Οι δυτικοί έχουν γίνει μαλλιά κουβάρια: Ο δωδεκάλογος του Great Reset και η αμφισβήτησή του από τους Κίσσινγκερ και σία.
Πολύς λόγος γίνεται για την αποκαλούμενη «Μεγάλη Επανεκκίνηση» ή Great Reset, όρος που αποτελεί βασικό αντικείμενο του πρόσφατου (καλοκαίρι 2020) βιβλίου των Κλαόυς Σουάμπ (Klaus Schwab) και Τίερρυ Μάλλερετ (Thierry Malleret) με τίτλο Covid-19: The Great Reset. Και οι δύο συγγραφείς συνδέονται στενότατα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (World Economic Forum – WEF) – στα πλαίσια των συνεδριάσεων του οποίου συναντά κανείς την αφρόκρεμα του υπάρχοντος πλανητικού κοινωνικοοικονομικού γίγνεσθαι – με τον Σουάμπ να αποτελεί ιδρυτή και εκτελεστικό διευθυντή του φόρουμ.
Η φύση του Great Reset και το τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία και την κοινωνία μας έχει αναλυθεί εκτενώς σε πολλά άρθρα, κυρίως ξενόγλωσσα αλλά και ελληνικά. Δεν έχω υπόψη μου, ωστόσο, εάν υφίσταται κάποια σχετικά σύντομη μα περιεκτική παρουσίαση των βασικών θέσεων του σχετικού βιβλίου. Θεωρώ πως είναι πολύ σημαντικό να ξέρει κανείς τι πρεσβεύει ο αντίπαλός του. Οι Σουάμπ και Μάλλερετ είναι κατά κύριο λόγο διανοούμενοι και ως διανοούμενοι γράφουν το παραπάνω βιβλίο. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρξει κάποια αντίστοιχη διανοητική αντιμετώπιση των γραφομένων τους σε πρώτο επίπεδο αρχικά. Αυτό δεν μπορεί να γίνει εάν η οπτική τους απέναντι στο μέλλον δε γίνει κτήμα του ενδιαφερόμενου να την αντικρούσει. Μπορεί κανείς να το πετύχει αυτό με δύο τρόπους. Είτε διαβάζοντας το βιβλίο στην πληρότητά του (πράγμα που έκανα) είτε διαβάζοντας κάποια περίληψη που να αποτυπώνει όσο το δυνατόν καλύτερα τη βασική εικόνα που αναδύεται για το μέλλον μέσα από τις σελίδες του πονήματος. Για να γλιτώσω πολύ κόσμο από τον κόπο να διαβάσει αυτό το ανοσιούργημα – αν και ομολογώ ότι είναι ένα τουλάχιστον ενδιαφέρον ανάγνωσμα – κάθισα και έκανα τη «βρώμικη δουλειά» προκειμένου να μάθουμε με συντομία και πληρότητα σε τι κόσμο καλούμαστε να ζήσουμε κατά τους συγγραφείς.
Ωστόσο, αποτελεί πεποίθησή μου ότι το Covid-19: The Great Reset αν και επιδιώκει να αποκτήσει χαρακτήρα «Ευαγγελιου» της νέας τάξης, στην πραγματικότητα δεν είναι αμφίβολο εάν εκφράζει την «ορθοδοξία». Τέτοια πιθανότατα δεν υφίσταται καν, καθώς υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι υπάρχει μια σύγκρουση αντιλήψεων και απόψεων στα υψηλότερα κλιμάκια των δυτικών ελίτ η οποία καθιστά αβέβαιη την διεκπεραίωση και ολοκλήρωση του σχεδίου σε παγκόσμιο επίπεδο, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση.
Ο ΔΩΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΟΥ GREAT RESET
Τα βασικά χαρακτηριστικά του Great Reset έτσι όπως τα περιγράφουν οι Σουάμπ-Μάλλερετ στο βιβλίο τους αποτυπώνονται σε περιεκτική μορφή στον παρακάτω δωδεκάλογο – όχι του γύφτου αλλά του νεοταξίτη σκλαβωτή της θεόδοτης ανθρώπινης ελευθερίας:
1.Το Great Reset δεν πρόκειται για επανεκκίνηση (restart) αλλά για μια επαναδιάταξη/επαναρρύθμιση (reset). Συνεπώς δεν πρόκειται για επιστροφή σε κοινωνικοοικονομικές συνθήκες κάποιας περασμένης περιόδου, αλλά για εισαγωγή ενός καινοφανούς κοινωνικοοικονομικού παραδείγματος.
2.Η επιδημία θα επιταχύνει ήδη προϋπάρχουσες διαδικασίες, όπως την αποπαγκοσμιοποίηση, την απόκλιση Ηνωμένων Πολιτειών και Κίναςi, την αυτοματοποίηση στον εργασιακό τομέα, την παρακολούθηση με ηλεκτρονικά μέσα, την οικολογική ατζέντα, την γιγάντωση των τεχνολογικών κολοσσών. Θα πρέπει λοιπόν οι «λύσεις» που θα προταθούν να αντιμετωπίζουν αυτό το πλέγμα προβλημάτων τον καίριο χαρακτήρα των οποίων η επιδημία ανέδειξε.
