Όταν το Ισλαμικό Κράτος πήρε τον έλεγχο της Μοσούλης, διέπραξε αυτό που η Unesco ονόμασε «μια από τις πιο αναίσχυντες πράξεις στην ανθρώπινη ιστορία», δηλαδή την λεηλασία βιβλιοθηκών και άλλων χώρων πολιτισμικής κληρονομιάς.
Τώρα που η πόλη αναμένεται να ελευθερωθεί από την τρομοκρατική οργάνωση, ένας ιστορικός έχει ξεκινήσει τις προσπάθειες του για να ανοικοδομήσει την καμένη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Μοσούλης.
Τι και αν κάποτε υπήρξε ένας θησαυρός σπάνιων βιβλίων και εγγράφων, τώρα η κεντρική βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Μοσούλης είναι ένα μαύρο ερείπιο μέσα στην στάχτη.
Σε λιγότερο από ένα χρόνο από τότε που η πόλη καταλήφθηκε το 2014, η ISIS κατάφερε να διαλύσει ολοσχερώς το κτίριο και να κάψει όλο το πολύτιμο περιεχόμενο της. Όλοι οι καθηγητές και οι άνθρωποι που δούλευαν εκεί αναγκάστηκαν να φύγουν. Όλοι εκτός από τον βιβλιοθηκάριο που ακόμη και σήμερα παλεύει για να φτιάξει από την αρχή αυτή την βιβλιοθήκη.
Ο εν λόγω κύριος δίδασκε ιστορία στο πανεπιστήμιο της Μοσούλης και είναι ο συγγραφέας του blog «Μosul Eye blog» όπου και μαρτυράει πως είναι η ζωή σε μια κατειλημμένη πόλη που βρίσκεται ζωσμένη στον διχασμό και την βία. Το όνομα του δεν αναφέρεται για λόγους ασφαλείας.
Μιλώντας αποκλειστικά στην Ιndependent, ο ιστορικός δήλωσε ότι ευελπιστεί να μαζέψει τουλάχιστον 200.000 βιβλία που θα προέλθουν κυρίως από διεθνείς δωρεές και με αυτά να ανοικοδομήσει την βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου, και άλλες που καταστράφηκαν στην χώρα.
Ο βιβλιοθηκάριος αναφέρει αναλυτικά τι συνέβη τις μέρες εκείνες που η ISIS εισέβαλλε στον χώρο τους: «Ένας από τους καθηγητές μας ρώτησε τα μέλη της ISIS «Τι να κάνουμε τα βιβλία του Shakespeare; Πρέπει να μάθουμε στους μαθητές μας Αγγλικά» και το μέλος της ISIS απάντησε «Και τι ακριβώς μπορεί ο Shakespeare να προσφέρει σε έναν Μουσουλμάνο;».
«Από εκείνη την στιγμή συνειδητοποίησα τι ακριβώς σκάρωναν»
Το Ισλαμικό Κράτος λεηλάτησε την βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου λίγο καιρό αργότερα. Το 2015, πηγές αναφέρουν ότι πάνω από 100.000 χειρόγραφα και έγγραφα σπάνιας αξίας καταστράφηκαν, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων που βρισκόντουσαν στην λίστα σπάνιων εγγράφων της Unesco.
Ο ιστορικός μας λέει πως «έγγραφα που αφορούσαν τις σημαντικότερες φάσεις της ιστορίας της μοντέρνας Μοσούλης πιθανότατα να μην βρεθούν ποτέ. Πάντοτε θα υπάρχει μια μαύρη τρύπα στην ιστορία της πόλης και κατ’επέκταση στης χώρας».
Συνεχίζει προσθέτοντας «Η κεντρική βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου ήταν το δεύτερο μου σπίτι. Χρησιμοποιούταν για την στέγαση σπανίων δημοσιεύσεων και μοναδικών χειρογράφων που δεν προσφερόντουσαν πουθενά αλλού».
