Του Άγγελου Ρούσσου

Όταν Ορθόδοξες Μητροπόλεις έβγαζαν ανακοινώσεις ενάντια στην γιόγκα και στον διαλογισμό το μιντιακό σάπιο σύστημα τις ειρωνευόταν και εμφάνιζε τις εγκυκλίους των Ιεραρχών ως αναχρονιστικές και τους ίδιους ως γραφικούς.

Τώρα όμως που βγήκε έρευνα γνωστού Πανεπιστημίου η οποία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τους κινδύνους του διαλογισμού θα μείνουν άλαλα τα χείλη των ασεβών!

Μας βομβαρδίζουν εδώ και χρόνια καθημερινά για τα οφέλη του διαλογισμού. Υποτίθεται πως εκείνοι που είναι αρκετά πειθαρχημένοι για να εξασκούνται τακτικά, επιβραβεύονται με αυξημένο έλεγχο των εγκεφαλικών κυμάτων που είναι γνωστά ως άλφα ρυθμοί, γεγονός που οδηγεί σε καλύτερη εστίαση και μπορεί να βοηθήσει στον πόνο. Εκτός από την ηρεμία του νου και του σώματος, ο διαλογισμός υποτίθεται πως μπορεί επίσης να μειώσει τους δείκτες στρες σε άτομα με διαταραχές άγχους. Και όλα αυτά βασισμένα σε διάφορες μελέτες.

Αυτό που όλοι οι σύγχρονοι και αρχαίοι διαλογιστές πάντα γνωρίζουν όμως, είναι ότι ενώ η διαφημιστική εκστρατεία και η μιντιακή προπαγάνδα μιλάει για ειρήνη, αγάπη και αφηρημένες έννοιες ευτυχίας υπάρχει και η…σκοτεινή πλευρά του πράγματος. Με βάση το zazen, κοιτάζοντας το τρίτο μάτι τους δηλαδή με βάση τους δικούς τους όρους, ένα άτομο μπορεί να συναντήσει εξαιρετικά δυσάρεστα συναισθήματα και σωματικές ή διανοητικές διαταραχές!

Ο Βουδισμός του Ζεν έχει μια λέξη για τις στρεβλωμένες αντιλήψεις που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια του διαλογισμού: το makyo, το οποίο συνδυάζει τις ιαπωνικές λέξεις για τον «διάβολο» και τον «αντικειμενικό κόσμο.»

Επίσης επιβεβαιώνεται πως “απελευθερώνει αγχωτικές εμπειρίες σε βαθιά στρώματα του νου”.

Αυτή η απαιτητική και μερικές φορές έντονα δυσάρεστη πλευρά του διαλογισμού σπάνια αναφέρεται στην επιστημονική βιβλιογραφία λέει ο Jared Lindahl, επισκέπτης καθηγητής θρησκευτικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Brown, ο οποίος ενδιαφέρεται για τη νευροεπιστήμη και τον Βουδισμό. Μαζί με τον Willoughby Britton, ψυχολόγο και βοηθό καθηγητή ψυχιατρικής στο Brown, οι δύο διαμεσολαβητές έχουν συγγράψει μια μελέτη που τεκμηριώνει και δημιουργεί μια ταξονομία για την παραλλαγή της φαινομενολογίας του διαλογισμού. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Plos One, είναι η αρχή μιας συνεχόμενης σειράς μελετών. «Ακριβώς επειδή κάτι είναι πιθανά θετικό και ευεργετικό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να γνωρίζουμε το ευρύτερο φάσμα πιθανών επιπτώσεων που μπορεί να έχει», λέει ο Lindahl.

Για να διεξαγάγουν την έρευνά τους, οι δύο καθηγητές πραγματοποίησαν συνεντεύξεις σε από 60 επαγγελματίες του Δυτικού βουδιστικού διαλογισμού οι οποίοι είχαν βιώσει όλα τα δύσκολα ζητήματα κατά τη διάρκεια της πρακτικής τους. Περιέλαβαν τόσο αρχάριους όσο και καθηγητές διαλογισμού, πολλοί από τους οποίους είχαν συσσωρεύσει πάνω από 10.000 ώρες εμπειρίας διαλογισμού στη διάρκεια της ζωής τους. Όλοι ανήκαν είτε στις παραδόσεις Theravāda, Zen, είτε προέρχονταν από το Θιβέτ.
Οι ερευνητές εντόπισαν 59 είδη απροσδόκητων ή ανεπιθύμητων εμπειριών, οι οποίες ταξινομήθηκαν σε επτά τομείς: γνωστικές, αντιληπτικές, συναισθηματικές (σχετικές με τις διαθέσεις), σωματικές, συνθετικές (σχετικές με κίνητρα), αίσθησης εαυτού και κοινωνικές.

Μεταξύ των εμπειριών που περιγράφονται σε αυτά ήταν αισθήματα άγχους και φόβου, ακούσια συσπάσματα, αϋπνία, αίσθηση απόλυτης αποσύνδεσης από τα συναισθήματα, υπερευαισθησία στο φως ή τον ήχο, παραμόρφωση στο χρόνο και στο χώρο, ναυτία, παραισθήσεις, ευερεθιστότητα και επανεμφάνιση προηγούμενων τραυμάτων.