3.Υποστηρίζεται ότι το Great Reset είναι μια μοναδική ευκαιρία να αντιμετωπιστούν χρόνια προβλήματα τα οποία η επιδημία του κορωνοϊού ανέδειξε ανάγλυφα και εντονότερα. Με αφορμή λοιπόν την «αναγκαιότητα» αντιμετώπισης προβλημάτων που «απειλούν» την ανθρωπότητα (όπως η περιβόητη κλιματική αλλαγή – παλαιότερα «υπερθέρμανση του πλανήτη) είναι αναγκαίος ο μετασχηματισμός του κόσμου σύμφωνα με εκ των προτέρων καθοριζόμενα πρότυπα, με την επιδημία να δρα ως καταλύτη.
4.Στα πλαίσια του νέου μετά –COVID-19 κόσμου προβλέπεται ότι το σύγχρονο φιλελεύθερο καπιταλιστικό μοντέλο, βασισμένο στην ατομική πρωτοβουλία και με προτεραιότητα το κέρδος θα καταργηθεί. Το ΑΕΠ θα χάσει την αξία του ως μέτρο προσδιορισμού της οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας των κοινωνιών. Άλλωστε για το προβλεπόμενο μέλλον προβλέπεται αναιμική ανάπτυξη, αν όχι αποανάπτυξη (degrowth). Δεν πρέπει να απασχολεί πια στον ίδιο βαθμό η πρόοδος του ιδιωτικού κεφαλαίου. Συνακόλουθα, οι κοινωνικές αξίες πρέπει να μετατοπιστούν προς την κατεύθυνση του σεβασμού του περιβάλλοντος με υιοθέτηση κατάλληλων διατροφικών και ενεργειακών πολιτικών, της διαφύλαξης της υγείας, της κοινωνικής προστασίας. Η – όποια – ανάπτυξη θα οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά σε θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν στην υγεία, στην φροντίδα ηλικιωμένων και στην εκπαίδευση (!).
5.Με το ρόλο των κυβερνήσεων να διογκώνεται αναμένεται στενή συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον και όχι το κέρδος.ii Το σημαντικότερο καινοφανές στοιχείο είναι η εισαγωγή ενός νέου τύπου καπιταλιστικής παραγωγής, ονόματι stakeholder capitalism, ή «καπιταλισμός των ενδιαφερόμενων». Ο όρος αυτός επιχειρεί να αποδώσει μια, προφανώς ιδεατή, κατάσταση όπου η λειτουργία των επιχειρήσεων δεν εξυπηρετεί την απόδοση μερισμάτων στους μετόχους, αλλά τη γενικότερη «ωφέλεια» και «εξυπηρέτηση» της κοινωνίας.
6.Η φορολογία θα αυξηθεί. Επίσης θα κατασταθεί ιδιαίτερα δύσκολη η λειτουργία επιχειρήσεων χωρίς ψηφιακή ιντερνετική παρουσία. Η τηλεργασία θα παγιωθεί και θα γίνει εξαιρετικά κοινή. Προφανώς, αναμένεται καταστροφή και λουκέτο σε μεγάλη μερίδα μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ωστόσο, οι μεγάλες αλυσίδες και οι επιχειρηματικοί κολοσσοί αναμένεται να επιβιώσουν και να επεκταθούν, εφ’ όσον υπακούν στα υφιστάμενα ESG (environmental, social and governance, δηλαδή περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διοικητικά) πρότυπα. iii
7.Προφανώς θα ανθήσουν οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, ο ρόλος τους θα διευρυνθεί και τα προϊόντα τους θα γίνουν ακόμα περισσότερο κυρίαρχα στις ζωές των πολιτών. Βασικά χαρακτηριστικά της κατίσχυσής τους θα είναι οι αποκλειστικά ψηφιακές οικονομικές συναλλαγές, η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (AI), του «Διαδικτύου των Πραγμάτων» (Internet of Things – IoT)iv και οι πανταχού παρούσες εφαρμογές παρακολούθησης και αναγνώρισης, με τις υπάρχουσες εφαρμογές ιχνηλάτησης «κρουσμάτων» να αποτελούν το προοίμιο. Ακόμα θα υπάρχουν φορητοί αισθητήρες οι οποίοι θα παρακολουθούν συνεχόμενα την κατάσταση της υγείας του χρήστη και θα τον ενημερώνουν για τυχόν κινδύνους, προσφέροντάς του μεγαλύτερο «έλεγχο». Προφανώς οι πληροφορίες θα μπορούν να γίνουν προσβάσιμες από την κυβέρνηση η οποία θα είναι εξίσου καλά ενημερωμένη με τον χρήστη για την κατάσταση της υγείας του. v
8.Η παγκοσμιοποίηση δε θα καταργηθεί, θα αλλοιωθεί προς την κατεύθυνση του περιορισμού της εντός μεγάλων περιφερειακών μπλοκ, στα πλαίσια της περιφερειοποίησης (regionalization). Έξω από τις οικονομικές περιφέρειες αναμένεται να ενταθεί ο προστατευτισμός. Προφανώς, θα προκύψει μια χούφτα κυρίαρχων πολιτικών οντοτήτων που θα διαχειρίζονται την παγκοσμιοποίηση και το προϋπάρχον άναρχο καθεστώς πυκνών οικονομικών συσχετισμών θα καταργηθεί. Αναμένεται, συνεπώς, οι γραμμές προμηθειών να σμικρυνθούν και να περιοριστούν, εφ’ όσον θα υφίσταται η ανάγκη να υπάρχουν εκτεταμένα αποθέματα και αποθηκευτικοί χώροι προκειμένου να αποφευχθούν παρόμοιες καταστάσεις, σαν αυτές που η επιδημία προκάλεσε, στο μέλλον. Προφανώς, η θέληση αποφυγής απρόβλεπτων κλυδωνισμών εις βάρος της αποδοτικότητας θα επιβαρύνει τα έξοδα και θα αυξήσει τις τιμές.
