Η μικροβιακή αντοχή είναι πιο διαδεδομένη παγκοσμίως από όσο γνωρίζουμε, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Communications.

Η ομάδα των ερευνητών ανέλυσε 1.240 δείγματα λυμάτων από 351 πόλεις σε 111 διαφορετικές χώρες και διαπίστωσε ότι η λανθάνουσα μικροβιακή αντοχή είναι εκτεταμένη σε όλες τις ηπείρους. Επισημαίνεται ότι τα γονίδια μικροβιακής αντοχής που ερευνήθηκαν δεν αποτελούν άμεσο κίνδυνο αυτή τη στιγμή, αλλά σύμφωνα με τους ερευνητές, κάποια από αυτά ενδέχεται να προκαλέσουν προβλήματα στο μέλλον. Οι ερευνητές, με βάση τα αποτελέσματα της μελέτης, συνιστούν την ενίσχυση της παρακολούθησης της μικροβιακής αντοχής στα λύματα.

Η ομάδα των ερευνητών σύγκρινε τη γεωγραφική κατανομή των γονιδίων μικροβιακής αντοχής, τόσο των λανθανόντων όσο και των ήδη ενεργών και διαπίστωσε ότι τα λανθάνοντα γονίδια είναι γεωγραφικά διαδεδομένα σε μεγαλύτερη έκταση από ό,τι τα ήδη ενεργά.

Όπως επισημαίνεται, είναι φυσικό τα βακτήρια να φέρουν γονίδια που τα καθιστούν ανθεκτικά στα αντιβιοτικά και τέτοια γονίδια βρίσκονται παντού, για παράδειγμα στο έδαφος, στο νερό και στους ανθρώπους. Ωστόσο, η χρήση αντιβιοτικών και άλλες περιβαλλοντικές πιέσεις έχουν οδηγήσει την αντοχή να εξαπλωθεί σε τέτοιο βαθμό που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) την έχει χαρακτηρίσει πανδημία.

Όταν οι ερευνητές εξετάζουν την κλίμακα και την εξάπλωση του προβλήματος, συνήθως επικεντρώνονται σε γονίδια αντοχής που είναι ήδη σε θέση να μεταπηδούν μεταξύ των βακτηριακών ξενιστών (επίκτητα γονίδια). Αυτά τα γονίδια αποτελούν πραγματική πρόκληση, καθώς καθιστούν τη θεραπεία ανθρώπων και ζώων με αντιβιοτικά δύσκολη ή αδύνατη.

Τα λανθάνοντα γονίδια, αντίθετα, μπορούν να μεταπηδήσουν σε νέους βακτηριακούς ξενιστές στο εργαστήριο, αλλά δεν είναι γνωστό εάν κάποια στιγμή θα μπορέσουν να το κάνουν στο περιβάλλον. Η διευρυμένη παρακολούθησή τους προσφέρει ελπίδες στους ερευνητές να προσδιορίσουν πού και πώς αναπτύσσεται και εξαπλώνεται η μικροβιακή αντοχή και να χαρτογραφήσουν την οικολογία των γονιδίων.

«Με την παρακολούθηση τόσο των επίκτητων όσο και των λανθανόντων γονιδίων μικροβιακής αντοχής, μπορούμε να αποκτήσουμε μια ευρεία εικόνα για το πώς αναπτύσσονται, αλλάζουν ξενιστές και εξαπλώνονται στο περιβάλλον μας, και έτσι να στοχεύσουμε καλύτερα τις προσπάθειες κατά της μικροβιακής αντοχής», σημειώνει η ερευνήτρια Χάνα-Μαρί Μαρτίνι, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης μαζί με τον αναπληρωτή καθηγητή Πάτρικ Μουνκ από το Εθνικό Ινστιτούτο Τροφίμων DTU.

Σε ποιο βαθμό τα λανθάνοντα γονίδια εξελίσσονται σε προβληματικά επίκτητα γονίδια είναι κάτι που οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακόμη. Πάντως, η κ. Μαρτίνι προσθέτει ότι «γενικά, δεν πιστεύω ότι πρέπει να ανησυχούμε πολύ για τα περισσότερα λανθάνοντα γονίδια μικροβιακής αντοχής, αλλά πιστεύω ότι κάποια από αυτά θα προκαλέσουν προβλήματα στο μέλλον, και θα θέλαμε να γνωρίζουμε ποια είναι αυτά. Με αυτή τη γνώση, ίσως μπορέσουμε να προβλέψουμε ποια βακτήρια στο μέλλον θα μπορούν να αντιμετωπιστούν με ποια φάρμακα».