Η αιτία των πονοκεφάλων είναι πολυδιάστατη και συνήθως περιλαμβάνει ένα περίπλοκο σύμπλεγμα υποδοχέων του πόνου, μη φυσιολογικών εγκεφαλικών διεργασιών και ένα νευρολογικό φαινόμενο που οι επιστήμονες ονομάζουν ευαισθητοποίηση. Υπάρχουν, ταυτόχρονα, πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες και παράγοντες του τρόπου ζωής, που ενεργοποιούν τα σήματα του πόνου στον εγκέφαλο, προκαλώντας πονοκεφάλους, σύμφωνα με το wikihealth.

Κατανοώντας τη βιολογία πίσω από τους πονοκεφάλους, οι άνθρωποι θα μπορέσουν να ξεκαθαρίσουν ποιους παράγοντες μπορούν να ελέγξουν και ποιούς όχι, ώστε η αντιμετώπιση, ακόμη και η πρόληψη των πονοκεφάλων, να είναι πιο εύκολη. 

Ποιες είναι οι πιο κοινές αιτίες των πονοκεφάλων;

Ο πονοκέφαλος είναι μια ιδιαίτερα δυσάρεστη και ενοχλητική εμπειρία, επομένως η έγκαιρη αντιμετώπισή του είναι πολύ σημαντική. Για να αντιμετωπίσετε όμως αποτελεσματικά τους πονοκεφάλους, θα πρέπει πρώτα να τους κατανοήσετε.

Οι πονοκέφαλοι χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες και συγκεκριμένα στην ημικρανία, στους πονοκεφάλους τάσης και στην ομαδική κεφαλαλγία. Οι εν λόγω πονοκέφαλοι είναι πρωτογενείς, που σημαίνει ότι προκύπτουν από μόνοι τους και δεν οφείλονται σε άλλη αιτία. Οι πονοκέφαλοι που είναι αποτέλεσμα άλλης αιτίας ονομάζονται δευτερογενείς πονοκέφαλοι.

Ημικρανία

Η ημικρανία είναι ένας από τους πιο περίπλοκούς τύπους πονοκεφάλου. Όταν ένας άνθρωπος έχει ημικρανία, νιώθει ένα αίσθημα παλμών, σοβαρό ή μέτριο, στο κεφάλι του, στη μια ή και στις δύο πλευρές. Άλλα συμπτώματα που συνοδεύουν την ημικρανία είναι ο έμετος, η ευαισθησία στο φως και η ευαισθησία στους ήχους.

Οι ημικρανίες προκύπτουν με την ενεργοποίηση των ινών του τρίδυμου νεύρου. Όταν οι εν λόγω ίνες ενεργοποιούνται, απελευθερώνονται κάποια πεπτίδια, ανάμεσά τους το πεπτίδιο που σχετίζεται με το γονίδιο της καλσιτονίνης (CGRP) και την ουσία P, τα οποία προκαλούν νευρογενή φλεγμονή, η οποία συνδέεται με την διάρκεια και την ένταση του πόνου της ημικρανίας. Η νευρογενής φλεγμονή, οδηγεί σε μια κατάσταση που ονομάζεται ευαισθητοποίηση, η οποία προκαλεί την σταδιακή και συνεχώς επιδεινωμένη, διέγερση των νευρικών κυττάρων.

Άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της ημικρανίας, είναι κάποιες δομικές αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο και η απελευθέρωση σεροτονίνης.

Πονοκέφαλος τάσης

Ξυπόλητοι στο σπίτι: Κάνει καλό ή σχετίζεται με κινδύνους για την υγεία - Η απάντηση εκπλήσσει

Ο πονοκέφαλος τάσης είναι ο πιο κοινός τύπος πονοκεφάλου, ο οποίος μοιάζει με σφίξιμο γύρω από το κεφάλι. Άλλα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν τους πονοκεφάλους τάσης είναι η ευαισθησία στους μυς του κεφαλιού, του λαιμού και των ώμων.

Οι πονοκέφαλοι τάσης προκύπτουν με την ενεργοποίηση του μυοπεριτονιακού ιστού που καλύπτει τους μυς του κεφαλιού και περιέχει υποδοχείς πόνου. Με την ενεργοποίηση του μυοπεριοτονιακού ιστού, μεταδίδονται σήματα πόνου στον εγκέφαλο και προκύπτει πονοκέφαλος. Την ίδια ώρα, οι ειδικοί πιστεύουν ότι και στους πονοκεφάλους τάσης, όπως στις ημικρανίες, προκαλείται ευαισθητοποίηση στις οδούς του πόνου του εγκεφάλου. Η ευαισθητοποίηση αυτή παίζει καθοριστικό ρόλο στη μετατρτοπή του επεισοδιακού πονοκεφάλου τάσης σε χρόνιο πονοκέφαλο.

Ομαδική κεφαλαλγία

Οι ομαδικοί πονοκέφαλοι, αλλιώς γνωστοί ως αθροιστικοί πονοκέφαλοι, είναι ασυνήθιστοι και συνήθως ξεκινούν χωρίς κάποια προειδοποίηση. Πρόκειται για βραχύβιες κρίσεις πονοκεφάλου, που διαρκούν από 15 έως 180 λεπτά, αλλά είναι πολύ επώδυνες. Μοιάζουν με σουβλιές γύρω και μέσα από τα μάτια.