9.Σε συνδυασμό με την περιφερειοποίηση καθίσταται αναγκαία η εισαγωγή κάποιας μορφής «παγκόσμιας διακυβέρνησης» (global governance) η οποία θα συντονίζει τα επιμέρους περιφερειακά εμπορικά μπλοκ και θα διαθέτει ισχυρότερους από τους σημερινούς διεθνείς θεσμούς οι οποίοι θα παρεμβαίνουν ενεργά και άμεσα σε ζητήματα όπως άλλες μελλοντικές πανδημίες, η κλιματική αλλαγή, το διεθνές εμπόριο, η (παλιά καλή και διαχρονική) «τρομοκρατία». Συνεπώς, δεν αναμένεται η απόλυτη κυριαρχία μιας και μόνης υπερδύναμης, είτε ήδη υπάρχουσας είτε ανερχόμενης όπως η Κίνα. Θα έχουμε έναν πολυπολικό κόσμο αποτελούμενο από εταίρους οι οποίοι θα συμμερίζονται κοινές «αξίες» και θα συνεργάζονται αρμονικά στα πλαίσια μιας, με απροσδιόριστο βαθμό αυτονομίας, «παγκόσμιας διακυβέρνησης» της οποίας ο βασικός ρόλος θα είναι η αντιμετώπιση πανανθρώπινων «απειλών».
10.Η επιδημία του κορωνοϊού και τα μέτρα αποκλεισμού που υιοθετήθηκαν, επισήμως για την αντιμετώπισή του, αποτελούν το προοίμιο για τις ευρύτερες πολιτικές αποβιομηχάνισης, διατροφικών και ενεργειακών μεταβολών με στόχο τη «προστασία του περιβάλλοντος» και την αποτροπή της «κλιματικής αλλαγής». Στα πλαίσια αυτά θα αποθαρρύνονται οι υπερβολικές μετακινήσεις και θα ενθαρρύνεται η δουλειά στο σπίτι και οι διακοπές σε κοντινή απόσταση από τον τόπο διαμονής.
11.Τονίζεται η επιδίωξη της «ευζωίας» (wellness) και πλασάρεται ως μια γενικότερη αλλαγή του τρόπου σκέψης και της κλίμακας αξιών του σύγχρονου ανθρώπου. Η απολυτοποίηση της προστασίας της δημόσιας υγείας θα οδηγήσει σε επαναξιολόγηση των προτεραιοτήτων μας. Θα μας κάνει περισσότερο «αλτρουιστές», περισσότερο «ενδιαφερόμενους» για τους οικείους μας, λιγότερο απασχολούμενους από υλιστικές και καταναλωτικές απολαύσεις. Θα αποκτήσουμε κοινωνική και περιβαλλοντική «ευαισθησία» και θα ζούμε μια ζωή περισσότερο ουσιαστική απαλλαγμένη από τη καπιταλιστική φρενίτιδα των περασμένων δεκαετιών.
12.Η πανδημία θα οδηγήσει στην εισαγωγή ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου ριζικά διαφορετικού από αυτό των προηγούμενων δεκαετιών, ίσως και αιώνων. Η φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων θα θρυμματιστεί και όλες οι παθογένειες που μαστίζουν τις σημερινές κοινωνίες, όπως οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, η περιβαλλοντική υποβάθμιση, η δυστυχία, κατάθλιψη και οι διευρυνόμενες ψυχικές ασθένειες, τα φαινόμενα βίας, εντός και εκτός οικογένειας, ο καταναλωτισμός και ο υλισμός, ο ρατσισμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός, όλα τα δεινά που απορρέουν από το ατομοκεντρικό πρόταγμα του δυτικού πολιτισμού θα ξεπεραστούν. Θα σημειωθεί μια πρωτοφανής ιστορική υπέρβαση όλων των προβλημάτων που ταλανίζουν την ανθρωπότητα την οποία το σύγχρονο φιλελεύθερο σύστημα βασισμένο στην ισορροπία μεταξύ της κρατικής ισχύος και της προσωπικής ελευθερίας, προφανώς για τους συγγραφείς δεν μπορεί να αντιμετωπίσει επαρκώς. Η λατρεία της Μητέρας Φύσης θα γίνει η «θρησκείαvi» του μέλλοντος και οι παραδοσιακές αξίες θα καταποντιστούν.
Η ΔΙΧΟΓΝΩΜΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΚΑΙ ΑΓΓΛΟΣΑΞΟΝΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΜΕΛΛΕΙ ΓΕΝΕΣΘΑΙ
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εισηγητές του Great Reset είναι Ευρωπαίοι (ο Σουάμπ είναι Γερμανός και ο Μάλλερετ Γάλλος). Ως εκ τούτου, είναι πιθανόν ότι η φιλοσοφία τους έτσι όπως αυτή απεικονίζεται στο πόνημά τους να αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις απόψεις και επιδιώξεις της ευρωπαϊκής οικονομικής ελίτ και να μη ταυτίζεται απόλυτα με αυτές των Αγγλοσαξόνων. Ισχυρές ενδείξεις για αυτό έχουν εμφανιστεί ήδη στο πεδίο της γεωπολιτικής. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στην τελευταία ετήσια συνεδρίαση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας τον Ιανουάριο του 2021, είχε προσκληθεί ο Ρώσος Πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν ο οποίος σε διαδικτυακή παρέμβαση ανέπτυξε τη θέση του και τη θέση της χώρας του σχετικά με τον κόσμο μετά την πανδημία.
Είναι αρκετά ενδιαφέρον ότι προσφέρθηκε στον Πούτιν, τον μεγαλύτερο «εχθρό» της Δύσης, μια πλατφόρμα έκφρασης ως να είναι κοινά αποδεκτός, αν όχι ισότιμος. Ακόμα μεγαλύτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας του ο Σουάμπ ρώτησε τον Πούτιν ποιες οι θέσεις του για τις σχέσεις Ρωσίας – Ευρώπης, με τον Πούτιν φυσικά να τάσσεται υπέρ μιας εγκάρδιας ρωσοευρωπαϊκής συνεννόησης φτάνοντας στο σημείο να διατυπώσει την άποψη ότι η Ρωσία αποτελεί μέρος της Ευρώπης και του ευρωπαϊκού πολιτισμού, κάνοντας λόγο για μια Ευρώπη εκτεινόμενη από τη Λισσαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ! Η ομιλία Πούτιν έχει μεγάλο ενδιαφέρον αλλά ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι ο Σουάμπ σε απόλυτα φιλικό και εγκάρδιο τόνο έδωσε την ευκαιρία στον Πούτιν να εκφράσει το ρωσοευρωπαϊκό του όραμα, κάτι το οποίο έχει τεράστια σημειολογία. Βλέπουμε λοιπόν ότι η ευρωπαϊκή ελίτ – ή μέρος αυτής – επιθυμεί την ισότιμη εισαγωγή και συμμετοχή της Ρωσίας στη νέα μεταπανδημιακή τάξη πραγμάτων κάτι το οποίο δε φαίνεται να συμμερίζεται η αγγλοσαξονική ελίτ, πράγμα που έγινε ιδιαίτερα εμφανές τόσο τα προηγούμενα χρόνια (και το 2020 με τον υποκινούμενο από τους Αγγλοσάξονες πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τη δηλητηρίαση-προβοκάτσια Ναβάλνι δεν αποτελεί εξαίρεση) όσο και φέτος με την αντιπαράθεση να έχει ανέλθει σε ψυχροπολεμικά επίπεδα και να διακυβεύεται ακόμα και η παγκόσμια ειρήνη, με βασική εστία σύγκρουσης την Ουκρανία.
Εάν λοιπόν υπάρχει τέτοια διχογνωμία στα υψηλότερα κλιμάκια της υπερεθνικής ελίτ για τη θέση της Ρωσίας στην Νέα Τάξη Πραγμάτων, ένα ύψιστης σημασίας γεωπολιτικό ζήτημα, δημιουργούνται απορίες εάν παρόμοιες διαφωνίες υφίστανται και σε άλλα ζητήματα κοινωνικοοικονομικού χαρακτήρα. Για παράδειγμα η κυβέρνηση Μπάιντεν πρόσφατα ανακοίνωσε ότι δεν τίθεται ζήτημα υγειονομικών διαβατηρίων – προς το παρόν τουλάχιστον λέω εγώ. Επίσης, σε ΗΠΑ και Βρετανία η επιδημία φαίνεται να υποχωρεί ενώ καλά κρατεί σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης και φυσικά της Ελλάδας.
