Στα 1813, φιλοπρόοδοι Κοζανίτες έκτισαν πλάι στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στο κέντρο της πόλης, ένα θολωτό οικοδόμημα, στο οποίο εγκατέστησαν τη βιβλιοθήκη και δίπλα της ένα ακόμα με την επιγραφή "Οίκος Βελτιώσεως" προκειμένου να ..."συνέρχονται οι πεπαιδευμένοι ίνα μελετώσι, φιλολογώσι και διαλέγωνται".

Είχε προηγηθεί (από τα μέσα του 17ου αιώνα -περί το 1650) η λειτουργία (ως επίκεντρο της πνευματικής κίνησης και του διαφωτισμού)) μιας σχολικής βιβλιοθήκης με δεκάδες σπάνια παλαίτυπα - "μέλη" μιας συλλογής που για λόγους τυχαίους ή ...μοιραίους "βρέθηκε" στην υπό οθωμανική μεν κυριαρχία, αλλά και υπό ελληνική οικονομική και πνευματική ανεξαρτησία, πόλη των λογίων και των πραματευτάδων, όπου έμελλε να δημιουργηθούν οι ψηφίδες και τα πρώτα αφηγήματα που "γέννησαν" τον ελληνικό διαφωτισμό...

 Στα 1923 παραδόθηκαν στον Δήμο 6.976 τεκμήρια και συστήθηκε έτσι η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, η οποία μεταστεγάστηκε στα 1930 στην ανεγερθείσα επέκταση του Δημαρχείου, με δωρεά των αδελφών Κοβεντάρου. Μέχρι το 1985 αποτελούσε τμήμα του Δήμου Κοζάνης. Σήμερα είναι αυτοτελές ΝΠΔΔ του δήμου.

 Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης, από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, διαθέτει 153.000 τόμους, περισσότερα από 380 χειρόγραφα, 315 κώδικες και πολλές σπάνιες εκδόσεις, μεταξύ των οποίων και ένα από τα 17 σωζόμενα πρωτότυπα της Χάρτας του Ρήγα Φεραίου. 

Λογιοσύνη, με γερές ιστορικές ρίζες -για την οποία καμαρώνει η πόλη- θησαυρισμένη στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της, που λειτουργεί ως θεματοφύλακας του πρώιμου και ακμαίου νεοελληνικού Διαφωτισμού. Από τις σπουδαιότερες βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, διάσημη για τα πολύτιμα αρχέτυπα και παλαίτυπά της, στα οποία συγκαταλέγονται το "Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό" (τυπωμένο στη Βενετία το 1549) και το "Λεξικό της Σούδας" (σε βενετσιάνικη έκδοση του 1514).

"Η επισκεψιμότητα -στο παλιό κτίριο της βιβλιοθήκης- ξεπερνά τους 100.000 ανά έτος (8.000 μελετητές, μαθητές, αναγνώστες ανά μήνα). Ευελπιστούμε ότι στο νέο κτίριο και με τη 'συμφιλίωση' της βιβλιοθήκης με τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες και τη λειτουργία του μουσείου, ο αριθμός θα αυξηθεί", λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Δ.Σ της Κοβενταρείου βιβλιοθήκης και αντιδήμαρχος πολιτισμού του δήμου Κοζάνης, Παναγιώτης Δημόπουλος.

Η ανέγερση του νέου κτιρίου, που θα στεγάσει τη νέα εποχή της βιβλιοθήκης, ξεκίνησε πριν από τουλάχιστον δέκα χρόνια, σε οικόπεδο επί της οδού Δαβάκη στην είσοδο της πόλης. Το κτίριο ολοκληρώθηκε και ήδη ξεκίνησε η μετεγκατάσταση της βιβλιοθήκης που αναμένεται ως το τέλος του χρόνου να έχει ολοκληρωθεί.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Κοζάνης