Το θαύμα, το οποίο προσδοκούσε ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, από το Πότσνταμ, παρεμπιπτόντως και τόπο της κατοικίας του, τελικά ήλθε.
Η κρατιδιακή εφορευτική επιτροπή ανακοίνωσε τα ξημερώματα της Δευτέρας (23/9) ότι το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) κέρδισε τις εκλογές στο Βρανδεμβούργο, με ποσοστό 30,9% (+4,7 από το 2019), αφήνοντας στην δεύτερη θέση την ακροδεξιά παράταξη Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) με 29,2% (+5,7).
Η νεοσύστατη «Συμμαχία Ζάρα Βάγκενκνεχτ» (BSW) κατέλαβε την τρίτη θέση με 13,5%, ενώ το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) ήρθε τέταρτο με 12,1% (-3,5).
Αυτά τα τέσσερα κόμματα εξασφαλίζουν την είσοδό τους στο τοπικό κοινοβούλιο.
Οι Πράσινοι με 4,1% (-6,7) και η Αριστερά με 3% (-7,7) μένουν εκτός βουλής, όπως και οι Φιλελεύθεροι (FDP), οι οποίοι μάλιστα προσμετρώνται στα «λοιπά κόμματα».
Από τις 88 έδρες του τοπικού κοινοβουλίου, 32 καταλαμβάνει το SPD, 30 η AfD, 14 η BSW και 12 το CDU. Εφόσον ισχύει η άρνηση όλων των κομμάτων να συνεργαστούν με την ακροδεξιά, οι μόνες επιλογές είναι συγκυβέρνηση του SPD είτε με το CDU είτε με την BSW. Ο πρωθυπουργός Ντίτμαρ Βόιντκε (SPD) έχει ήδη δηλώσει πάντως ότι θα προτιμούσε να συνεργαστεί με το CDU.
Στα επιμέρους αποτελέσματα, ο Ντίτμαρ Βόιντκε, παρότι εξαιρετικά δημοφιλής, δεν κατάφερε να κερδίσει την περιφέρειά του και έχασε από τον υποψήφιο της AfD Κουμπίτσκι, με διαφορά επτά ψήφων. Αντιθέτως, ο επικεφαλής της AfD στο κρατίδιο (και «εξακριβωμένα ακροδεξιός» από την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος) Χανς-Κρίστοφ Μπερντ κέρδισε στην περιφέρειά του την υποψήφια του SPD Ναντίνε Γκράσμελ.
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, από στην Νέα Υόρκη, όπου συμμετέχει στην Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, εξέφρασε την ικανοποίησή του για το εκλογικό αποτέλεσμα. Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφων σχετικά με το κλίμα στο τηλεφώνημα του καγκελάριου με το προεδρείο του SPD, δήλωσε «καλό, ασφαλώς!» και πρόσθεσε: «Είναι σούπερ ότι κερδίσαμε. Το διαισθανόμουν ότι θα συνέβαινε».
Η προσέλευση ήταν σαφώς μεγαλύτερη από τις προηγούμενες εκλογές το 2019. Ως τις 14:00 (τοπική ώρα) είχαν ψηφίσει το 46% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων έναντι 31,9% στην προηγούμενη αναμέτρηση.
Ανακούφιση στην καγκελαρία
Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, από στην Νέα Υόρκη, όπου συμμετέχει στην Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, εξέφρασε την ικανοποίησή του για το εκλογικό αποτέλεσμα. Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφων σχετικά με το κλίμα στο τηλεφώνημα του καγκελάριου με το προεδρείο του SPD, δήλωσε «καλό, ασφαλώς!» και πρόσθεσε: «Είναι σούπερ ότι κερδίσαμε. Το διαισθανόμουν ότι θα συνέβαινε».
Ο νικητής της βραδιάς Ντίτμαρ Βόιντκε δήλωσε ότι πίσω από την επιτυχία της παράταξής του βρίσκεται «πολύ σκληρή δουλειά» κι εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι, όπως είπε, «η σοσιαλδημοκρατία έκλεισε για μία ακόμη φορά τον δρόμο στην ακροδεξιά».
