Οι Financial Times  δημοσιεύουν εκτενέστατο ρεπορτάζ για τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση χειρίστηκε την υπόθεση Cosco στο λιμάνι του Πειραιά. 

Αυτόν τον μήνα ο ΟΛΠ πούλησε το 16% των μετοχών της στην Cosco, ενισχύοντας τον έλεγχο της κινεζικής ναυτιλιακής εταιρείας, η οποία αγόρασε το 51% του ελληνικού λιμένα τον Αύγουστο του 2016.

Όπως αναφέρουν οιη συμφωνία ενέτεινε την ανησυχία στην ΕΕ λόγω της αυξανόμενης συμμετοχής της Κίνας στις ευρωπαϊκές υποδομές και συνάντησε ένα τείχος αντιπαράθεσης για περιβαλλοντικές και κοινωνικές ανησυχίες και τις ανεκπλήρωτες επενδυτικές δεσμεύσεις της Κίνας, σύμφωνα με το

«Θέλω τους Κινέζους, αλλά θέλω να επενδύσουν με τον σωστό τρόπο», δήλωσε ο Βασίλης Κανακάκης, πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων εργολάβων ναυπηγικής και επισκευής πλοίων. «Μείνετε στην Ελλάδα αλλά συνεργαστείτε μαζί μας».

Τι ανέφερε η συμφωνία

Σύμφωνα με μια προκαταρκτική συμφωνία του 2016, η Cosco επρόκειτο να λάβει τα επιπλέον μερίδια εάν ολοκληρώσει 11 επενδυτικά σχέδια αξίας περίπου 300 εκατομμυρίων ευρώ έως το 2021.

Ο κατάλογος περιελάμβανε την επέκταση της ικανότητας του λιμένα να λαμβάνει περισσότερα κρουαζιερόπλοια και τη βελτίωση της ναυπηγικής υποδομής.

Τα περισσότερα όμως έργα παραμένουν ημιτελή.

Η Κίνα έχει κατηγορήσει για τις καθυστερήσεις την ελληνική γραφειοκρατία και την τοπική αντιπολίτευση.

Οι κάτοικοι του Πειραιά έχουν ξεκινήσει μια σειρά μηνύσεων, υποστηρίζοντας ότι η Cosco δεν τήρησε τα περιβαλλοντικά πρωτόκολλα και προκάλεσε ζημιά στο θαλάσσιο περιβάλλον.

«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στον Πειραιά και αυτή η επένδυση πρόκειται να καταστρέψει την πόλη μου», δήλωσε η Ανθή Γιαννούλου, δικηγόρος και ένας από τους πολίτες που εμπλέκονται στις αγωγές.

Οι τοπικές ομάδες συμφερόντων λένε ότι οι επενδύσεις που δεν αντιμετώπισαν νομικές προκλήσεις παρέμειναν επίσης ελλιπείς.

«Δεν έχουν περάσει ούτε δεκάρα εδώ, ακόμη και όταν πρέπει να αλλάξουν μια λάμπα, τη φέρνουν από την Κίνα », είπε ο Κανακάκης.

Η συμφωνία υπό τον έλεγχο της ΕΕ

Η συμφωνία για το λιμάνι του Πειραιά έχει τεθεί υπό ευρύτερο έλεγχο της ΕΕ, σε μια δύσκολη στιγμή στις σχέσεις της με την Κίνα.

Αντιμέτωπη με ένα όλο και πιο ισχυρό Πεκίνο, η ΕΕ προσπάθησε να προστατεύσει καλύτερα τους στρατηγικούς τομείς από την κινεζική επιρροή.

Οι αναλυτές λένε ότι η συμφωνία του Πειραιά αναφέρεται συχνά από αξιωματούχους ως προειδοποιητική ιστορία όταν πιέζουν τα κράτη να ιδιωτικοποιήσουν περιουσιακά στοιχεία.

«Αυτή η συμφωνία με την Cosco είναι ανησυχητική. Όχι μόνο έχουμε τώρα μια πολύ πιο σαφή εικόνα των κινδύνων που ενέχουν οι κινεζικές επενδύσεις σε στρατηγικές υποδομές για την ΕΕ, αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι η Cosco δεν εκπληρώνει τις συμβατικές της υποχρεώσεις», δήλωσε ο ευρωβουλευτής Raphaël Glucksmann, που προεδρεύει μιας επιτροπής για την αξιολόγηση ξένων παρεμβάσεων στις δημοκρατικές διαδικασίες της ΕΕ.

Το 2020 οι Βρυξέλλες ενίσχυσαν τις διαδικασίες για τον έλεγχο των ξένων άμεσων επενδύσεων από ξένες επιδοτούμενες εταιρείες που πραγματοποιούν εξαγορές ή υποβάλλουν προσφορές για δημόσιους διαγωνισμούς στην ΕΕ.

Η Cosco απέκτησε για πρώτη φορά τις μετοχές της στο λιμάνι κατά τη διάρκεια την περίοδο των μνημονίων, όπου υπήρχαν έντονες στην Ελλάδα για ιδιωτικοποιήσεις από τους διεθνείς πιστωτές της, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, μετά τη διεθνή διάσωση 300 δις ευρώ της χώρας μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. «Κοιτάζοντας πίσω, θα ήταν καλύτερα να μην πωλούνταν το λιμάνι του Πειραιά», δήλωσε ο Werner Hoyer, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα τον Ιούνιο.

