Βιβλιοκριτική για το βιβλίο «Ο γέροντας Φώτιος του Ευαγγέλου Θεοδώρου» από την Αναστασία Κυριακοπούλου

Το βιβλίο με τον τίτλο Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΦΩΤΙΟΣ (1933-2013) είναι το τελευταίο βιβλίο από την πλούσια βιβλιοπαραγωγή του Ομ. Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, εξαιρουμένης της περισπούδαστης, αποκαλυπτικής εισαγωγής που συνέγραψε στο βιβλίο του Αντώνη Ιακώβου Ελευθεριάδη,

Η όψιμη γνωριμία μου με τον πανεπιστημιακό καθηγητή και πρώην πρύτανη του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ευάγγελο Θεοδώρου ήταν για μένα μια αποκάλυψη. Τον συνάντησα στο σπίτι του αφού λόγω της προχωρημένης ηλικίας του (έκλεισε αισίως τα 96 του χρόνια) και των κινητικών προβλημάτων που αυτή του κληροδότησε δεν του επιτρέπουν εύκολα τις εξόδους.

Παρ’ όλα αυτά εγώ προσωπικά είδα έναν άνθρωπο με νεανικότατο πνεύμα που σφύζει από ζωή. Η ευρυμάθειά του, η ευφυΐα του αλλά και η συναισθηματική του νοημοσύνη πραγματικά εντυπωσιάζουν. Η λίγη ώρα που είχαμε στη διάθεσή μας έφτασε για να συνειδητοποιήσω το μεγαλείο του ανδρός. Η συζήτησή μας περιστράφηκε κυρίως στο ιδιαιτέρως αγαπητό σε εκείνον θέμα, τις γυναίκες, και ειδικότερα στον «εν υπνώσει» θεσμό των Διακονισσών στην Ορθόδοξη Εκκλησία το οποίο ήταν το αντικείμενο της διδακτορικής του διατριβής, και από τότε έως σήμερα σημαντικός στόχος ζωής είναι η επαναφορά του στη λειτουργική ζωή της εκκλησίας μας.

Μοιραία η συζήτηση έφτασε στην επί εξήντα και πλέον έτη σύντροφο της ζωής του την οποία «έχασε» πριν από δώδεκα χρόνια και με άφησε άφωνη και εξαιρετικά συγκινημένη με πόση αγάπη, τρυφερότητα και εκτίμηση  μιλούσε όταν αναφερόταν στο πρόσωπό της. Έλαμπε ολόκληρος. Αλλά και πόσο μου ράγισε την καρδιά όταν, αναζητώντας τη φωτογραφία της για να μου την δείξει, διαπίστωσε ότι έλειπε από το συγκεκριμένο σημείο. Με κοίταξε με ένα βλέμμα απόγνωσης που δε θα ξεχάσω ποτέ, και μου είπε: «Μου την πήρανε!» Αισθάνθηκα εκείνη τη στιγμή πως αυτός ο άνθρωπος βίωνε για πολλοστή φορά την απώλεια.

Αυτή είναι μια μικρή στιγμή μεγαλείου της οποίας είχα την τύχη να είμαι μάρτυρας. Γιατί κατά τα άλλα ο κ. Θεοδώρου είναι ένας καταξιωμένος στο χώρο του επιστήμονας, πολυγραφότατος που χαίρει απέραντης εκτίμησης όλων όσοι τον γνώρισαν και συνεργάστηκαν μαζί του σε υψηλές θέσεις ευθύνης όπως, ενδεικτικά αναφέρω, οι Οικουμενικοί Πατριάρχες, οι Αρχιεπίσκοποι και Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος τα χρόνια της επιστημονικής του παρουσίας στα εκκλησιαστικά πράγματα. Συνεπώς, εγώ είμαι η ελάχιστη που θα μπορούσα να αναφερθώ στην επιστημοσύνη του.

Ξαναπιάνοντας, όμως, το νήμα της πρώτης μου συνάντησης μαζί του δεν γίνεται να μην αναφερθώ στο τελευταίο του πόνημα που είχα την τιμή να μου προσφέρει και τη χαρά να διαβάσω. Τελείως διαφορετικό από τα επιστημονικά του συγγράμματα, η βιογραφία του Γέροντος Φωτίου ήταν για μένα η δεύτερη αποκάλυψη. Μέσα στο καλαίσθητο αυτό βιβλίο των 248 σελίδων επανεπιβεβαίωσα τις πρώτες μου εντυπώσεις για τον συγγραφέα.

Αφενός αναγνώρισα στο ύφος και τον τρόπο γραφής του τη διαύγεια και τη νεανικότητα του πνεύματος που είχα διακρίνει στον προφορικό του λόγο. Είναι πραγματικά απολαυστικό να διαβάζεις το κείμενό του που ρέει χωρίς να στερείται, όμως, καθόλου από τον πλούτο της γλώσσας μας που με τόση δεξιότητα γνωρίζει να χειρίζεται ο κύριος Θεοδώρου.

Αφετέρου εξήγησα μέσα μου από πού πηγάζει αυτή η τόσο διακριτική αλλά και ιδιαιτέρως αισθητή αύρα πνευματικότητας που εκπέμπει ο αξιαγάπητος αυτός άνθρωπος:

 Το βιβλίο είναι ουσιαστικά ο βίος και το πνευματικό έργο μιας από τις σημαντικότερες μορφές του περασμένου και νυν αιώνα στους κόλπους της ιεροσύνης, που άγγιξαν την αγιότητα. Του Γέροντος π. Φωτίου (κατά κόσμον Αντωνίου) Σκάνδαλου. Ομολογώ πως διαβάζοντάς το μου άφηνε την αίσθηση πως, αν και ανήκω σε νεότερη γενιά από αυτή του Γέροντα, όσα περιέγραφε συνέβαιναν στο δικό μου παρόν, είχαν ζωντάνια.

Έμαθα για τα πνευματικά ύψη στα οποία έφτασε ο χαρισματικός και χαριτωμένος (με τη θεολογική σημασία του όρου) αυτός ιερομόναχος με την καθοριστική συμβολή του πνευματικού του,  Αγίου, πλέον, Γέροντα Πορφύριου. Η σύνδεση είναι αναπόφευκτη. Ο κ. Θεοδώρου είναι η ζωντανή συνέχεια των δύο πεφωτισμένων ανδρών, αφού τυγχάνει πνευματικό τέκνο του Γέροντος Φωτίου.

Εύχομαι στους αναγνώστες του βιβλίου να απολαύσουν την πνευματικότητα του βίου αλλά και τις πατερικές συμβουλές που μας άφησε παρακαταθήκη ο γέροντας Φώτιος. Ακολούθως και στον σεβαστό συγγραφέα, ελλογιμώτατο κ. Ευάγγελο Θεοδώρου εύχομαι, με τη χάρη του Θεού, να συνεχίσει τα πνευματικά βήματα των γεροντάδων του, Αγίου Πορφυρίου και γέροντος Φωτίου, και να μας προσφέρει την πνευματική του ακτινοβολία.

Αναστασία Κυριακοπούλου

Ηθοποιός