«Καμπανάκι» χτυπά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) για περιορισμό της έκθεσης τον καπνό, αναφέροντας στην έκθεσή του για την Παγκόσμια Επιδημία Καπνού 2025 ότι απαιτείται δράση για να επιταχυνθεί η πρόοδος στον έλεγχο του καπνού, καθώς, όπως ισχυρίζεται, η αυξανόμενη παρέμβαση της βιομηχανίας απειλεί τις πολιτικές και τις προσπάθειες ελέγχου.

Η έκθεση, εστιάζει στα έξι αποδεδειγμένα μέτρα του ΠΟΥ υπό το ακρωνύμιο MPOWER για τη μείωση της χρήσης καπνού, η οποία κοστίζει πάνω από 7 εκατομμύρια ζωές ετησίως:

-Παρακολούθηση της χρήσης καπνού και των πολιτικών πρόληψης.
-Προστασία των ανθρώπων από τον καπνό με νομοθεσία για καθαρό αέρα.
-Προσφορά βοήθειας για διακοπή του καπνίσματος.
-Προειδοποίηση για τους κινδύνους του καπνού μέσω ετικετών στα πακέτα και μαζικών εκστρατειών.
-Επιβολή απαγορεύσεων στη διαφήμιση, προώθηση και χορηγία προϊόντων καπνού.
-Αύξηση της φορολογίας στον καπνό.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, από το 2007, 155 χώρες έχουν εφαρμόσει τουλάχιστον ένα από τα μέτρα MPOWER σε βέλτιστο επίπεδο. Σήμερα, πάνω από 6,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή τα τρία τέταρτα του παγκόσμιου πληθυσμού, προστατεύονται από τουλάχιστον μία τέτοια πολιτική, έναντι μόλις 1 δισ. το 2007. Τέσσερις χώρες έχουν εφαρμόσει πλήρως το πακέτο MPOWER: Βραζιλία, Μαυρίκιος, Ολλανδία και Τουρκία. Επτά χώρες υπολείπονται μόλις ενός μέτρου για την πλήρη εφαρμογή, μεταξύ αυτών η Αιθιοπία, η Ιρλανδία, η Ιορδανία, το Μεξικό, η Νέα Ζηλανδία, η Σλοβενία και η Ισπανία.

Ωστόσο, παραμένουν σοβαρά κενά. Σαράντα χώρες δεν έχουν εφαρμόσει κανένα μέτρο MPOWER σε βέλτιστο επίπεδο και πάνω από 30 επιτρέπουν την πώληση τσιγάρων χωρίς υποχρεωτικές προειδοποιήσεις υγείας.

«Είκοσι χρόνια μετά την έγκριση της Παγκόσμιας Σύμβασης-Πλαίσιο του ΠΟΥ για τον Έλεγχο του Καπνού, έχουμε πολλά να γιορτάσουμε, αλλά η βιομηχανία καπνού συνεχίζει να εξελίσσεται, και το ίδιο πρέπει να κάνουμε κι εμείς», δήλωσε ο Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ. «Με την ενότητα της επιστήμης, της πολιτικής και της πολιτικής βούλησης, μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο όπου ο καπνός δεν αφαιρεί πια ζωές, δεν ζημιώνει τις οικονομίες και δεν υπονομεύει το μέλλον. Μαζί μπορούμε να βάλουμε τέλος στην επιδημία του καπνού».

Η έκθεση, που εκπονήθηκε με τη στήριξη του οργανισμού Bloomberg Philanthropies, παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια των βραβείων Bloomberg 2025 για τον Παγκόσμιο Έλεγχο του Καπνού, τα οποία τίμησαν κυβερνήσεις και μη κυβερνητικές οργανώσεις που σημειώνουν πρόοδο στη μείωση της χρήσης καπνού.

«Από τότε που ξεκινήσαμε τη στήριξη των προσπαθειών παγκόσμιου ελέγχου του καπνού το 2007, έχουν σημειωθεί τεράστιες αλλαγές στον τρόπο που οι χώρες αντιμετωπίζουν τη χρήση καπνού – αλλά έχουμε ακόμη πολύ δρόμο», δήλωσε ο Michael R. Bloomberg, ιδρυτής της Bloomberg LP και Πρέσβης του ΠΟΥ για τα μη μεταδιδόμενα νοσήματα και τους τραυματισμούς. «Παραμένουμε απόλυτα δεσμευμένοι στο επείγον έργο του ΠΟΥ και στη διάσωση εκατομμυρίων ακόμη ζωών».