Στο σημείο αυτό αξίζει να παραθέσει κανείς τις απόψεις του διαβόητου Χένρυ Κίσσινγκερ ο οποίος σε άρθρο του στην Wall Street Journal τον περασμένο Απρίλιο έγραψε τα κάτωθι:
«[…]Τρίτον, πρέπει να διαφυλαχθούν οι αρχές της φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων. Το θρυλικό ιδρυτικό πρότυπο της σύγχρονης διακυβέρνησης είναι η περιτοιχισμένη πόλη υπό τη ηγεσία πανίσχυρων ηγεμόνων, άλλοτε δεσποτικών και άλλοτε λαοφιλών, αλλά πάντοτε αρκετά ισχυρών ώστε να προστατεύσουν το λαό τους από έναν εξωτερικό εχθρό. Οι φιλόσοφοι του Διαφωτισμού επαναδιατύπωσαν το συγκεκριμένο πρότυπο, ισχυριζόμενοι ότι ο σκοπός της νομιμοποιημένης [από το λαό] εξουσίας είναι να φροντίζει για τις βασικότερες ανάγκες των ανθρώπων: την ασφάλεια, την τάξη, την οικονομική ευημερία και τη δικαιοσύνη. Τα άτομα δεν μπορούν να τα εξασφαλίσουν όλα αυτά μόνα τους. Η πανδημία προκάλεσε έναν αναχρονισμό, μια επαναφορά του προτύπου της περιτοιχισμένης πόλης σε μια εποχή όπου η ευημερία εξαρτάται άμεσα από το παγκόσμιο εμπόριο και από την μετακίνηση των ανθρώπων.
Οι δημοκρατίες της υφηλίου πρέπει να υπερασπιστούν και να διατηρήσουν τις προερχόμενες από το Διαφωτισμό αξίες τους. Μια απόσυρση σε παγκόσμιο επίπεδο από τη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ κρατικής ισχύος και κοινωνικής νομιμοποίησης θα προκαλέσει διάρρηξη του κοινωνικού συμβολαίου, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Ωστόσο, το χιλιετές ζήτημα νομιμοποίησης και ισχύος δεν μπορεί να επιλυθεί ταυτόχρονα με την προσπάθεια να υπερκεραστεί η πανδημία. Απαιτείται αυτοσυγκράτηση απ’ όλες τις απόψεις – τόσο στην εθνική πολιτική όσο και στη διεθνή διπλωματία. Πρέπει να μπουν προτεραιότητες.»
Ίσως για τις παραπάνω απόψεις – εάν πραγματικά εκφράζουν το συγγραφέα – σημαντικό ρόλο να διαδραματίζει η προχωρημένη ηλικία του, ωστόσο δεν μπορεί κανείς παρά να παρατηρήσει ότι έρχονται σε σύγκρουση με το κοινωνικοοικονομικό πρότυπο μετασχηματισμού που οι Σουάμπ και Μάλλερετ εκθέτουν στο βιβλίο τους. Ο Κίσσινγκερ τάσσεται αναφανδόν υπέρ της διατήρησης της υπάρχουσας φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων, βασισμένη στο διεθνές εμπόριο, τη πυκνή διασύνδεση και όχι τον περιορισμό σε εμπορικά μπλοκ και την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων. Ο Κίσσινγκερ εμφανίζεται υπέρμαχος των αρχών του Διαφωτισμού, αυτών της ατομικής ελευθερίας, της κυριαρχίας των ατομικών δικαιωμάτων έναντι της κρατικής εξουσίας, της ανεμπόδιστης επιδίωξης της προσωπικής ευημερίας μέσω του εμπορίου και της επιχειρηματικότητας. Ο Κίσσινγκερ δε θεωρεί απαραίτητο το μετασχηματισμό αυτού του προτύπου στην παρούσα φάση τουλάχιστον, για όσα διαρκεί η επιδημία του κορωνοϊού. Στην πραγματικότητα φαίνεται τουλάχιστον επιφυλακτικός απέναντι στις προσπάθειες να επαναδιατυπωθούν οι σχέσεις μεταξύ ατόμου και πολιτείας με αφορμή την επιδημία. Θέτοντας επιτακτική την ανάγκη να τεθούν προτεραιότητες στην ουσία αποθαρρύνει τους επίδοξους κοινωνικούς διαμορφωτές από το να αξιοποιήσουν την επιδημία ως «μεγάλη ευκαιρία» (κατά Σουάμπ και Μάλλερετ), καθώς προφανώς εάν η επιδημία ολοκληρώσει τον κύκλο της χωρίς ο πολυπόθητος μετασχηματισμός να έχει ξεκινήσει, η «χρυσή ευκαιρία» θα έχει χαθεί ανεπιστρεπτί και ο κορωνοϊός δε θα μπορεί να αξιοποιηθεί σαν πρόσχημα για την δέσμευση της ανθρωπότητας στο άρμα του Great Reset.
Σημειώνουμε ότι το άρθρο του Κίσσινγκερ δημοσιεύτηκε κάποιους μήνες πριν την έκδοση του βιβλίου, επομένως τα όσα υπονοεί ο Κίσσινγκερ αποκρυσταλλώνονται και αποκτούν ένα πεδίο ορισμού στο ολίγον τι μεταγενέστερο επίδοξο «Ευαγγέλιο» της Νέας Τάξης Πραγμάτων.
Εάν η παρέμβαση Κίσσινγκερ υποδηλώνει μια βαθύτερη απόκλιση απόψεων στα υψηλότερα κλιμάκια των επιδραστικότερων σε παγκόσμιο επίπεδο οικονομικών παραγόντων και αν αυτή η διχογνωμία τοποθετείται μεταξύ Ευρωπαίων και Αγγλοσαξόνων παραμένει άγνωστο, ωστόσο υπάρχουν κάποιες ενδείξεις προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Τονίζεται και πάλι ότι το άρθρο του Κίσσινγκερ δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα-ναυαρχίδα της αμερικάνικης οικονομικής ελίτ, την Wall Street Journal.
Κατά τη γνώμη μου η βασικότερη διαφορά πιθανότατα εντοπίζεται στο ρόλο που οι ΗΠΑ καλούνται να διαδραματίσουν στο επερχόμενο (;) «υπέροχο νέο κόσμο». Οι Ευρωπαίοι, με εκφραστές τους Σουάμπ και Μάλλερετ είναι υπέρμαχοι ενός πολυπολικού συστήματος με συλλογική ηγεσία η οποία θα αλληλεπιδρά και θα διασυνδέεται με κάποια μορφή ασαφούς παγκόσμιας διακυβέρνησης. Θα υπάρχουν ισχυρά κοινωνικοπολιτικά μπλοκ συνασπισμένα γύρω από μια δύναμη (π.χ Ευρώπη με κυρίαρχη τη Γερμανία, ανατολική Ασία και Ωκεανία με κυρίαρχη την Κίνα, Αμερική με κυρίαρχη τις ΗΠΑ κλπ) τα οποία ερχόμενα σε συναίνεση πάνω σε κάποιες βασικές πολιτικές ελέγχου των πληθυσμών τους θα νέμονται την παγκόσμια ηγεμονία. Σε αυτά τα πλαίσια όλοι οι καλοί χωράνε, ακόμα και η Ρωσία.
Αντίθετα, οι Αμερικάνοι φαίνονται ιδιαίτερα διστακτικοί απέναντι σε μια τέτοια διαμόρφωση, είτε γιατί επιθυμούν να διατηρήσουν οι ΗΠΑ – και γενικότερα ο αγγλοσαξονικός κόσμος – τον ηγεμονικό τους ρόλο, είτε γιατί κρίνουν ότι δεν υφίστανται αντικειμενικές συνθήκες για αυτήν. Στα πλαίσια αυτά, Κίνα και κυρίως Ρωσία αντιμετωπίζονται στην καλύτερη ως απρόθυμοι εταίροι και στη χειρότεροι ως ανεξέλεγκτοι παίχτες. Η Κίνα δεν προκαλεί στον ίδιο βαθμό τη δυσαρέσκεια καθώς το κοινωνικοοικονομικό σύστημα που έχει υιοθετήσει προσιδιάζει σε μεγάλο βαθμό στο μετασχηματισμό που και η αγγλοσαξονική ελίτ επιθυμεί να επιφέρει στον πληθυσμό της. Η Ρωσία ωστόσο εδώ και πολλά χρόνια θεωρείται άκρως επικίνδυνη, όχι τόσο γιατί μπορεί να απειλήσει ζωτικά γεωπολιτικά συμφέροντα αλλά γιατί δεν μπορεί να προσαρμοστεί στο καθεστώς ηγεμονίας των ΗΠΑ, ιδιαίτερα υπό συνθήκες κοινωνικού ολοκληρωτισμού. Για αυτό και ο Πούτιν στην ομιλία του στο Νταβός, παρ’ όλο πού έφτασε στο σημείο να συμμερίζεται την αντίληψη περί απειλής της «υπερθέρμανσης του πλανήτη» – βασικός άξονας κοινωνικού ελέγχου και νεοταξίκής επιβολής – , φρόντισε να αναφερθεί τόσο στον επικίνδυνο ηγεμονικό ρόλο των ΗΠΑ και στην απροθυμία τους να δεχτούν «εταίρους» στη νομή της πλανητικής εξουσίας, παρά μόνο «βασάλους», όσο και στην αξία που έχει η οικογένεια ως θεσμός στη ρώσικη κοινωνία, καθώς και στην απειλή απέναντι στην ιδιωτικότητα και στις ατομικές ελευθερίες που θέτει το σύγχρονο εξουσιαστικό σύστημα ως μια ύστατη προσπάθεια να ξεπεράσει τις αντιφάσεις του, με άλλα λόγια να διατηρηθεί η οικονομική και πολιτική εξουσία και επιρροή στα χέρια μιας ισχνής μειοψηφίας. Για όλους αυτούς τους λόγους, για την ακαμψία και απροθυμία της Ρωσίας υπό την ηγεσία του Πούτιν να μετασχηματιστεί καταλλήλως και κυρίως να υποταχθεί, και για την συνέχιση της διατήρησης του πνεύματος της Ρωμιοσύνης στις ψυχές του ρωσικού λαού, η Ρωσία για τους Αγγλοσάξονες είναι εχθρός και δεν έχει καμία θέση ούτε ως ομοτράπεζος, θέση που οι ευρωπαϊκές ελίτ – όπως η διστακτική συνεργασία Ρωσίας-Γερμανίας υποδεικνύει – δε φαίνεται να συμμερίζονται.
