Παρά τη σαφή σύνδεσή τους με την υγεία του εντέρου, τη ρύθμιση του σακχάρου και τη μείωση της φλεγμονής, οι φυτικές ίνες εξακολουθούν να λείπουν από τη διατροφή της πλειοψηφίας του πληθυσμού.

Σύμφωνα με Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), οι περισσότεροι Ευρωπαίοι καταναλώνουν σχεδόν τις μισές από τις συνιστώμενες ποσότητες.

Το αποτέλεσμα δεν είναι μόνο η κακή λειτουργία του εντέρου. Πρόσφατες μελέτες συνδέουν την έλλειψη φυτικών ινών με δυσβίωση του μικροβιώματος, διαρροή του εντερικού φραγμού, χρόνια φλεγμονή και αυξημένο κίνδυνο για αυτοάνοσα, μεταβολικά και ψυχιατρικά νοσήματα.

Το μικροβίωμα χρειάζεται φυτικές ίνες για να επιβιώσει

Μελέτες της τελευταίας δεκαετίας καταδεικνύουν ότι η χρόνια ανεπαρκής πρόσληψη φυτικών ινών οδηγεί σε μείωση της μικροβιακής ποικιλότητας στο έντερο, γεγονός που συνδέεται με φλεγμονώδη και αυτοάνοσα νοσήματα.

Έρευνα του Stanford University του 2021 έδειξε ότι οι δίαιτες υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες αυξάνουν σημαντικά τη μικροβιακή ποικιλότητα και μειώνουν δείκτες φλεγμονής όπως η IL-6 και η CRP.

Αντίθετα, δίαιτες χαμηλών ινών σχετίζονται με κατάρρευση βακτηριακών πληθυσμών στο έντερο.

Η σύνδεση φυτικών ινών με αυτοάνοσα νοσήματα

Νέα πειραματικά δεδομένα δείχνουν ότι η χαμηλή πρόσληψη ινών συνδέεται με υπερδιέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος και διαταραχή της ανοχής, που αποτελούν βασικούς μηχανισμούς στην εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων όπως η ελκώδης κολίτιδα, η νόσος Crohn και η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Μελέτη που δημοσιευθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Νature κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι φυτικές ίνες, ιδίως οι ζυμώσιμες (προβιοτικά), βελτιώνουν τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού και περιορίζουν την εντερική διαρροή, η οποία σχετίζεται με την εμφάνιση αυτοάνοσων.

Ο ρόλος των ινών στην γνωσιακή εξασθένηση

Η εντερική λειτουργία συνδέεται με την ψυχολογική κατάσταση μέσω του αποκαλούμενου άξονα εντέρου-εγκεφάλου. Τα βακτήρια του εντέρου παράγουν νευροδραστικές ουσίες, όπως σεροτονίνη και GABA, με άμεση επίδραση στη διάθεση και τη γνωσιακή λειτουργία.

Σταθερή η κατάσταση της υγείας του Βούτσιτς - Νοσηλεύεται στο νοσοκομείο μετά από αδιαθεσία (Upd)

Μελέτη του Harvard Health (2022) που παρακολούθησε περίπου 3.700 υγιείς ενήλικες ηλικίας 40–64 ετών για 16 χρόνια άδειξε ότι οι συμμετέχοντες με υψηλότερη πρόσληψη φυτικών ινών είχαν χαμηλότερα ποσοστά άνοιας. Συγκεκριμένα, η ομάδα με χαμηλότερο κίνδυνο κατανάλωνε κατά μέσο όρο 20 γραμμάρια φυτικών ινών ημερησίως, ενώ εκείνοι με υψηλότερο κίνδυνο μόλις 8 γραμμάρια.

Γιατί δεν τρώμε αρκετές φυτικές ίνες και τι να κάνουμε

Οι φυτικές ίνες δεν είναι διατροφικό trend, λένε οι ειδικοί, αλλά βασικό θεμέλιο για την υγεία του εντέρου, του ανοσοποιητικού και του εγκεφάλου.

Η σύγχρονη διατροφή είναι υπερβολικά επεξεργασμένη. Ακόμη και δίαιτες που προβάλλονται ως «υγιεινές» (όπως οι low carb ήhigh protein) μπορεί να περιλαμβάνουν ανεπαρκείς ποσότητες ινών, ειδικά όταν δεν συνοδεύονται από λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής.

Η EFSA προτείνει 25g/ημέρα φυτικών ινών, ενώ ο μέσος Ευρωπαίος καταναλώνει μόλις 13–15g. Στην Ελλάδα, η πρόσληψη είναι χαμηλότερη από το 1990, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και του WHO Europe.

Η ενσωμάτωσή τους φυτικών ινών δεν απαιτεί ακριβά superfoods ή εξειδικευμένα σκευάσματα. Ξεκινά με ένα πιάτο όσπρια, μια χούφτα καρύδια και μια φέτα ψωμί ολικής. Μια μικρή αλλαγή που μπορεί να έχει μεγάλο αντίκτυπο.

Η πρόσληψη φυτικών ινών είναι μια απλή διατροφική πράξη με πολλαπλό όφελος, καταλήγουν οι επιστήμονες και προσθέτουν πως η υποτίμηση της αξίας τους δεν είναι μόνο επιστημονικό λάθος· είναι δημόσιο πρόβλημα υγείας.