Η αιτία πίσω από την αθροιστική κεφαλαλγία δεν είναι πλήρως ξεκάθαρη, όμως οι ειδικοί θεωρούν ότι έχει σχέση με τον υποθάλαμο του εγκεφάλου. Πέραν από τον υποθάλαμο, στην εμφάνιση των αθροιστικών πονοκεφάλων θεωρείται ότι συμβάλει επίσης, η διέγερση του τρίδυμου νεύρου, η απελευθέρωση ισταμίνης και η ενεργοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος.

Τραυματισμός ή ασθένεια (Δευτερογενείς πονοκέφαλοι)

Ένας τραυματισμός στο κεφάλι ή μια οξεία ασθένεια, όπως μια ήπια ιογενής λοίμωξη ή ακόμη και μια σοβαρή ασθένεια όπως η μηνιγγίτιδα, μπορούν να προκαλέσουν πονοκεφάλους.

Επιπρόσθετα, σοβαρές μη μολυσματικές υποκείμενες καταστάσεις υγείας, μπορούν επίσης να προκαλέσουν πονοκεφάλους. 

Τέτοιες καταστάσεις είναι οι ακόλουθες:

• Όγκος στον εγκέφαλο
• Εγκεφαλική αιμορραγία
• Ισχαιμικό Εγκεφαλικό επεισόδιο
• Αγγειακή ή αυτοάνοση διαδικασία, όπως η γιγαντοκυτταρική αρτηρίτιδα
• Αποπληξία της υπόφυσης
• Οξεία υπερτασική κρίση
• Πονοκέφαλος πίσω από τα μάτια

Γενεσιολογία

Οι πονοκέφαλοι, κυρίως οι ημικρανίες, τείνουν να είναι κληρονομικοί. Η γενετική βάση της ημικρανίας είναι περίπλοκη. Για κληρονομική ημικρανία μιλάμε όταν ένας άνθρωπος έχει κληρονομήσει από τους γονείς του, μια ή περισσότερες γενετικές μεταλλάξεις που συνδέονται με την ημικρανία. Όμως, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα αναπτύξει ημικρανίες. Αντίθετα, αυτό μπορεί να τον κάνει πιο ευάλωτο στις ημικρανίες. Σε κάθε περίπτωση όμως, στο κατά πόσον αυτός ο άνθρωπος θα αναπτύξει τελικά ημικρανίες ή όχι, παίζουν καθοριστικό ρόλο και άλλοι παράγοντες, όπως το άγχος και οι ορμονικές αλλαγές.

Τρόπος Ζωής και Περιβάλλον

Υπάρχουν πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες και παράγοντες του τρόπου ζωής που συνδέονται με τους πονοκεφάλους και κυρίως με τις ημικρανίες. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτοί οι παράγοντες δίνουν σήμα στον εγκέφαλο, τα νεύρα, τους μυς και τα αιμοφόρα αγγεία, να αλλάξουν με τέτοιο τρόπο ώστε να προκαλέσουν πόνο στο κεφάλι.

Ορισμένοι από τους πιο κοινούς παράγοντες που προκαλούν ημικρανίες είναι οι ακόλουθοι:

Επιδεινώθηκε η υγεία του αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου - Νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση

• Άγχος
• Ορμονικές αλλαγές, όπως αυτές που συμβαίνουν κατά την περίοδο των γυναικών (έμμηνος ρύση)
• Αλλαγές του καιρού
• Κάποια τρόφιμα ή ποτά, όπως το αλκοόλ και η καφεΐνη
• Προβλήματα ύπνου
• Έντονες μυρωδιές
• Παράλειψη γευμάτων

Οι πιο κοινοί παράγοντες που προκαλούν αθροιστικούς πονοκεφάλους είναι οι ακόλουθοι:

• Κάπνισμα
• Αλκοόλ

Ορισμένοι από τους πιο κοινούς παράγοντες που προκαλούν πονοκεφάλους τάσης είναι οι ακόλουθοι:

• Άγχος
• Έντονα συναισθήματα
• Μη φυσιολογική κίνηση και στάση του αυχένα
• Έλλειψη ύπνου
• Νηστεία
• Έντονος και δυνατός θόρυβος
• Αυξημένη κόπωση

Ποια συμπτώματα πονοκεφάλου απαιτούν άμεση ιατρική παρέμβαση;

Σε περίπτωση που το παιδί σας ή εσείς εμφανίσετε κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα πονοκεφάλου, επιβάλλεται να ζητήσετε άμεσα ιατρική βοήθεια:

• Ξαφνικός νέος και σοβαρός πονοκέφαλος
• Πονοκέφαλος που συνοδεύεται από πυρετό, δυσκαμψία του αυχένα, εξάνθημα και δύσπνοια
• Πονοκέφαλος μετά από τραυματισμό στο κεφάλι ή κάποιο ατύχημα
• Εμφάνιση νέου τύπου κεφαλαλγίας μετά την ηλικία των 55 ετών

Επίσης, θα πρέπει να αναζητήσετε αμέσως ιατρική βοήθεια αν ο πονοκέφαλός σας συνοδεύεται από νευρολογικά συμπτώματα, όπως:

• Αδυναμία
• Ζάλη
• Ψυχική σύγχυση
• Ξαφνική απώλεια ισορροπίας ή πτώση
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
• Αλλαγές στην προσωπικότητα ή ανάρμοστη συμπεριφορά
• Παράλυση
• Αλλαγές στην όραση, όπως θολή όραση, διπλή όραση ή θέαση τυφλών σημείων
• Επιληπτικές κρίσεις
• Δυσκολία στην ομιλία