Η Κόστα Μπράβα στη βορειοανατολική Ισπανία, στα σύνορα με τη Γαλλία, γοητεύει τους ταξιδιώτες: Πευκοδάση, ορμίσκοι, μεσαιωνικά χωριά, κρυστάλλινα νερά, χρυσή αμμουδιά, άγρια τοπία και παραδοσιακά πιάτα. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Σαλβαδόρ Νταλί ερωτεύτηκε ένα μικρό ψαροχώρι, το Καδακές, το οποίο μετατράπηκε σε κόμβο καλλιτεχνών με τους Ανρί Ματίς, Πάμπλο Πικάσο, Ρενέ Μαγκρίτ, Λουίς Μπουνιουέλ να το επισκέπτονται.

Σύμφωνα με τον επίσημο διαδικτυακό τόπο τουρισμού της Κόστα Μπράβα και της επαρχίας Χιρόνα, την περιοχή το 2022 προτίμησαν περισσότεροι από 7 εκατ. τουρίστες (σημειώθηκε αύξηση κατά +8,8% σε σύγκριση με το 2019).

Εντούτοις, την περιοχή δεν αγαπούν μόνο οι ταξιδιώτες, αλλά και οι… μέδουσες, ο αριθμός των οποίων αυξήθηκε στην ακτογραμμή της Κόστα Μπράβα, με τους ειδικούς να αποδίδουν το φαινόμενο στην αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων, αφού η θερμότερη θάλασσα ενισχύει την αναπαραγωγή τους και οδηγεί τα είδη σε βορειότερες περιοχές.

Αναλυτικότερα, όπως αναφέρει ο Guardian στο διάστημα μεταξύ Μαΐου και Αυγούστου, περίπου 7.500 άνθρωποι που παραθέριζαν στην καταλανική ακτή αναζήτησαν ιατρική βοήθεια για τσιμπήματα μεδουσών, ποσοστό που σημείωσε αύξηση κατά 41% συγκριτικά με το περασμένο έτος.

Σε μία προσπάθεια να υπάρξει μεγαλύτερη πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο, δύο πρώην φοιτητές του Πολυτεχνείου της Βαλένθια σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Αλικάντε, το Κέντρο Βιοϊατρικής Έρευνας CIBERER και το Εργαστήριο Ανοσολογίας και Αλλεργιολογίας του του Ιδρύματος Χιμένεθ Ντίαζ (IIS-FJD), ανέπτυξαν μία εφαρμογή για την καταγραφή των μεδουσών.

Η MedusApp δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες να στέλνουν φωτογραφίες, καθώς και πληροφορίες για το σημείο όπου είδαν μέδουσες και στη συνέχεια τα στοιχεία αυτά αναρτώνται στην εφαρμογή ώστε να ενημερώνονται άλλοι λουόμενοι.

Όπως αναφέρουν τοπικά δημοσιεύματα καταγράφονται εκατοντάδες αναφορές καθημερινά, ενώ συνολικά 44.251 είναι οι θεάσεις και 2.744 τα τσιμπήματα που αναφέρθηκαν, ωστόσο ο πραγματικός αριθμός είναι μεγαλύτερος.

Την ίδια στιγμή, ένας χάρτης που ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο εμφανίζει τα σημεία όπου έχουν εμφανιστεί μέδουσες ώστε να αποφεύγονται οι παραλίες όπου καταγράφεται μεγάλος αριθμός.

Ανάμεσα σε αυτές και δύο παραλίες στην Ταραγόνα, οι οποίες τον περασμένο Ιούλιο έκλεισαν για το κοινό καθώς εντοπίστηκε ο Πορτογάλος πολεμιστής (ή πορτογαλική καραβέλα με επιστημονική ονομασία Physalia physalis που στην πραγματικότητα δεν είναι μέδουσα αλλά σιφωνοφόρο) το τσίμπημα του οποίου είναι επώδυνο και το δηλητήριο μπορεί να διατηρήσει την ισχύ του στις νηματοκύστεις τους ακόμα και ώρες ή ημέρες από το θάνατό του.

Στην πλειονότητά τους οι μέδουσες που βρίσκονται στην καταλανική ακτή είναι σχετικά ακίνδυνες με τα είδη που εντοπίζονται συχνότερα να είναι τα Cotylorhiza tuberculata, η γνωστή μεσογειακή μέδουσα, και Rhizotoma pulmo, η γαλάζια μέδουσα. Ωστόσο, έντονη είναι η παρουσία και της μωβ μέδουσας, Pelagia noctiluca, που παρατηρήθηκε και στις ελληνικές ακτές.

Ένας εκ των προγραμματιστών, ο Εδουάρδο Μπλάσκο, μιλώντας στον ισπανικό Τύπο ανέφερε ότι κύριος στόχος της εφαρμογής είναι οι χρήστες να παρέχουν τις πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο και ταυτόχρονα με τα στοιχεία τους να ανανεώνεται ο χάρτης για να ενημερώνονται και οι υπόλοιποι λουόμενοι.

Παράλληλα, στην MedusApp παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του τσιμπήματος, με τον ερευνητή από το Πανεπιστήμιο του Αλικάντε, Θέσας Μπορντεόρ, να αναφέρει πως είναι απαραίτητο να αφαιρεθούν με τσιμπιδάκι ή κάρτα τα υπολείμματα από τις νηματοκύστεις χωρίς άμεση επαφή με γυμνά χέρια.

Γιατί σημειώνεται τόσο σημαντική παρουσία μεδουσών στην καταλανική ακτή;

Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας των θαλασσών αποτελούν τους βασικούς παράγοντες για την αύξηση των ειδών, σύμφωνα με την Μακαρένα Μπαράμιο, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Επιστήμης στη Βαρκελώνη.

Η ειδικός, μιλώντας στον Guardian, εξήγησε πως «οι θερμότερες θάλασσες ευνοούν την αναπαραγωγή και ως αποτέλεσμα βλέπουμε αυξανόμενους αριθμούς μωβ μεδουσών» και πρόσθεσε ότι παρότι φυσιολογικά ακολουθούνται κύκλοι με κάποιες χρονιές να υπάρχουν περισσότερες μέδουσες, φέτος αυτό που παρατηρήθηκε στην Κόστα Μπράβα είναι ότι ο φυσιολογικός κύκλος έχει γίνει συντομότερος. «Ο κύκλος των ετών με πολλές μέδουσες μειώνεται σε ορισμένα είδη από οκτώ ή 10 χρόνια σε μόλις 2», συμπλήρωσε η Μπαράμιο.

Επιπλέον, τόνισε ότι είναι αδύνατο να προβλεφθεί αν πρόκειται για παροδικό φαινόμενο και δεν είναι γνωστό πώς θα προσαρμοστεί το υπόλοιπο οικοσύστημα.

«Για παράδειγμα, μπορεί να εμφανιστούν νέα αρπακτικά. Προς το παρόν, γνωρίζουμε ότι η άνοδος της θερμοκρασίας της θάλασσας είναι ευνοϊκή για την ανάπτυξη των μεδουσών, αλλά δεν ξέρουμε τι θα συμβεί εάν οι θερμοκρασίες αυξηθούν περαιτέρω», πρόσθεσε.

Όσο για το αν υπάρχει λύση, ο Χοσέπ Μαρία Τζίλι του ίδιου ινστιτούτου, εξήγησε ότι η παρουσία τους συνδέεται με το κλίμα, επομένως «θα πρέπει να συνηθίσουμε να μοιραζόμαστε τις παραλίες μας με μέδουσες».