Για πρώτη φορά οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χοληστερίνη, που συνήθως συνδέεται με τις καρδιαγγειακές παθήσεις, μπορεί να παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση και στην εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ.

Μια βρετανο-σουηδική ερευνητική ομάδα βρήκε ότι το μόριο της χοληστερίνης δρα στον εγκέφαλο ως καταλύτης που πυροδοτεί το σχηματισμών των τοξικών συσσωματώσεων της πρωτεΐνης βήτα αμυλοειδούς, που είναι το «σήμα κατατεθέν» της νόσου. Η διαπίστωση αυτή μπορεί να ανοίξει το δρόμο σε μια νέα θεραπευτική προσέγγιση για το Αλτσχάιμερ.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Μικέλε Βεντρουσκόλο του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό χημείας «Nature Chemistry», ανέφεραν ότι προς το παρόν δεν είναι σαφές αν τα νέα ευρήματα αφορούν και τη χοληστερίνη που παίρνει κανείς με τη διατροφή του, καθώς η εισαγόμενη χοληστερίνη δεν μπορεί να διαπεράσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η χοληστερίνη, που είναι ένα από τα βασικά συστατικά της εξωτερικής επιφάνειας των εγκεφαλικών κυττάρων (νευρώνων), μπορεί να λειτουργήσει ως «μαγνήτης» για την προσκόλληση των μορίων της τοξικής πρωτεΐνης βήτα αμυλοειδούς.

Η προσκόλληση αυτή οδηγεί σταδιακά στο σχηματισμό διάσπαρτων πλακών μέσα στον εγκέφαλο και τελικά στο θάνατο ολοένα περισσότερων εγκεφαλικών κυττάρων, με συνέπεια την απώλεια μνήμης και άλλων λειτουργιών.

Μέχρι σήμερα έχει πολλαπλώς επιβεβαιωθεί η σχέση ανάμεσα στη βήτα αμυλοειδή πρωτεΐνη και στο Αλτσχάιμερ. Όμως παραμένει ασαφές πώς και γιατί ξεκινά η συσσωμάτωση των μορίων της πρωτεΐνης και έτσι πυροδοτείται η όλη διαδικασία, από τη στιγμή που τα επίπεδα της βήτα αμυλοειδούς στον εγκέφαλο είναι πολύ χαμηλά. Η νέα μελέτη δείχνει ότι ο «ένοχος» ή τουλάχιστον ένας από τους «ενόχους» είναι η χοληστερίνη που υπάρχει φυσιολογικά στα εγκεφαλικά κύτταρα.

Από μόνα τους τα μόρια της βήτα αμυλοειδούς πρωτεΐνης είναι πολύ δύσκολο να βρουν το ένα το άλλο και να προσκολληθούν μεταξύ τους, καθώς υπάρχουν σε πολύ μικρές ποσότητες στον εγκέφαλο. Όμως αυτό μπορεί να συμβεί με τη μεσολάβηση της χοληστερίνης που υπάρχει στις λιπώδεις κυτταρικές μεμβράνες των νευρώνων.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών, η εγκεφαλική χοληστερίνη επιταχύνει κατά 20 φορές τη συγκόλληση των μορίων της βήτα αμυλοειδούς και το σχηματισμό τοξικών πλακών.

Όπως είπε ο Βεντρουσκόλο, «το θέμα δεν είναι να εξαλείψει κανείς την χοληστερίνη από τον εγκέφαλο, αλλά να ελέγξει το ρόλο της στη νόσο Αλτσχάιμερ, ρυθμίζοντας την αλληλεπίδρασή της με τη βήτα αμυλοειδή. Δεν υποστηρίζουμε ότι η χοληστερίνη είναι η μοναδική αιτία που πυροδοτεί τη νόσο, αλλά σίγουρα είναι μία από τις αιτίες. Χρειάζεται να κατανοήσουμε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια πώς διατηρείται η ισορροπία της χοληστερίνης στον εγκέφαλο, προκειμένου να βρούμε τρόπους να απενεργοποιήσουμε τον καταλυτικό ρόλο της στην πυροδότηση της συσσώρευσης της βήτα αμυλοειδούς πρωτεΐνης».