Ο γενικός γραμματέας του CDU Κάρστεν Λίνεμαν έκανε λόγο για «πικρή νίκη», την οποία απέδωσε στην «πόλωση μεταξύ του Ντίτμαρ Βόιντκε και της AfD». Συνεχάρηκε μάλιστα τον Βόιντκε, ο οποίος «τα έπαιξε όλα για όλα και κέρδισε», αναφερόμενος στην δήλωση του σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργού ότι, αν έχανε, θα αποχωρούσε.
«Η ανατολή είναι μπλε», δήλωσε η επικεφαλής της κοινοβουλευτικής Ομάδας της AfD Αλίς Βάιντελ και υποστήριξε ότι η πρωτιά χάθηκε για το κόμμα της μόνο επειδή το SPD με την στρατηγική του προσέλκυσε ψηφοφόρους άλλων κομμάτων. Ο έτερος αρχηγός της κοινοβουλευτικής ομάδας Τίνο Χρουπάλα δήλωσε ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα, αλλά αναφέρθηκε και σε «ευκαιρία που χάθηκε να στείλουμε τον Ντίτμαρ Βόιντκε στην σύνταξη».
Η αρχηγός των Πρασίνων Ρικάρντα Λανγκ μίλησε για «αρνητική τάση» στην ανατολή για το κόμμα της και τόνισε ότι οι Πράσινοι θα πρέπει να βρουν τρόπο να βγουν από αυτή την κατάσταση. Ο γενικός γραμματέας των Φιλελευθέρων (FDP) Μπιγιάν Τζιρ-Σαράι, με τα ποσοστά του κόμματός του να περιλαμβάνονται μόνο στα «λοιπά κόμματα», επανέλαβε ότι έχουμε μπροστά μας ένα «φθινόπωρο αποφάσεων», απέφυγε ωστόσο να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με το μέλλον και την συνοχή της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Η αρχηγός των Πρασίνων Ρικάρντα Λανγκ μίλησε για «αρνητική τάση» στα ανατολικά για το κόμμα της και αιτιολόγησε την ήττα στο Βρανδεμβούργο ως συνέπεια της στρατηγικής ψηφοφορίας, η οποία οδήγησε σε πόλωση μεταξύ του SPD και της AfD.
O αντιπρόεδρος του FDP Βόλφγκανγκ Κουμπίκι επανέλαβε την άποψή του, ότι το κόμμα του θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο αποχώρησης από τον κυβερνητικό συνασπισμό. «Ο “φωτεινός σηματοδότης” είναι τοξικός», σχολίασε μέσω Χ, για να δηλώσει λίγο αργότερα στην τηλεοπτική υπηρεσία της εφημερίδας Welt: «Είτε θα καταφέρουμε πραγματικά να βρούμε έναν εύλογο κοινό παρονομαστή εντός των επόμενων 14 ημερών, τριών εβδομάδων είτε δεν έχει πλέον νόημα για τους Ελεύθερους Δημοκράτες να συνεχίσουν να συμμετέχουν σε αυτόν τον συνασπισμό».
Αλλάζει ο πολιτικός χάρτης
Το αποτέλεσμα αυτό δεν αφαιρεί πλήρως την πίεση για τον καγκελάριο Σολτς, μετά από τα κακά αποτελέσματα σε Σαξονία και Θουριγγία. Έρχεται επίσης στο τέλος μιας εβδομάδας με μαζεμένες αρνητικές ειδήσεις από τον χώρο της οικονομίας, όπως η αναβολή της δημιουργίας ενός μεγάλου εργοστασίου της αμερικανικής Intel στο Μαγδεμβούργο και τις φήμες για μαζικές απολύσεις της Volkswagen στα εργοστάσια της Γερμανίας. Τον γλυτώνει ωστόσο από την γεύση μιας ακόμα ήττας, που θα ανέβαζε την ένταση στις γκρίνιες για τον ίδιο. Δείχνει επίσης ότι η συνταγή της δημοκρατικής συσπείρωσης, που υιοθέτησε ο πρωθυπουργός Ντίτμαρ Βόιντκε απέναντι στην Ακροδεξιά τελικά λειτούργησε.
