Μια ανταλλαγή που αλλάζει ισορροπίες
Η Πολωνία κάνει το επόμενο αποφασιστικό βήμα στο στρατιωτικό παζλ της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με την Ουκρανία για την παραχώρηση των τελευταίων δεκατεσσάρων MiG-29 που διαθέτει. Πρόκειται για μαχητικά αεροσκάφη σοβιετικού σχεδιασμού, τα οποία η Βαρσοβία είχε κληρονομήσει από διαφορετικές πηγές κατά τις προηγούμενες δεκαετίες και τα είχε επανειλημμένα εκσυγχρονίσει. Το σχέδιο όμως δεν είναι μια απλή στρατιωτική δωρεά. Η Πολωνία ζητά ανταλλάγματα υψηλής τεχνολογίας από το Κίεβο, με κύριο στόχο την πρόσβαση στη ραγδαία εξελισσόμενη ουκρανική τεχνογνωσία στα drones και στους πυραύλους.
Δηλώσεις του πολωνού υπουργού Άμυνας Βλάντισλαβ Κοσίνιακ Για κάμους επιβεβαιώνουν ότι οι συζητήσεις βρίσκονται σε τελικό στάδιο. Το χειριστήριο όμως δεν αφορά μόνο τα μαχητικά που κλείνουν τον κύκλο τους, αλλά και το πώς η Πολωνία επενδύει σε μελλοντικά στρατιωτικά εργαλεία που ήδη δοκιμάζονται στην πρώτη γραμμή.
Τα MiG-29 φτάνουν στο τέλος της ζωής τους
Η Πολωνία έχει πλέον αντικαταστήσει σχεδόν όλο τον στόλο της από αεροσκάφη σοβιετικής εποχής με αμερικανικά F-16 και νοτιοκορεατικά FA-50, ενώ μέχρι το 2030 αναμένει την παραλαβή 32 προηγμένων F-35. Τα MiG-29, που απέμειναν σε υπηρεσία, έχουν ουσιαστικά ολοκληρώσει τον επιχειρησιακό τους κύκλο και πρόκειται να αποσυρθούν. Το γεγονός ότι εξετάζεται η μεταφορά τους στην Ουκρανία δεν αποτελεί μόνο μια χειρονομία στήριξης, αλλά και μια ευκαιρία για την Πολωνία να αποκομίσει σημαντική τεχνογνωσία από μια χώρα που έχει εξελιχθεί σε εργαστήριο σύγχρονου πολέμου.
Ο Κοσίνιακ Κάμους ξεκαθαρίζει ότι τα μαχητικά δεν θα πάνε στην Ουκρανία ως απλή βοήθεια. Θέλει τεχνολογίες, εξειδίκευση και εφαρμογές που ήδη χρησιμοποιούνται στο ουκρανικό μέτωπο. Και εδώ βρίσκεται η ουσία του παζαριού.
Drones, πύραυλοι και μια νέα μορφή συνεργασίας
Η Ουκρανία έχει εξελιχθεί σε έναν από τους κορυφαίους παραγωγούς και χρήστες drones παγκοσμίως. Το πεδίο μάχης την έχει αναγκάσει να καινοτομήσει ταχύτατα τόσο στις επιθετικές όσο και στις αμυντικές εφαρμογές τους. Αυτή η τεχνογνωσία, συνδυασμένη με τα προγράμματα ανάπτυξης πυραύλων που διαθέτει, αποτελεί ένα πολύτιμο χαρτί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η Πολωνία δεν κρύβει ότι ήδη συνεργάζεται με την Ουκρανία στην εκπαίδευση προσωπικού, ειδικά στον τομέα των μη επανδρωμένων οχημάτων. Η ανταλλαγή των MiG-29 θα μπορούσε να ενισχύσει θεαματικά αυτή τη συνεργασία και να επιταχύνει την είσοδο της Πολωνίας στη νέα εποχή του πολέμου όπου τα drones παίζουν καθοριστικό ρόλο.
Ο υπουργός Άμυνας της Πολωνίας δεν δίστασε να δηλώσει ότι οι Ουκρανοί είναι οι κορυφαίοι σε αυτόν τον τομέα μεταξύ των χωρών με τις οποίες η Βαρσοβία έχει στενές σχέσεις. Η αναγνώριση αυτή δείχνει πως η συμφωνία δεν είναι απλώς μια κίνηση αλληλεγγύης, αλλά μια συνειδητή στρατηγική επιλογή.
Οι διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν το 2024
Το θέμα δεν είναι καινούργιο. Οι συζητήσεις για την ανταλλαγή μαχητικών με τεχνολογία είχαν ξεκινήσει το 2024, όμως το 2025 φαίνεται να είναι το έτος που οι δύο πλευρές επιδιώκουν να φτάσουν στη γραμμή τερματισμού. Ο ίδιος ο υπουργός διαβεβαιώνει ότι η Πολωνία θέλει να κλείσει τη συμφωνία το ταχύτερο δυνατό.
Η Ουκρανία, από την πλευρά της, αντιμετωπίζει σημαντικές απώλειες στο δικό της στόλο MiG-29. Από τα περίπου πενήντα αεροσκάφη που διέθετε πριν την έναρξη του πολέμου, τουλάχιστον τριάντα τρία θεωρείται ότι έχουν καταστραφεί. Το ενδιαφέρον της να ενισχύσει τις αεροπορικές της δυνατότητες είναι προφανές, αλλά οι Πολωνοί επιδιώκουν έμμεσα και μια ενίσχυση της δικής τους βιομηχανικής και επιχειρησιακής βάσης.
Μια συμφωνία που αφορά όλη την Ευρώπη
Η Πολωνία έχει διαδραματίσει από την πρώτη στιγμή ρόλο-κλειδί στη στήριξη του Κιέβου. Ως μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, λειτουργεί ως βασικός διάδρομος μεταφοράς στρατιωτικής και ανθρωπιστικής βοήθειας. Η ανταλλαγή των MiG-29 με προηγμένες τεχνολογίες δεν είναι απλώς μια διμερής συμφωνία. Αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής της Δύσης να ενισχύσει την Ουκρανία αλλά και να θωρακίσει τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης.
Οι αναλυτές βλέπουν στην κίνηση αυτή ένα βήμα που μπορεί να επιταχύνει την τεχνολογική εξέλιξη της Πολωνίας, να αναβαθμίσει το δικό της οπλοστάσιο και να ενισχύσει την άμυνα της περιοχής σε μια περίοδο αβεβαιότητας.
Τι μένει να κλείσει
Οι συζητήσεις συνεχίζονται και, όπως όλα δείχνουν, οι λεπτομέρειες βρίσκονται πλέον στο στάδιο της οριστικοποίησης. Το ζητούμενο είναι η ακριβής μορφή των ανταλλαγών και ο βαθμός πρόσβασης της Πολωνίας σε ουκρανικά συστήματα τεχνολογίας αιχμής. Αν υπάρξει συμφωνία, θα πρόκειται για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα στρατιωτικής συνεργασίας στην Ευρώπη μετά την έναρξη του πολέμου.
Η Πολωνία παραδίδει τα τελευταία MiG-29 της, αλλά αυτό που φαίνεται να κερδίζει είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο. Και οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν αυτή η ανταλλαγή θα αποτελέσει μια απλή κίνηση ή το πρώτο βήμα μιας νέας στρατηγικής εποχής.