Οι προειδοποιητικές εικόνες κατά του καπνίσματος έχουν αντίκτυπο

Η έκθεση αναδεικνύει ότι η πιο εντυπωσιακή πρόοδος έχει επιτευχθεί στις εικονογραφημένες προειδοποιήσεις υγείας, που αποτελούν βασικό μέτρο της Σύμβασης-Πλαίσιο του ΠΟΥ:

110 χώρες τις απαιτούν πλέον – σε σχέση με μόλις 9 το 2007 – καλύπτοντας το 62% του παγκόσμιου πληθυσμού.

25 χώρες έχουν υιοθετήσει ουδέτερη (χωρίς λογότυπα) συσκευασία.

Ο ΠΟΥ προειδοποιεί, ωστόσο, ότι η εφαρμογή παραμένει ασυνεπής και η συσκευασία των καπνικών χωρίς καύση (όπως μάσημα καπνού) δεν ρυθμίζεται επαρκώς. Συνοδεύοντας την έκθεση είναι μια νέα διαδικτυακή πύλη δεδομένων, η οποία παρακολουθεί την πρόοδο κάθε χώρας από το 2007 έως το 2025.

Παρά την αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητά τους, 110 χώρες δεν έχουν υλοποιήσει καμπάνιες κατά του καπνίσματος από το 2022. Ωστόσο, το 36% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει πλέον σε χώρες με βέλτιστες καμπάνιες, από μόλις 19% το 2022. Ο ΠΟΥ καλεί τις χώρες να επενδύσουν σε δοκιμασμένα και αξιολογημένα μηνύματα.

Άλλα ευρήματα της έκθεσης είναι τα εξής:

Φορολογία: 134 χώρες δεν έχουν καταφέρει να καταστήσουν τα τσιγάρα λιγότερο προσιτά. Μόνο 3 αύξησαν τη φορολογία σε βέλτιστο επίπεδο από το 2022.

Υπηρεσίες διακοπής: Μόνο το 33% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει πρόσβαση σε καλυπτόμενες υπηρεσίες διακοπής καπνίσματος.

Απαγόρευση διαφήμισης: 68 χώρες εφαρμόζουν βέλτιστες πρακτικές στις απαγορεύσεις, καλύπτοντας το 25% του πληθυσμού.

Περίπου 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως από παθητικό κάπνισμα. Σήμερα, 79 χώρες έχουν εφαρμόσει πλήρεις αντικαπνιστικές νομοθεσίες για δημόσιους χώρους, καλύπτοντας το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Από το 2022, έξι επιπλέον χώρες (Νήσοι Κουκ, Ινδονησία, Μαλαισία, Σιέρα Λεόνε, Σλοβενία και Ουζμπεκιστάν) υιοθέτησαν αυστηρή νομοθεσία για χώρους χωρίς καπνό, παρά την αντίσταση της βιομηχανίας, ιδιαίτερα στον τομέα της φιλοξενίας.

Υπάρχει αυξανόμενη τάση ρύθμισης των ηλεκτρονικών τσιγάρων ή συστημάτων παροχής νικοτίνης (ENDS). Οι χώρες που τα ρυθμίζουν ή τα απαγορεύουν αυξήθηκαν από 122 το 2022 σε 133 το 2024, κάτι που δείχνει αυξημένη προσοχή. Ωστόσο, πάνω από 60 χώρες δεν έχουν καμία ρύθμιση για τα ENDS.

Ο ΠΟΥ καλεί σε άμεση δράση για τα σημεία όπου υπάρχει καθυστέρηση. «Οι κυβερνήσεις πρέπει να δράσουν τολμηρά για να κλείσουν τα εναπομείναντα κενά, να ενισχύσουν την εφαρμογή και να επενδύσουν στα αποδεδειγμένα εργαλεία που σώζουν ζωές. Ο ΠΟΥ καλεί όλες τις χώρες να επιταχύνουν την πρόοδο στο MPOWER και να διασφαλίσουν ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω στη μάχη κατά του καπνού», δήλωσε ο Dr. Ruediger Krech, Διευθυντής Προαγωγής Υγείας του ΠΟΥ.