Οι επιστήμονες εντόπισαν αυτές τις λίμνες χρησιμοποιώντας δεδομένα δορυφόρων που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια μιας δεκαετίας.
Οι νέες λίμνες είναι «ενεργές», δηλαδή αδειάζουν και ξαναγεμίζουν περιοδικά, αλλάζοντας μέγεθος και σχήμα με την πάροδο των μηνών και των ετών, σύμφωνα με τους ερευνητές. Αυτή η υποπαγετώδης δραστηριότητα επηρεάζει τη σταθερότητα των παγετώνων και την κίνηση τριβής τους πάνω στο υπόστρωμα της Ανταρκτικής, η οποία με τη σειρά της μπορεί να επηρεάσει τη στάθμη των θαλασσών σε παγκόσμιο επίπεδο, σημείωσε η ομάδα.
«Ήταν συναρπαστικό να ανακαλύψουμε ότι οι υποπαγετώδεις λίμνες μπορούν να αλλάξουν κατά τη διάρκεια διαφορετικών κύκλων πλήρωσης ή αποστράγγισης», δήλωσε η συν-συγγραφέας της μελέτης Άννα Χογκ, καθηγήτρια παρατήρησης της Γης στο Πανεπιστήμιο του Λιντς στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε δήλωση της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA). «Αυτό δείχνει ότι η υποπαγετώδης υδρολογία της Ανταρκτικής είναι πολύ πιο δυναμική από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως, οπότε πρέπει να συνεχίσουμε να παρακολουθούμε αυτές τις λίμνες καθώς εξελίσσονται στο μέλλον».
Πριν από αυτή την τελευταία ανακάλυψη, ήταν ήδη γνωστές 146 ενεργές υποπαγετώδεις λίμνες στην Ανταρκτική. Η νέα μελέτη αυξάνει τον συνολικό αριθμό των ενεργών λιμνών σε 231 και συμβάλλει στην κατανόηση των επιστημόνων σχετικά με το πότε και πώς αποστραγγίζονται και ξαναγεμίζουν οι υποπαγετώδεις λίμνες, δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Σάλι Γουίλσον, στην ανακοίνωση.
«Είναι εξαιρετικά δύσκολο να παρατηρηθούν τα φαινόμενα πλήρωσης και αποστράγγισης των υποπαγετώνων λιμνών», δήλωσε η Γουίλσον, η οποία είναι διδακτορική φοιτήτρια στο Ινστιτούτο Κλιματικών και Ατμοσφαιρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Λιντς. «Πριν από τη μελέτη μας, είχαν παρατηρηθεί μόνο 36 πλήρεις κύκλοι, από την αρχή της υποπαγετώδους πλήρωσης μέχρι το τέλος της αποστράγγισης, σε όλο τον κόσμο. Παρατηρήσαμε 12 ακόμη πλήρεις κύκλους πλήρωσης-αποστράγγισης, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 48».
Οι υποπαγετώδεις λίμνες είναι λίμνες λιωμένου νερού που σχηματίζονται όταν η γεωθερμική θερμότητα από το εσωτερικό της Γης ανεβαίνει στη βάση ενός παγετώνα ή όταν παράγεται αρκετή θερμότητα τριβής από την τριβή του πάγου στο βράχο. Οι υποπαγετώδεις λίμνες μπορεί μερικές φορές να αποστραγγίζονται περιοδικά, δημιουργώντας μια ροή νερού που λιπαίνει το κάτω μέρος του παγετώνα και τον βοηθά να γλιστράει στο βράχο, επιταχύνοντας την κίνηση του πάγου προς τον ωκεανό.
Για τη μελέτη, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα που συλλέχθηκαν μεταξύ 2010 και 2020 από τον δορυφόρο Cryosat-2 της ESA, ο οποίος μετρά τις διακυμάνσεις στο πάχος του θαλάσσιου πάγου, των παγετώνων και των παγετώνων σε όλο τον κόσμο. Ο Cryosat-2 φέρει ένα όργανο που ονομάζεται ραντάρ υψομέτρου, το οποίο μπορεί να ανιχνεύσει μικρές αλλαγές στο ύψος των χαρακτηριστικών του πάγου, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών που προκύπτουν από την αποστράγγιση και την πλήρωση των λιμνών στη βάση του πάγου.
Τα δεδομένα αποκάλυψαν δεκάδες τοποθεσίες όπου ο παγετώνας της Ανταρκτικής βυθίζεται και ανυψώνεται ελαφρώς ως αποτέλεσμα της αποστράγγισης του νερού από το λιώσιμο και της επαναπλήρωσης των υποπαγετώνων λιμνών κάτω από την επιφάνεια. Οι παρατηρήσεις έδειξαν επίσης 25 συστάδες λιμνών και πέντε υποπαγετώνα δίκτυα λιμνών που δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ πριν, με αλληλοσυνδεόμενους κύκλους αποστράγγισης και επαναπλήρωσης, έγραψαν οι ερευνητές στη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου στο περιοδικό Nature Communications.
Τα αποτελέσματα είναι σημαντικά επειδή βελτιώνουν την κατανόηση των επιστημόνων σχετικά με τη δυναμική των παγετώνων και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν τα παγκόσμια επίπεδα της θάλασσας, κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει τους ερευνητές να σχεδιάσουν πιο ακριβή μοντέλα για το κλίμα και τη Γη.
«Τα αριθμητικά μοντέλα που χρησιμοποιούμε σήμερα για να προβάλουμε τη συμβολή ολόκληρων των παγετώνων στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας δεν περιλαμβάνουν την υποπαγετώδη υδρολογία», είπε η Γουίλσον. «Αυτά τα νέα σύνολα δεδομένων για τις θέσεις, την έκταση και τις χρονοσειρές αλλαγών των υποπαγετώνων λιμνών θα χρησιμοποιηθούν για να αναπτύξουμε την κατανόησή μας για τις διαδικασίες που καθοδηγούν τη ροή του νερού κάτω από την Ανταρκτική».
Ορισμένες υποπαγετώδεις λίμνες στην Ανταρκτική είναι σταθερές, δηλαδή δεν αποστραγγίζονται και δεν ξαναγεμίζουν. Ένα παράδειγμα είναι η λίμνη Βοστόκ, η οποία βρίσκεται κάτω από τον παγετώνα της Ανατολικής Ανταρκτικής και περιέχει περισσότερο νερό από ό,τι χρειάζεται για να γεμίσει το Γκραντ Κάνιον, σύμφωνα με τη δήλωση. Αν η λίμνη Βοστόκ αρχίσει να αδειάζει, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει ολόκληρο τον παγετώνα και να προκαλέσει άνοδο της στάθμης της θάλασσας σε παγκόσμιο επίπεδο, σημείωσαν οι ερευνητές.
«Όσο περισσότερο κατανοούμε τις πολύπλοκες διαδικασίες που επηρεάζουν τον παγετώνα της Ανταρκτικής, συμπεριλαμβανομένης της ροής του λιωμένου νερού στη βάση του παγετώνα, τόσο πιο ακριβώς θα μπορούμε να προβλέψουμε την έκταση της μελλοντικής ανόδου της στάθμης της θάλασσας», κατέληξε στην ανακοίνωση ο Μάρτιν Γουέρινγκ, επιστήμονας ψηφιακών δίδυμων γαιών και συντονιστής του Polar Science Cluster της ESA.
