Ζητήματα βιοηθικής εγείρει η δημιουργία εμβρύων που περιέχουν ανθρώπινα βλαστοκύτταρα, μέσα σε πρόβατο, από επιστήμονες που ελπίζουν πως έτσι θα λυθεί το μεγάλο πρόβλημα της έλλειψης ανθρώπινων οργάνων για μεταμοσχεύσεις.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Στάνφορντ επιμένουν ότι με αυτόν τον τρόπο ανοίγει ο δρόμος για τη διάσωση των ζωών χιλιάδων ανθρώπων που χρειάζονται επειγόντως μεταμόσχευση, πολλοί εκ των οποίων πεθαίνουν περιμένοντας στις σχετικές λίστες αναμονής. Επισημαίνουν δε ότι όργανα όπως το πάγκρεας, που αναπτύσσονται μέσα σε πρόβατα μπορούν όχι μόνον να σώσουν ζωές, αλλά και να θεραπεύσουν χρόνιες ασθένειες όπως ο διαβήτης τύπου 1.

Όπως ανακοίνωσαν σε συνάντηση της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης στο Όστιν του Τέξας, οι επιστήμονες κατάφεραν να αναπτύξουν ένα έμβρυο προβάτου στο οποίο είχαν βάλει βλαστοκύτταρα ενήλικα ανθρώπου για 28 ημέρες, εκ των οποίων οι 21 μέσα σε πρόβατο. Σταμάτησαν, όμως, το πείραμα καθώς η νομοθεσία απαγορεύει την ανάπτυξη εμβρύων από διασταύρωση ειδών για περισσότερες από τέσσερις εβδομάδες.

Ερευνητές είχαν ήδη δημιουργήσει το πρώτο υβρίδιο ανθρώπου -χοίρου, αλλά αυτή τη φορά πέτυχαν, σύμφωνα με τον δρα Πάμπλο Ρος του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, δεκαπλάσια αναλογία ανθρώπινων κυττάρων -κυττάρων ζώου μέσα σε ένα έμβρυο, δηλαδή ένα ανθρώπινο κύτταρο ανά 10.000 κύτταρα προβάτου.

Για να δημιουργήσουν ένα έμβρυο ανθρώπου-ζώου οι ερευνητές χρησιμοποιούν μια τεχνική επεξεργασίας γονιδίων. Αρχικά απομάκρυναν τα γονίδια που χρειάζονται για την ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου οργάνου μέσα σε ένα έμβρυο ζώου και μετά έβαλαν στη θέση τους ανθρώπινα βλαστοκύτταρα, που μπορούν να εξελιχθούν σε οποιοδήποτε κύτταρο στο σώμα. Ιάπωνες επιστήμονες ήταν οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν το 2010 αυτή τη μέθοδο για να δημιουργήσουν μια διασταύρωση ποντικού-αρουραίου, όπου τοποθέτησαν σ’ έναν ποντικό κύτταρα αρουραίου για να δημιουργήσουν το πάγκρεας που του έλειπε.

Η ομάδα, που κάνει τώρα πειράματα με το έμβρυο προβάτου, είχε ανακοινώσει πέρυσι ότι είχε θεραπεύσει στο μεγαλύτερο βαθμό τον διαβήτη σε ποντίκια, μεταμοσχεύοντας ένα πάγκρεας που είχαν αναπτύξει σε αρουραίο.

Ο δρόμος, βέβαια, είναι μακρύς ακόμη για να μπορέσει να γίνει κάτι τέτοιο σε ανθρώπους, λένε οι ερευνητές. Σε αντίθεση με τους αρουραίους και τα ποντίκια, τα όργανα των προβάτων και των χοίρων έχουν παρόμοιο μέγεθος με εκείνο των ανθρώπων.

«Μπορεί να χρειαστεί πέντε ή δέκα χρόνια, αλλά πιστεύω ότι στο τέλος θα τα καταφέρουμε», δήλωσε ο Χιρομίτσου Νακαούτσι του Πανεπιστημίου Στάνφορντ, εκ των συντακτών της μελέτης.

Ο δρ Ρος εκτιμά ότι για να προχωρήσει το πείραμα θα πρέπει τουλάχιστον το 1% των κυττάρων του εμβρύου να είναι ανθρώπινα και να επιτρέψει η νομοθεσία να επιμηκυνθεί ο χρόνος για την ανάπτυξη του εμβρύου. Όμως πέρα από τα διάφορα περίπλοκα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν στο εργαστήριο οι επιστήμονες, η έρευνά τους έχει προκαλέσει ανησυχίες για λόγους βιοηθικής, αλλά και τις έντονες διαμαρτυρίες ακτιβιστών για την προάσπιση των δικαιωμάτων των ζώων. Οι περισσότερες ανησυχίες εστιάζονται στην πιθανότητα να εξελιχθεί ένα έμβρυο προβάτου ή χοίρου σε πιο ανθρώπινο από το προσδοκώμενο, αν αναπτυχθούν κατά λάθος ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα.