Η νόσος του Πάρκινσον, που κάποτε θεωρούνταν σχετικά σπάνια, είναι τώρα μία από τις πιο συχνές νευρολογικές διαταραχές στον κόσμο και η δεύτερη πιο συχνή μετά τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν με Πάρκινσον έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 25 χρόνια σε 8,5 εκατομμύρια και προβλέπεται να φτάσει τα 25,2 εκατομμύρια μέχρι το 2050.

Αν και υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν να διαχειριστούν τα συμπτώματα, δεν υπάρχει θεραπεία που να μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου. Αλλά η συνεχιζόμενη έρευνα για το Πάρκινσον αποκαλύπτει αρκετούς παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής και το περιβάλλον μας, αρκετοί από τους οποίους μπορούν να τροποποιηθούν.

Για παράδειγμα, σύμφωνα με ανάλυση του 2018, η μέτρια έως έντονη σωματική άσκηση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, ενώ άλλες μελέτες δείχνουν ότι μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε μη επεξεργασμένες τροφές μπορεί να προσφέρει επιπλέον προστασία. Επιπλέον, το 2024, έρευνα έδειξε ότι η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για Πάρκινσον.

Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένοι λιγότερο γνωστοί αλλά σημαντικοί παράγοντες κινδύνου, που σύμφωνα με ειδικούς μπορούν να περιοριστούν με απλές, καθημερινές επιλογές.

Πιείτε καφέ ή τσάι

Καλά νέα για τους λάτρεις της καφεΐνης: ο καφές και το τσάι φαίνεται να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης Πάρκινσον, κυρίως λόγω της καφεΐνης.

Η καφεΐνη μειώνει το οξειδωτικό στρες και τη φλεγμονή στον εγκέφαλο, προστατεύοντας τα νευρικά κύτταρα.

Μελέτη του 2010 σε 26 έρευνες κατέληξε ότι όσο περισσότερη καφεΐνη καταναλώνει κανείς, τόσο μικρότερος είναι ο κίνδυνος για τη νόσο.

Ο καθηγητής ιατρικής Eng-King Tan από το Duke-NUS Medical School στη Σιγκαπούρη εξηγεί: «Η προστατευτική δράση του καφέ και του τσαγιού είναι εντυπωσιακά σταθερή, είτε στις ΗΠΑ, είτε στην Ευρώπη, είτε στην Ασία. Η μείωση του κινδύνου κυμαίνεται στο 25%–30% με δύο έως τρία φλιτζάνια ημερησίως για μια δεκαετία».

Προσοχή στα καθαριστήρια

Η ουσία τρικλωροαιθυλένιο (TCE) – παλαιότερα ευρέως χρησιμοποιούμενος διαλύτης στη στεγνοκαθαριότητα και τη βιομηχανία – έχει συνδεθεί όχι μόνο με καρκίνο, αλλά και με νευρολογικές βλάβες. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η έκθεση σε TCE ή το συγγενές χημικό PCE αυξάνει τον κίνδυνο Πάρκινσον.

Μελέτη του 2023 σε βετεράνους του στρατού των ΗΠΑ έδειξε ότι όσοι είχαν εκτεθεί σε μόλυνση νερού με TCE/PCE είχαν 70% υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο σε σχέση με όσους ζούσαν σε περιοχές χωρίς μόλυνση.

Ο καθηγητής νευρολογίας Ray Dorsey από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ προτείνει να επιλέγετε καθαριστήρια που δεν χρησιμοποιούν “perc” (PCE) και να προτιμάτε τεχνικές “wet cleaning” με νερό και βιοδιασπώμενα απορρυπαντικά.

«Αν το καθαριστήριό σας χρησιμοποιεί PCE, αφαιρέστε τη σακούλα και αφήστε τα ρούχα να αεριστούν έξω, ώστε να μην εισπνέετε τις χημικές ουσίες», συμβουλεύει.

Αποφύγετε τα φυτοφάρμακα

Πολλές μελέτες έχουν συνδέσει την έκθεση σε υψηλά επίπεδα φυτοφαρμάκων με αυξημένο κίνδυνο Πάρκινσον. Έρευνα του 2011 σε γεωργικές περιοχές της Καλιφόρνιας διαπίστωσε ότι η συνδυασμένη έκθεση στα ziram, maneb και paraquat αυξάνει τον κίνδυνο τρεις φορές.

Η κατανάλωση βιολογικών προϊόντων μειώνει σημαντικά τα επίπεδα υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στον οργανισμό μέσα σε λίγες ημέρες. Ο καθηγητής Jeff Bronstein του UCLA τονίζει: «Ορισμένα φρούτα και λαχανικά, όπως οι φράουλες, έχουν πολύ περισσότερα υπολείμματα φυτοφαρμάκων — γι’ αυτό, ανεξάρτητα από το αν είναι βιολογικά ή όχι, πλένετε πάντα τα προϊόντα σας».

Χρησιμοποιήστε φίλτρο νερού

Το πόσιμο νερό μπορεί να περιέχει φυτοφάρμακα και βιομηχανικούς διαλύτες όπως το TCE. Μελέτες στις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι σχεδόν οι μισές ιδιωτικές γεωτρήσεις περιέχουν ίχνη τέτοιων ουσιών.

Ο Dorsey και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι όσοι ζουν κοντά σε γήπεδα γκολφ, όπου γίνεται συχνή χρήση φυτοφαρμάκων, έχουν διπλάσιο κίνδυνο να εμφανίσουν Πάρκινσον.

«Η χρήση φίλτρου νερού με ενεργό άνθρακα ή αντίστροφη όσμωση μπορεί να μειώσει δραστικά την έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες», επισημαίνει.

«Το Πάρκινσον δεν είναι αναπόφευκτο»

Όπως τονίζει ο καθηγητής Dorsey: «Η νόσος του Πάρκινσον μπορεί να προληφθεί. Δεν είναι φυσική συνέπεια της γήρανσης. Το 87% των περιπτώσεων δεν έχει γνωστή γενετική αιτία — η προέλευσή της βρίσκεται στους χημικούς ρύπους που αναπνέουμε ή καταναλώνουμε».

Η πρόληψη, λοιπόν, ξεκινά από τις καθημερινές επιλογές — από το τι πίνουμε και τι τρώμε, μέχρι το πού καθαρίζουμε τα ρούχα μας.