Τα συναφή επίπεδα δυσφορίας και εξασθένησης κυμαίνονταν από «ήπια και παροδικά έως σοβαρά και διαρκή», σύμφωνα με τη μελέτη.

Και βέβαια οι περισσότεροι που κάνουν διαλογισμό δεν θα φαντάζονταν ότι αυτές οι παρενέργειες θα μπορούσαν να κρύβονται πίσω από όσα σερβίρει το διεθνές μάρκετινγκ της γιόγκα!

Μητρόπολη Γλυφάδας

Υπενθυμίζεται πως πρόσφατα η Μητρόπολη Γλυφάδας είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας: “Στη Δύση, για ευνόητους λόγους, ο θρησκευτικός πυρήνας του διαλογισμού συχνά αποσιωπάται. Όμως, στην πραγματικότητα, με τον διαλογισμό «αφυπνίζεται κανείς ως προς τη [δήθεν] θεϊκότητά του και συνειδητοποιεί την ταύτισή του με το Απόλυτο Μπράχμαν του Ινδουισμού ή το Κενό του Βουδισμού»[59].

Σύμφωνα με τον Βουδισμό «η πνευματική εμπειρία του ασκητή… βασίζεται πάνω στη συγκλονιστική ανακάλυψη ότι ο πολυπόθητος “εαυτός του” που τόσα χρόνια και με τόσο κόπο έψαχνε, στην πραγματικότητα… δεν υπάρχει! Κι εφόσον δεν υπάρχει “εαυτός”, τότε δεν υπάρχει και Θεός σαν ξεχωριστό ον… Δεν υπάρχει ατομικό ον ή προσωπικότητα που να αντιλαμβάνεται τον “εξωτερικό κόσμο”… Τότε ποιοι είμαστε; Μέσα από τη βουδιστική άσκηση αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε αυτό που κάποτε απάντησε ο Οδυσσέας στον Κύκλωπα: «Είμαι ο κανένας»… Εκεί είναι η ουσία του διαλογισμού. Στην κενότητα»[60].

Παραθέτουμε μέρος διαλογισμού από τον Γιόγκι Μπατζάν: «Κάθισε και κλείσε τα μάτια σου. Χρησιμοποίησε την ενέργειά σου… Κάθισε σε μια στάση που είναι αναπαυτική για το σώμα σου με τη σπονδυλική σου στήλη ίσια[61]… Τώρα άρχισε να φαντάζεσαι πως είσαι το πιο μεγαλειώδες αυτόφωτο πλάσμα. Είσαι μεγαλειώδης, μεγαλειώδης, μεγαλειώδης, μεγαλειώδης… ένα τέλεια φωτισμένο πλάσμα. …´Ασε τη σκέψη του μεγαλείου να σε πλημμυρίσει. Είσαι το σύμπαν. Είσαι το ´Απειρο Ένα. Είσαι η Ύπαρξη των υπάρξεων, το Ανώτατο Ον. Προσηλώσου σε αυτή τη σκέψη»[62]. Από αυτό το ενδεικτικό απόσπασμα καταλαβαίνει κανείς ότι ο διαλογισμός δεν είναι μέθοδος χαλάρωσης ή καταπολέμησης του στρες, αλλά μια γκουρουιστική μέθοδος που οδηγεί στην αυτοπραγμάτωση[63].

Πόσο απέχουν όλα αυτά από τη Χριστιανική διδασκαλία είναι – νομίζω – σαφέστατο. Ο Χριστιανός, διατηρώντας την ελευθερία του και τη λογική του σκέψη, στρέφεται έξω από αυτόν, στον ένα, αληθινό, προσωπικό Θεό της Αγάπης τον οποίο και επικαλείται με ταπείνωση, χωρίς την ψευδή πεποίθηση ότι θα αυτολυτρωθεί μέσω τεχνικών. Ενώ το αποτέλεσμα του διαλογισμού[64] είναι η καλλιέργεια εωσφορικού εγωισμού, το ψυχασθενικό κλείσιμο στον εαυτό, η απώλεια του εαυτού, η διάλυση της προσωπικότητας”.

Αλλά και από την Μητρόπολη Χίου είχαμε αντίδραση με τον κ. Μάρκο να αναφέρει σε εγκύκλιό του πως “η γιόγκα , είναι θρησκευτικό σύστημα θεωρίας, τεχνικών και μεθοδων πού εξελίσσεται σε διάφορα στάδια και πρακτικές, στις οποίες εντάσσεται και ο διαλογισμός, και αποβλέπει αυτος πού τη χρησιμοποιεί, μέ την καθοδήγηση και τού δασκάλου (γκουρού), στην διάρκεια μιας και μόνο ζωής, να ενωθεί μέ το απρόσωπο Απόλυτο Ένα τού Ινδουισμού”.
Τέλος και η Ιερά Σύνοδος έχει καταδικάσει τη Γιόγκα αναφέροντας πως «Δεν είναι γυμναστική αλλά τελετή του Ινδουϊσμού».