Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται ενώπιον μιας ιστορικής καμπής, μεταβαίνοντας σε μια εποχή βαθιάς στρατηγικής και οικονομικής αναδιάρθρωσης. Στο επίκεντρο αυτής της αλλαγής βρίσκεται η άμυνα, η οποία παύει να αντιμετωπίζεται ως παθητική δαπάνη και αναδεικνύεται σε κεντρικό πυλώνα ανάπτυξης. Ο νέος οδικός χάρτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο, προδιαγράφει μια άνευ προηγουμένου κινητοποίηση κεφαλαίων, με τις επενδύσεις στην άμυνα να αναμένεται να αγγίξουν τα 6,8 τρισεκατομμύρια ευρώ έως το 2035. Πρόκειται για το πιο φιλόδοξο επενδυτικό εγχειρήμα της Ένωσης σε περίοδο ειρήνης, το οποίο αναμένεται να επανακαθορίσει τις βιομηχανικές και τεχνολογικές ισορροπίες της ερχόμενης δεκαετίας.
Αναγκαιότητα, όχι Πολυτέλεια
Κατά την παρουσίαση του σχεδίου, ο Επίτροπος Άμυνας, Άντριους Κουμπίλιους, ήταν σαφής ως προς το διακύβευμα: η Ευρώπη οφείλει να απεξαρτηθεί από τις αλυσίδες εφοδιασμού τρίτων χωρών για την ασφάλειά της. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε, οι κολοσσιαίες επενδύσεις της επόμενης δεκαετίας δεν συνιστούν πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα για τη σταθερότητα της ΕΕ. Ο κ. Κουμπίλιους επεσήμανε ότι οι αμυντικές δαπάνες μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλός οικονομικής ανάκαμψης, αρκεί να κατευθυνθούν σε ευρωπαϊκές γραμμές παραγωγής, μετατρέποντας την Ευρώπη από εισαγωγέα σε παραγωγό ασφάλειας.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Χένα Βίρκουνεν, υπογράμμισε τον οικονομικό χαρακτήρα του εγχειρήματος, σημειώνοντας πως η επόμενη δημοσιονομική περίοδος θα φέρει πενταπλασιασμό της χρηματοδότησης και απλούστευση των κανόνων για την επιτάχυνση της παραγωγής. Η ίδια ξεκαθάρισε ότι η άμυνα αποτελεί πλέον ζήτημα οικονομίας, βιομηχανίας και τεχνολογίας, και όχι αμιγώς στρατιωτική υπόθεση.
Η Βιομηχανική Στρατηγική και οι Αδιάθετοι Πόροι
Ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός υπερβαίνει την απλή αύξηση των κονδυλίων. Στοχεύει στη συγκρότηση μιας ενιαίας αγοράς αμυντικού εξοπλισμού και στην ενεργοποίηση αδρανών κεφαλαίων. Κρίσιμη παράμετρο αποτελούν τα περίπου 400 δισεκατομμύρια ευρώ αδιάθετων πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, τα οποία μπορούν πλέον να ανακατευθυνθούν σε αμυντικά έργα, επιταχύνοντας δραστικά την υλοποίηση προγραμμάτων.
Η αλλαγή φιλοσοφίας αποτυπώνεται στους στόχους της Επιτροπής: αύξηση των κοινών ευρωπαϊκών προμηθειών από το 20% στο 40% έως το 2027 και στροφή στο 55% των προμηθειών από ευρωπαϊκές εταιρείες. Σκοπός είναι η επίτευξη οικονομιών κλίμακας, η μείωση του κόστους και η ενίσχυση της τεχνολογικής αυτονομίας, δημιουργώντας παράλληλα θέσεις εργασίας. Αρμόδιος αξιωματούχος τόνισε πως η τρέχουσα παραγωγή δεν επαρκεί και στόχος είναι η αναβίωση ενός πλήρους, ανθεκτικού αμυντικού οικοσυστήματος.
Η Ευκαιρία της Ελλάδας και το «Proof of Sale»
Η νέα αυτή πραγματικότητα διαμορφώνει ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ελληνική αμυντική βιομηχανία. Σύμφωνα με ανάλυση της Alpha Bank, η αύξηση των επενδύσεων δύναται να προσελκύσει κεφάλαια σε τεχνολογία και εξοπλισμό, ευνοώντας την ένταξη ελληνικών επιχειρήσεων –μικρών και μεγάλων– στις ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας.
Ο Πάρις Κοκορότσικος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της EINS, επιβεβαιώνει πως η Ελλάδα μπορεί να ωφεληθεί ουσιαστικά, καθώς πολλές εγχώριες εταιρείες διαθέτουν ήδη εξαγωγικό προσανατολισμό και ανταγωνιστικότητα. Ωστόσο, θέτει μια κρίσιμη προϋπόθεση: τη διεθνή αξιοπιστία που χτίζεται μέσω της εγχώριας αγοράς. Το «proof of sale» (απόδειξη πώλησης) εντός Ελλάδας θεωρείται καθοριστικό «διαβατήριο» για την είσοδο σε ευρωπαϊκές αγορές και υπουργεία Άμυνας. Ο ίδιος περιγράφει τον ρόλο της EINS ως γέφυρα μεταφοράς τεχνογνωσίας, βοηθώντας τις επιχειρήσεις να ενταχθούν σε δίκτυα του ΝΑΤΟ και πολυεθνικών κολοσσών.
Συμπέρασμα: Η Άμυνα ως Αναπτυξιακός Μοχλός
Η συζήτηση αφορά πλέον το αναπτυξιακό μέλλον της Ευρώπης. Σε μια περίοδο οικονομικής επιβράδυνσης, η διοχέτευση τρισεκατομμυρίων στην καινοτομία και την παραγωγή συνιστά ίσως τον πιο συγκροτημένο αναπτυξιακό σχεδιασμό των τελευταίων δεκαετιών. Το στοίχημα για τα κράτη-μέλη είναι να μετατρέψουν τις φιλοδοξίες σε πράξεις —σε εργοστάσια και συμβόλαια— ώστε η άμυνα να λειτουργήσει ως η νέα μηχανή ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας, και όχι απλώς ως ένα πεδίο κρατικών δαπανών.
