Θολή είναι η εικόνα των υγειονομικών αρχών της χώρας μας για τη φυματίωση, όπως αυτή παρουσιάστηκε από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) και την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρία (ΕΠΕ), με την ευκαιρία της αυριανής Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Φυματίωσης.
Στην Ελλάδα, με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα του ΚΕΕΛΠΝΟ, για το χρονικό διάστημα 2004-2015, δηλώνονται ετησίως κατά μέσο όρο 600 περιπτώσεις φυματίωσης, με τη μέση επίπτωση της νόσου να υπολογίζεται στις 4,6 περιπτώσεις ανά 100.000 πληθυσμού.
Ωστόσο, όπως επισήμαναν οι ειδικοί του ΚΕΕΛΠΝΟ και της ΕΠΕ, στη διάρκεια εκδήλωσης στο νοσοκομείο «Σωτηρία, διαπιστώνεται σημαντική υποδήλωση του νοσήματος, με αποτέλεσμα να μην αποτυπώνεται με σαφήνεια η επιδημιολογική εικόνα της φυματίωσης στη χώρα.
Από τα διαθέσιμα στοιχεία, ανέφεραν, κατά την τελευταία πενταετία παρατηρείται αύξηση του αριθμού των περιπτώσεων φυματίωσης σε ασθενείς που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (ασθενείς με HIV λοίμωξη, κρατούμενους, χρήστες ουσιών). Τα ποσοστά ασθενών με ανθεκτικές μορφές φυματίωσης (MDR/XDR-TB) έχουν παραμείνει σταθερά και είναι υψηλότερα μεταξύ ασθενών αλλοδαπής εθνικότητας.
«Η 24η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης, με σκοπό να υπενθυμίζει σε όλους μας ότι το πρόβλημα της φυματίωσης εξακολουθεί να υπάρχει και θα πρέπει να συνεχίζεται αμείωτη η προσπάθεια για την πρόληψη και τον έλεγχο της νόσου» είπαν χαρακτηριστικά οι εκπρόσωποι του ΚΕΕΛΠΝΟ και της ΕΠΕ.
Ωστόσο, στην Ελλάδα είναι βέβαιο πως το πρόβλημα της φυματίωσης θα συνεχίσει να απασχολεί επί μακρόν τις υγειονομικές αρχές καθώς εκλείπουν βασικές αρχές για την αντιμετώπισή του. Μεταξύ άλλων αναφέρθηκαν η έλλειψη Εθνικού Προγράμματος για τον Έλεγχο της Φυματίωσης, η υποστελέχωση και υποχρηματοδότηση των αντιφυματικών τμημάτων και των εργαστηρίων στα οποία πραγματοποιούνται εργαστηριακές εξετάσεις για τη διάγνωση της φυματίωσης, η υποστελέχωση των διευθύνσεων δημόσιας υγείας, η ασυνέχεια στη διαθεσιμότητα ορισμένων αντιφυματικών φαρμάκων, η έλλειψη προγραμμάτων επιβλεπόμενης χορήγησης θεραπείας (DOT), η οικονομική κρίση και οι δραστικές περικοπές στην υγεία και τα προγράμματα πρόληψης για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (ασθενείς με HIV λοίμωξη, χρήστες ουσιών, φυλακισμένοι, μετανάστες και πρόσφυγες).
Τι είναι η φυματίωση
Η φυματίωση είναι λοιμώδης νόσος που οφείλεται στο μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης και μεταδίδεται αερογενώς από άτομα που πάσχουν από ενεργό μεταδοτική μορφή της νόσου. Αποτελεί μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως. Εκτιμάται ότι το 1/3 του παγκόσμιου έχει μολυνθεί από το μυκοβακτηρίδιο και ότι ένας στους δέκα από τους ανθρώπους που έχουν μολυνθεί πρόκειται να εμφανίσει ενεργό νόσο στη διάρκεια της ζωής του.
Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), το 2015 εκτιμάται ότι σημειώθηκαν παγκοσμίως 10, 4 εκατ. νέες περιπτώσεις φυματίωσης, από τις οποίες οι 323.000 στην Ευρώπη. Παρά το γεγονός της ύπαρξης αποτελεσματικής θεραπείας, το 2015 η φυματίωση ήταν υπεύθυνη για το θάνατο 1.8 εκατ. ανθρώπων, 400.000 από τους οποίους ήταν ασθενείς με HIV λοίμωξη. Πάνω από το 95% των θανάτων από φυματίωση σημειώνονται σε χώρες χαμηλού και μέτριου εισοδήματος, γεγονός που καταδεικνύει την ανάγκη αντιμετώπισης των ανισοτήτων όσον αφορά την πρόσβαση στη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου.
Η φυματίωση παρόλα αυτά θεωρείται από τους ειδικούς νόσος που θεραπεύεται. Το διάστημα 2000–2015, σώθηκαν 49 εκατ. άνθρωποι μέσω της διάγνωσης και της αποτελεσματικής αντιφυματικής θεραπείας. Η θεραπεία είναι δυσκολότερη στην περίπτωση της ανθεκτικής φυματίωσης (MDR/XDR TB), καθώς οι θεραπευτικές επιλογές είναι περιορισμένες, υψηλού κόστους και όχι πάντα διαθέσιμες, oι ασθενείς ενδέχεται να παρουσιάσουν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας θεραπείας και διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο δυσμενούς έκβασης.