Υπάρχει άλλωστε και ο πολιτικός συμβολισμός. Σταθερά από το 1990, που γίνονται εκλογές εκεί, το Βρανδεμβούργο αποτελεί «κόκκινο κάστρο», το «αποκούμπι» του SPD στην πρώην Ανατολική Γερμανία. Ότι κρατήθηκε μπορεί να προβληθεί ως επιτυχία, από τις λιγοστές για το SPD το τελευταίο διάστημα. Είναι όμως σαφές ότι τα πολύ αρνητικά αποτελέσματα των εταίρων του στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα ενισχύσουν τον πειρασμό για διαφοροποιήσεις και των δύο, απειλώντας την συνοχή μιας τρίχρωμης κυβέρνησης, που συχνά μοιάζει έτσι κι αλλιώς να παραπαίει χωρίς συγκεκριμένη ρότα.
Μπορεί τώρα η κυβέρνηση και ο καγκελάριος να πάρουν κάποιες ανάσες, αλλά το 30% της AfD δεν μπορεί να αφήνει περιθώρια εφησυχασμού. Όσο και να επικαλεστούν κάποιοι τις «ιδιαιτερότητες» των πέντε νέων κρατιδίων, η ουσία είναι ότι ο πολιτικός χάρτης της χώρας αλλάζει σημαντικά. Η Ακροδεξιά διασφαλίζει διψήφια ποσοστά στα περισσότερα κρατίδια της χώρας, δηλαδή και στα δυτικά, τα δυο μικρότερα κόμματα της κυβέρνησης φυλλορροούν, με τους Φιλελεύθερους να κινούνται στα όρια της εξαφάνισης, κάτι που ισχύει και για την Αριστερά, που φαίνεται ανίκανη να ξεπεράσει το σοκ από την αποχώρηση της Σάρας Βάγκενκνεχτ.
Η τελευταία μετατρέπεται πλέον σε ρυθμίστρια των εξελίξεων σε όλη την ανατολική πλευρά της χώρας και δείχνει ότι δεν θα έχει πρόβλημα να μπει με το νέο της κόμμα και στην Μπούντεσταγκ τον Σεπτέμβριο του 2025. Το ερώτημα είναι ποιοι θα κάνουν το βήμα να συνεργαστούν μαζί της.
Ανάλογο ερώτημα ισχύει φυσικά και για την Εναλλακτική για τη Γερμανία. Αποτελεί κοινό μυστικό ότι στις τάξεις της Χριστιανοδημοκρατίας υπάρχουν κάποιοι που θεωρούν ότι απλώς την βοηθούν απομονώνοντάς την. Οι Χριστιανοδημοκράτες βλέπουν ότι μπορεί να προηγούνται στις δημοσκοπήσεις σε εθνικό επίπεδο, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν προκαλούν κάποιο ρεύμα ενθουσιασμού. Το αποτέλεσμα του Βρανδεμβούργου είναι ένα πισωγύρισμα σε μια σκηνοθεσία πορείας νίκης και γνωρίζουν ότι αν τελικά κερδίσουν σε ένα χρόνο από τώρα θα πρέπει να κυβερνήσουν μια χώρα που αντιμετωπίζει σημαντικά δομικά προβλήματα και διανύει μια περίοδο συνολικότερης δυσθυμίας, που δεν ξεπερνιέται με συνταγές τύπου Μέρκελ «περνάμε καλά και μπορείτε να μου έχετε εμπιστοσύνη».
Σε κάθε περίπτωση από σήμερα το βράδυ η Γερμανία έχει μπει σε μια προεκλογική χρονιά, που θα έχει μπόλικες εκπλήξεις και αναταράξεις.