Τα επόμενα δυόμιση χρόνια που ακολούθησαν την κατάληψη της πόλης από την ISIS, πολλές μικρότερες βιβλιοθήκες λεηλατήθηκαν από την οργάνωση. Με αυτήν την κίνηση το Ισλαμικό Κράτος στόχευε να «καθαρίσει τις βιβλιοθήκες από όλη την βλάσφημη λογοτεχνία και γνώση».
Τώρα το μόνο που μένει είναι η πόλη να στρέψει την προσοχή της στο μέλλον, που με την βοήθεια διεθνών δωρεών θα μπορέσει να ανασυντάξει κάποια από την χαμένη γνώση. Τα βιβλία συλλέγονται στην σχετικά ασφαλή Ιρακινή πόλη Irbil, οπού και ταξινομούνται ανά κατηγορία και οι αρμόδιοι προετοιμάζουν το έδαφος για όταν η χώρα ανασάνει από τον πόλεμο.
«Ο Βολταίρος κάποτε είπε ‘ας διαβάσουμε και ας χορέψουμε; αυτές οι δύο διασκεδάσεις δεν μπορούν ποτέ και με κανένα τρόπο να βλάψουν τον κόσμο’. Έτσι σκοπεύουμε να χτίσουμε το μέλλον της Μοσούλης» αναφέρει ο ιστορικός.
Βεβαίως ο ίδιος αναγνωρίζει πως σε αυτές τις κρίσιμες και δύσκολες ώρες οι άνθρωποι βρίσκονται σε μια απεγνωσμένη κατάσταση και χρειάζονται πρωτίστως φαγητό και φαρμακευτική αγωγή αλλά θεωρεί και η συλλογή των βιβλίων θα επιφέρει μονάχα ελπίδα στους ανθρώπους.
Γύρω στα 200 βιβλία έχουν μέχρι στιγμής δωριθεί αλλά πολλά ακόμα αναμένεται να φτάσουν στο Ιράκ από το Γαλλικό λιμάνι της Marseille.
Μια μικρή μη κυβερνητική οργάνωση ονόματι Solidarity and Cooperation in the Mediterranean έχει δεσμευτεί να στείλει 20 τόνους βιβλίων σε κοντέινερ που θα φτάσει στο Ιρακινό λιμάνι της Basra.
Ο ιδρυτής της οργάνωσης, Mohamed Hermi, δήλωσε: «Το μόνο πράγμα που μπορεί να γιατρέψει όλα τα κακά της κοινωνίας είναι τα βιβλία και η μάθηση. Τα βιβλία είναι το ισχυρότερο όπλο ενάντια σε όλους τους καρκίνους που μαστίζουν την κοινωνία».
Και συνέχισε λέγοντας «για να παλέψουμε ενάντια στην αδιαλλαξία, στον ρατσισμό, στον αντισημιτισμό και στον εξτρεμισμό, η κοινωνία πρέπει να διαβάσει, να διαβάσει και να ξαναδιαβάσει».
Ενώ αναφορικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είπε «δουλεύουμε με πολλούς οργανισμούς και με πολλά σχολειά στην περιοχή και έχουμε πολλά βιβλία να τους προσφέρουμε, αυτό δεν είναι πρόβλημα. Το δύσκολο της υπόθεσης είναι να μεταφέρουμε τα βιβλία με ασφάλεια».
Ο ιστορικός της Μοσούλης ονειρεύεται να ανοικοδομήσει την κεντρική βιβλιοθήκη της πόλης αλλά ακόμη σχεδιάζει και την ανέγερση μιας όπερας όπως επίσης και σχολείων μουσικής και καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Με αυτόν τον τρόπο θέλει να δώσει τον δικό του αγώνα για την πολιτισμική επιβίωση της χώρας, όσο οι Ιρακινοί στρατιώτες θα δίνουν τον δικό τους αγώνα για την εξασφάλιση του μέλλοντος.