Οι ανησυχίες της αμερικανικής ελίτ για την διαμόρφωση ενός περισσότερου χαοτικού και όχι τακτοποιημένου κόσμου ως άμεση απόρροια της επιδημίας αντικατοπτρίζονται εμφανώς σε άρθρο του αμερικανοεβραίου Ρίτσαρντ Χάας (Richard Haas), στο παγκοσμίου φήμης περιοδικό Φόρεϊν Αφφαίρς (Foreign Affairs) στις 7-4-2020 (λίγες ημέρες μετά τη δημοσίευση του άρθρου του Χένρυ Κίσσινγκερ στην WSJ) με τίτλο «Δεν είναι κάθε κρίση ένα σημείο καμπής: Η πανδημία θα επιταχύνει την ιστορία παρά θα την αναμορφώσει». Ο Ρίτσαρντ Χάας, στενός συνεργάτης του νεοσυντηρητικού πρώην Υπ. Εξ. και Άμυνας των ΗΠΑ Κόλιν Πάουελλ (Colin Powell), είναι εδώ και χρόνια πρόεδρος του «Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων» (Council of Foreign Relations – CFR) των Ηνωμένων Πολιτειών, ίσως το πιο ηγεμονικό think–tank, το οποίο εδώ και έναν αιώνα εκφράζει, λόγω τον διαχρονικών συνδέσεών του με διαδοχικές κυβερνήσεις, προέδρους, υπουργούς, συμβούλους, και κυβερνητικούς υπαλλήλους, τις πολιτικές της αμερικάνικης πολιτικοοικονομικής ελίτ, η οποία από την εποχή του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκεται σε στενές σχέσεις εξάρτησης και συναλληλίας με την βρετανική ελίτ.
Ο Χάας στο παραπάνω άρθρο του, όπως φαίνεται και από τον τίτλο, φαίνεται απαισιόδοξος για τις γεωπολιτικές προοπτικές της επιδημίας, θεωρώντας ότι αντί για ένα καθεστώς στενότερης συνεργασίας μεταξύ περιφερειακών δυνάμεων και αντί για συνθήκες μεγαλύτερης σύγκλισης επί κάποιων βασικών αρχών ολοκληρωτικού ελέγχου επί των κοινωνιών, η επιδημία θα προκαλέσει περαιτέρω απόκλιση και σύγκρουση. Τονίζει την απειλή που «ανελεύθερες» (illiberal) χώρες όπως η Ρωσία και το Ιράν θέτουν, την απομάκρυνση και αυτονόμηση της Κίνας (αφότου γιγαντώθηκε με την πολύτιμη αρωγή των δυτικών, όπως υποστήριξα σε προηγούμενο άρθρο μου) καθώς και την αναγκαιότητα κάποιας δύναμης να διαθέτει ηγεμονικό ρόλο, πράγμα το οποίο θα ήθελε να ισχύει για τις ΗΠΑ αλλά δεν είναι προς το παρόν εφικτό, ούτε για αυτές ούτε για καμία άλλη δύναμη. Φτάνει στο σημείο να διατυπώσει την άποψη ότι «ο κόσμος απλά δεν είναι δεκτικός να διαμορφωθεί», απορρίπτοντας στην ουσία ως ανέφικτο και ως κινούμενο στα πλαίσια της ονειροφαντασίας το «όραμα» του Great Reset και υιοθετώντας μια μοιρολατρική σχεδόν στάση απέναντι στο παρόν γεωοικονομικό γίγνεσθαι το οποίο φαίνεται αναπόφευκτα υπό την καθοδήγηση κάποιου αόρατου χεριού να οδηγείται σε όλο και μεγαλύτερη αβεβαιότητα, αστάθεια και συγκρουσιακή αναρχική δομή.