Για την Κίνα, το λιμάνι είναι σημαντικό για την πρωτοβουλία Belt and Road (μία ζώνη, ένας δρόμος), η οποία επιδιώκει να δημιουργήσει υποδομές που θα συνδέουν την Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη.

Πάνω από δώδεκα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν εγγραφεί στο BRI, με την Κίνα να ποντάρει να γίνει ο Πειραιάς περιφερειακό κέντρο διανομής.

Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψής του τον Νοέμβριο του 2019, ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping είπε: «είδα σήμερα στο λιμάνι ότι το [BRI] δεν είναι σύνθημα ή παραμύθι, αλλά μια επιτυχημένη πρακτική και λαμπρή πραγματικότητα».

Κρίση στις σχέσεις Ελλάδας -Κίνας

Ωστόσο, οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Κίνας έχουν «παγώσει», με τη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, που ήρθε στην εξουσία πριν από δύο χρόνια να ακροβατεί σε μια στενή πορεία μεταξύ δυτικών των συμμάχων της και των Κινέζων επενδυτών.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ παρακολουθεί τις εξελίξεις. Δεν έχει καμία επιρροή στη συμφωνία του Πειραιά, αλλά έχει εργαστεί για να εξασφαλίσει ότι σημαντικές επενδύσεις, όπως λιμάνια στη βόρεια Ελλάδα και έργα 5G, παραμένουν στα χέρια των δυτικών συμμάχων.

Κατά τη διάρκεια του 2020, η Ελλάδα απέσυρε τις κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις από δημόσιους διαγωνισμούς και αρνήθηκε να φιλοξενήσει μια σύνοδο κορυφής το 2022 για τον όμιλο «17+1» της Κίνας και των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

Η Ελλάδα προσχώρησε στους εταίρους της ΕΕ τον Μάρτιο καταδικάζοντας τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Κίνας κατά της μειονότητας των Ουιγούρων και υποστήριξε τις κυρώσεις κατά του Πεκίνου.

Ο Κινέζος πρέσβης αποχώρησε ξαφνικά από την Αθήνα λίγο αργότερα, με τον αντικαταστάτη να μην φτάνει μέχρι τον Σεπτέμβριο.

«Αυτή η επιδείνωση των σχέσεων μπορεί να εξηγήσει την ξαφνική αποχώρηση του κινέζου πρέσβη που πολλοί το θεωρούν σαφές σημάδι της δυσαρέσκειας του Πεκίνου », δήλωσε ο Plamen Tonchev από το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων με έδρα την Αθήνα.

Με τη συμφωνία που έχει υπογραφεί τώρα, η Cosco έλαβε άλλα πέντε χρόνια για να ολοκληρώσει τις αναμενόμενες επενδύσεις.

Το ελληνικό Δημόσιο θα διεκδικήσει τις μετοχές εάν δεν το πράξει.

«Πώς θα μπορούσε ένας γίγαντας όπως η Cosco να μην μπορεί να κάνει ούτε μία επένδυση στο λιμάνι για πέντε χρόνια;» δήλωσε ο Δήμος Μπακόπουλος, πρώην επικεφαλής της Αρχής Δημοσίων Λιμένων.

«Το μόνο που άλλαξε με αυτή τη νέα συμφωνία είναι μόνο τα χρονοδιαγράμματα και όχι τα εμπόδια που δημιούργησαν τις καθυστερήσεις».

Η Αθήνα υπερασπίστηκε τη ρύθμιση, λέγοντας ότι προστατεύει τα ελληνικά συμφέροντα ενώ δείχνει ότι η χώρα καλωσορίζει ξένους επενδυτές.

«Η Ελλάδα είναι ένας αξιόπιστος επενδυτικός εταίρος και κάνει ό, τι πρέπει να γίνει, [και] προσφέρουμε ένα ασφαλές περιβάλλον για ξένες επενδύσεις», δήλωσε ο Γιώργος Γεραπετρίτης, υπουργός Επικρατείας στο ελληνικό υπουργικό συμβούλιο.

Οι αξιωματούχοι επισημαίνουν επίσης την ώθηση της τοπικής οικονομίας από τότε που η Cosco συμμετείχε στο λιμάνι. Από το 2008, η εταιρεία έχει επενδύσει 1,2 δισ. Ευρώ και αύξησε την χωρητικότητα των εμπορευματοκιβωτίων της εγκατάστασης πέντε φορές, σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση.

Η Cosco αρνήθηκε να σχολιάσει.

Ο Γιάννης Μώραλης, δήμαρχος Πειραιά, δήλωσε ότι η Cosco κατέβαλε το 3,5% του κύκλου εργασιών της στους τέσσερις διαφορετικούς δήμους όπου λειτουργούσε: «Ο Πειραιάς λαμβάνει περίπου 3 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο.

Όσο περισσότερο αυξάνεται ο τζίρος του λιμανιού, τόσο περισσότερα θα λαμβάνουν οι δήμοι».

Αλλά, προειδοποίησε, τα χρήματα δεν ήταν το μόνο ζήτημα για τους ντόπιους.

«Αυτό πρέπει να έχουν κατά νου οι Κινέζοι: το λιμάνι δεν μπορεί να αναπτυχθεί ενάντια στα συμφέροντα των πολιτών, διαφορετικά η επένδυση δεν έχει νόημα».