Ένα νέο «όπλο» για τη θεραπεία πολλών μορφών καρκίνου έχουν στα χέρια τους οι Βρετανοί επιστήμονες.

Σύμφωνα με σχετικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Oncology, επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Έρευνας του Καρκίνου στο Λονδίνο σε συνεργασία με ειδικούς του The Royal Marsden NHS Foundation Trust, δοκίμασαν το αντίσωμα istotumab vedotin σε 147 ασθενείς για να διερευνήσουν τα πιθανά οφέλη και τον κίνδυνο παρενεργειών.

Ουσιαστικά πρόκειται για ένα μονοκλωνικό αντίσωμα συνδυαστικά με ένα κυτταροτοξικό συστατικό που μπορεί να καταστρέψει τα κύτταρα.

Αν και όλα τα υγιή κύτταρα έχουν τον παράγοντα, πολλοί καρκινικοί όγκοι τον εκμεταλλεύονται ως τρόπο για να αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα. Αυτό όμως τον κάνει και στόχο για τα χημικά «όπλα», που αναζητούν και εξοντώνουν τους όγκους.

Στην προκειμένη περίπτωση, το κυτταροτοξικό συστατικό είναι η μονομεθυλοαουστιστατίνη Ε, ένα μόριο που εμποδίζει τα κύτταρα να αναπαραχθούν.

«Αυτό που καθιστά το αντίσωμα τόσο τοξικό για τον καρκίνο είναι ο καινοτόμος μηχανισμός δράσης. Δρα όπως ένας Δούρειος Ίππος. Ξεγελά δηλαδή τα καρκινικά κύτταρα και τα σκοτώνει εκ των έσω», εξηγεί ο καθηγητή Ογκολογίας Johann de Bono από το Ινστιτούτο Έρευνας του Καρκίνου.

Και προσθέτει ότι «η προκαταρκτική μελέτη δείχνει ότι έχει τις δυνατότητες να αντιμετωπίσει μεγάλο αριθμό διαφορετικών τύπων καρκίνου και ειδικά μερικούς εξ αυτών με πολύ κακή πρόγνωση», εννοώντας τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, της ουροδόχου κύστης, των ωοθηκών, του ενδομητρίου, του οισοφάγου και του πνεύμονα.

Αξίζει ότι οι ασθενείς με καρκίνο της ουροδόχου κύστης που είχαν συμπεριληφθεί στο δείγμα είχαν την καλύτερη ανταπόκριση στο αντίσωμα, με το 27% αυτών να παρουσιάζουν σταθεροποίηση της νόσου. Επίσης, οι γυναίκες με καρκίνο του ενδομητρίου σε ποσοστό 7% παρουσίασαν βελτίωση.

Ωστόσο η ανάπτυξη του αντισώματος είναι αργή. Η φάση Ι των κλινικών δοκιμών ξεκίνησε το 2013 σε δείγμα μόλις 27 ασθενών. Δεκαοκτώ μήνες αργότερα προέκυψαν σημαντικά προβλήματα, όπως σοβαρή μορφή διαβήτη τύπου 2, φλεγμονή του βλεννογόνου και πυρετό.

Με μείωση της χορηγούμενης δοσολογίας επιλύθηκαν τα προαναφερόμενα ζητήματα αλλά και πάλι υπήρχαν προβλήματα με ρινορραγίες, ναυτία και κόπωση μεταξύ των αναφερόμενων ανεπιθύμητων ενεργειών.

Αλλά όταν πρόκειται για ζήτημα ζωής ή θανάτου, οι μη θανατηφόρες παρενέργειες όπως αυτές μπορεί να φαίνονται τετριμμένες. Έτσι η μελέτη φάσης Ι έδωσε τη θέση της στη φάση ΙΙ, η οποία έδειξε ότι το αντίσωμα tisotumab vedotin (TV) θα μπορούσε να κάνει μεγάλη διαφορά σε πολλούς ασθενείς με καρκίνο που δεν μπορούν επί του παρόντος να αντιμετωπιστούν αλλιώς.

Ο καθηγητής de Bono επιμένει πάντως ότι «οι παρενέργειες του αντισώματος είναι διαχειρίσιμες και έχουμε ήδη δει καλή ανταπόκριση των ασθενών του κλινικού δείγματος, που όλοι ήταν τελικού σταδίου και είχαν προηγουμένως ακολουθήσει βαριά θεραπευτικά σχήματα χωρίς αποτέλεσμα και χωρίς άλλες επιλογές».

Oι ερευνητές προσανατολίζονται να επεκτείνουν τη φάση ΙΙ της μελέτης περιλαμβάνοντας καρκίνους του παχέος εντέρου και του παγκρέατος, και παράλληλα να δοκιμάσουν το αντίσωμα ως δεύτερης γραμμής θεραπεία στον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας που δεν ανταποκρίνεται σε άλλες θεραπείες.

Σημειώνεται ότι το αντίσωμα δεν είναι πανάκεια ή δεν φέρνει το τέλος του καρκίνου, όπως πολλοί ελπίζουν.  Όμως όταν άλλες θεραπείες αποτυγχάνουν οτιδήποτε προσφέρει ελπίδα για τους καρκίνους προχωρημένου σταδίου είναι σημαντικό.

Τα επόμενα χρόνια το αντίσωμα να ελεγχθεί σε μελέτες φάσης ΙΙΙ όπου και θα γίνει απευθείας σύγκριση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητάς του έναντι άλλων θεραπειών.