίζει κρίσιμο ρόλο στην προσαρμογή των βακτηρίων σε αυτά, ώστε να μην είναι πλέον αντιμετωπίσιμα.

Τα CRE πρωτοεντοπίστηκαν σε Ινδία και Πακιστάν, κάτι που συμφωνεί με την περίπτωση της 70χρονης, καθώς αυτή είχε, σε ταξίδι της στην Ινδία πριν από χρόνια, σπάσει το αριστερό της ισχίο. Στην περιοχή του κατάγματος αναπτύχθηκε αργότερα η λοίμωξη με βακτήριο τύπου CRE.

Παγκόσμια και ελληνική ανησυχία

Η υπόθεση των «υπερβακτηρίων» βρίσκεται στο επίκεντρο των υπηρεσιών Υγείας σε όλο τον κόσμο καθώς οι λοιμώξεις που προκαλούν είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες και καταλήγουν σε θάνατο στο 50% των περιπτώσεων. Αν αυτά τα «υπερβακτήρια» εξαπλωθούν, τονίζουν οι ειδικοί, τότε ακόμη και οι πιο απλές επεμβάσεις στα νοσοκομεία θα γίνουν ιδιαίτερα επικίνδυνες. Μάλιστα πρόσφατη μελέτη ανέφερε πως αν δεν αντιμετωπιστούν, το 2050 θα σκοτώνουν 10 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο, από 700.000 σήμερα.

Στην Ελλάδα την εμφάνιση των CRE την παρακολουθεί το ΚΕΕΛΠΝΟ, ενώ το θέμα μας αφορά άμεσα καθώς η χώρα μας έχει ήδη ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων σε σχέση με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους. Σχετική ανακοίνωση της ΠΟΕΔΗΝ, αναφέρει πως η θνησιμότητα από νοσοκομειακές λοιμώξεις στα νοσοκομεία μας είναι πάνω από το 30% των προσβληθέντων, ενώ στα νοσοκομεία της Ε.Ε. είναι στο 15%. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η χώρα μας εμφανίζεται στις πρώτες θέσεις κατανάλωσης αντιβιοτικών και εμφάνισης ανθεκτικών βακτηρίων «με μοιραίες συνέπειες στους ασθενείς».

Η αντίδραση πάντως της διεθνούς κοινότητας έχει ξεκινήσει. Ήδη τον περασμένο Σεπτέμβριο έγινε μια σύσκεψη υψηλού επιπέδου στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, σχετικά με την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά, ενώ πριν λίγες μέρες κατατέθηκε σχετική πρόταση ψηφίσματος στο Ευρωκοινοβούλιο που καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να επεξεργαστεί, μέσω του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων, κατευθυντήριες γραμμές για την πρόληψη των CRE σε νοσοκομειακό περιβάλλον και να επισπεύσει, με τα κράτη μέλη, τη δημιουργία ενός μηχανισμού παρακολούθησης και ειδοποίησης για τα CRE».

Δηλώσεις ειδικών

Σχολιάζοντας την εμφάνιση των «περβακτηρίων» ο καθηγητής Λοιμωδών Νόσων στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, Τζέιμς Τζόνσον είπε τα εξής: «Με ρωτούν πολλές φορές πόσο κοντά είμαστε στο γκρεμό και τους απαντώ: ήδη πέφτουμε. Ήδη συμβαίνει, προς το παρόν σε μικρή κλίμακα και μακριά από εμάς, σε ανθρώπους που δεν βλέπουμε γιαυτό και δεν νιώθουμε την ίδια συναισθηματική επίπτωση».

Μιλώντας για το πρόσφατο περιστατικό της Αμερικανίδας, η Λόρα Πίντοκ, καθηγήτρια Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου του Μπέρμινγχαμ, είπε πως «αν και η εμφάνιση τέτοιων πολυανθεκτικών βακτηρίων είναι σπάνια, η αναφορά του συγκεκριμένου θανάτου, μας προειδοποιεί για το πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι η κατάληξη για κάποιους ασθενείς, όταν δεν είναι διαθέσιμα αποτελεσματικά φάρμακα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι γιατροί που βρίσκονται σε αδυναμία να αντιμετωπίσουν μια επικίνδυνη λοίμωξη, πρέπει να έχουν την ευελιξία να χρησιμοποιήσουν αντιβιοτικά που κυκλοφορούν σε άλλες χώρες και έχουν φανεί εργαστηριακά ότι μπορεί να δράσουν κατά του συγκεκριμένου βακτηρίου».

Την ανάγκη για σύναψη διεθνών συμφωνιών για τη χρήση των αντιβιοτικών τόνισε στον Independent και ο καθηγητής Νάιτζελ Μπράουν, εκπρόσωπος της Μικροβιολογικής Εταιρίας της Μ. Βρετανίας «καθώς πάρα πολλές χώρες επιτρέπουν σημαντικά αντιβιοτικά να πωλούνται χωρίς συνταγή ή να χρησιμοποιούνται στη γεωργία». Κάτι δηλαδή που οδηγεί σε υπερκατανάλωση τους, αυξάνοντας την ανθεκτικότητα των βακτηρίων σε αυτά.

Βίντεο: Πώς δημιουργείται ένα υπερβακτήριο

Βίντεο: Πείραμα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Harvard δείχνει πως τα βακτήρια εξαπλώνονται σε μια επιφάνεια στρωμένη με διαδοχικά στρώματα όλο και πιο ισχυρής δόσης αντιβιοτικών. Σταδιακά και σε διάστημα 2 εβδομάδων, τα βακτήρια προσαρμόζονται στις υψηλές δόσεις και τελικά καλύπτουν όλη την επιφάνεια