Ίσως στα συγκεκριμένα πλαίσια μπορεί να εξηγηθεί η πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν η οποία φαίνεται να αφήνει την πανδημία και το ολοκληρωτικό πλέγμα μαζικού ελέγχου προς το παρόν στην άκρη και να αφοσιώνεται στην πιθανόν τελική πράξη του δράματος της αμερικάνικης ιμπεριαλιστικής πολιτικής: αυτής της γεωπολιτικής περιθωριοποίησης της Ρωσίας. Φαίνεται ότι ακολουθώντας τη συμβουλή του Κίσσινγκερ σχετικά με την στοχοθέτηση προτεραιοτήτωνvii η αμερικάνικη ελίτ έκανε την επιλογή της και υιοθέτησε την άποψη ότι η Νέα Τάξη Πραγμάτων δεν μπορεί να επέλθει δια μέσου του βίαιου κοινωνικού μετασχηματισμού όσο υπάρχουν οι ανεξάρτητοι και αστάθμητοι δρώντες σε διεθνές ή περιφερειακό επίπεδο, με πρώτη και καλύτερη τη Ρωσία. Απαιτείται πρώτα η γεωπολιτική ισορροπία – τουτέστιν η πλανητική μονοπολική, το λιγότερο στα πρότυπα της primus inter pares, ηγεμονία – και στη συνέχεια μπορεί να γίνει λόγος για ολική απόρριψη του φιλελεύθερου μοντέλου κοινωνικής συνύπαρξης και διακυβέρνησης. Είναι ίσως το τελευταίο απονενοημένο διάβημα μιας καταρρέουσας Αυτοκρατορίας, η οποία μετά από δεκαετίες πολέμων, εμφυλίων και μη, κοινωνικών αναταραχών και πραξικοπημάτων σε χώρες μακριά από τα εδάφη της, όλα τους με στόχο την γεωπολιτική αναδιαμόρφωση της υφηλίου έτσι ώστε να κατασταθεί δεκτικότερη στην σχεδόν μεσσιανικής υφής εξαγγελλομένη από τον Μπους πατήρ, «Νέα Τάξη Πραγμάτων», επιχειρεί να χτυπήσει το πρόβλημα στην καρδιά του. Να υπονομεύσει όσο γίνεται περισσότερο τη Ρωσία και να αποκόψει τους ισχνούς δεσμούς της με την Ευρώπη και την υπόλοιπη Δύση. Και αυτό γίνεται για γεωπολιτισμικούς λόγους πρωτίστως.
Στο μεταξύ η ευρωπαϊκή ελίτ συνεχίζει τα σχέδιά της για ολικό κοινωνικό μετασχηματισμό. Η τοποθέτηση σε περίοπτη θέση του βιβλίου των Σουάμπ και Μάλλερετ στο γραφείο του κατ’ όνομα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ενδεχομένως υποδεικνύει όχι μόνο την υιοθέτηση του σχεδίου (αυτό είναι εμφανές άλλωστε) αλλά και την επιλογή παράταξης. Πρόκειται για ένα μήνυμα με πολύ σημαντικούς αποδέκτες, και όχι φυσικά τον απλό κοσμάκη, όπως πολύ σημαντικούς αποδέκτες είχε και το διάγγελμα Παπανδρέου από το Καστελλόριζο μια μακρινή εποχή, με τη γεωγραφική τοποθεσία να διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο όπως έχουμε εξηγήσει.
Εν ολίγοις, η ευρωπαϊκή ελίτ οραματίζεται έναν κόσμο σαν αυτό του 1984 του Τζ. Όργουελ, όπου κυριαρχούν μια φούχτα υπερδυνάμεις («Ωκεανία», «Ευρασία» και «Ανατολασία»), όλες εξίσου φασιστικές και καταπιεστικές προς τους πληθυσμούς τους, ωστόσο βρισκόμενες σε σχεδόν συνεχή αντιπαράθεση και πόλεμο, μόνο που στον κόσμο του Great Reset υπάρχει σχετική αρμονία και μια αόριστη «παγκόσμια διακυβέρνηση» να συντονίζει τους διάφορους πόλους. Αντίθετα οι αγγλοσάξονες – η τουλάχιστον ένα μέρος αυτών – διαβλέπουν το μοιραίο σφάλμα στο πνευματικό οικοδόμημα των Σουάμπ και Μάλλερετ και υπολογίζουν ότι θα πρέπει να εξαλειφθεί σε πρώτη φάση το χάος, η αναρχία και οι ανεξάρτητες ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις της κάθε περιφερειακής δύναμης, παρ’ όλο που νιώθουν ότι αυτό είναι σχεδόν ανέφικτο.
Αναμεταξύ τους ορισμένοι, κυρίως η «ακροαριστερή» πτέρυγα εκπροσωπούμενη από την κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκουν την αντιπαράθεση κυρίως με Ρωσία πιθανώς τυφλωμένοι από ιδεοληψίες και μίσος και κάποιοι άλλοι πιο μυαλωμένοι – μεταξύ αυτών και ο Χάας σε ένα πολύ πρόσφατο άρθρο – φαίνονται περισσότερο πρόθυμοι να διερευνήσουν προοπτικές διεθνούς συνεννόησης, όχι όμως ταυτόχρονα με την υποδούλωση της κοινωνίας. Σε κάθε περίπτωση όμως, όντας δέσμιοι της εξουσίας και της ισχύος δεν μπορούν παρά να προσπαθήσουν να λύσουν τον Γόρδιο Δεσμό με τα γυμνά τους χέρια, ελπίζοντας ότι στο τέλος δε θα πέσει κάποιο ουράνιο ξίφος το οποίο θα λύσει το πρόβλημα όπως ακριβώς του αρμόζει.
