Μετά τις «δευτερεύουσες» κυρώσεις, οι ΗΠΑ ετοιμάζουν «δευτερεύοντες»… δασμούς. Αν οι «δευτερεύουσες» κυρώσεις αφορούσαν τις χώρες οι οποίες συναλλάσσονται με τη Ρωσία (στην οποία έχουν επιβληθεί οι …«πρωτεύουσες» κυρώσεις λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία), οι «δευτερεύοντες» δασμοί θα αφορούν τις χώρες που συναλλάσσονται με την Βενεζουέλα, αγοράζοντας το πετρέλαιο της.
Το νέο αυτό εύρημα ανήκει στον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τραμπ, ο οποίος χθες (24.3.2025) εξήγγειλε το νέο αυτό όπλο εμπορικού πολέμου και διατυπώθηκε μέσω της ανάρτησης Truth Social post και στη συνέχεια επιβεβαιώθηκε με εκτελεστικό διάταγμα. Το εν λόγω διάταγμα προβλέπει πως οι χώρες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν δασμούς 25% στο εμπόριο με τις ΗΠΑ εάν αγοράσουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Βενεζουέλα, η οποία βρίσκεται ήδη υπό βαριές αμερικανικές κυρώσεις. Η κίνηση είχε ως στόχο να ασκήσει πίεση στη Βενεζουέλα για τις «δεκάδες χιλιάδες υψηλού επιπέδου, και άλλους, εγκληματίες» που ο Τραμπ είπε ότι η Βενεζουέλα έχει στείλει στις ΗΠΑ.
Η νέα προσέγγιση προστίθεται σε έναν αυξανόμενο κατάλογο όπλων που ο Τραμπ είναι πρόθυμος να αναπτύξει στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να χρησιμοποιήσει την οικονομική ισχύ της Αμερικής ως μοχλό πίεσης για την επίτευξη των στόχων της εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής του. Η ιδέα φαίνεται βέβαιο ότι θα αυξήσει τις εντάσεις με το λατινοαμερικάνικο έθνος σχετικά με τη μετανάστευση και την εξωτερική πολιτική.
«Πρόκειται για μια νέα έννοια στον οικονομικό πόλεμο», δήλωσε ο Φρανσίσκο Μονάλντι, διευθυντής της ενεργειακής πολιτικής της Λατινικής Αμερικής στο Ινστιτούτο Δημόσιας Πολιτικής Baker του Πανεπιστημίου Rice στο Χιούστον. «Πώς μπορεί να εφαρμοστεί; Είναι ασαφές φυσικά».
Με την απειλή αυτή, ο Τραμπ φάνηκε να εφευρίσκει έναν συνδυασμό δασμών και των λεγόμενων δευτερογενών κυρώσεων, δηλαδή οικονομικών κυρώσεων που μπορούν να επιβληθούν σε άλλες χώρες ή ανθρώπους επειδή κάνουν επιχειρήσεις με οντότητες στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Οι στόχοι των «δευτερογενών δασμών» του θα μπορούσαν να ποικίλλουν ευρέως, δεδομένου ότι το πετρέλαιο της Βενεζουέλας πηγαίνει στις ΗΠΑ, την Ισπανία, την Ινδία και τη μαύρη αγορά.
Οι τρεις πρώτες χώρες καλύπτονται από άδειες στις Chevron, Repsol και Reliance Industries. Στη μαύρη αγορά κυριαρχεί η Κίνα.
«Η Κίνα είναι ο κύριος παράγοντας στον οποίο απευθύνεται αυτό, διότι ουσιαστικά πρόκειται για τη μαύρη αγορά για το πετρέλαιο της Βενεζουέλας», δήλωσε ο Monaldi. «Δεν θα χρειαζόταν να κάνουν δευτερογενείς δασμούς αν δεν υπήρχε η Κίνα».
Ο Τραμπ υποδέχτηκε την ελληνική ομογένεια για την επέτειο της 25ης Μαρτίου στον Λευκό Οίκο
Το εκτελεστικό διάταγμα του Τραμπ δίνει στον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο τη διακριτική ευχέρεια να αποφασίσει, από τις 2 Απριλίου, αν οι δασμοί 25% θα επιβληθούν σε μια χώρα που εισάγει πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα, είτε άμεσα είτε έμμεσα.
Αν και το διάταγμα δεν αναφέρει επακριβώς ποιος θα στοχοποιηθεί με δευτερογενή δασμό, διευκρινίζει ότι αν επιβληθεί στην Κίνα ένας τέτοιος δασμός, αυτός θα ισχύσει όχι μόνο για την ηπειρωτική χώρα, αλλά και για το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο. Εκτός από τη Βενεζουέλα, η Κίνα ήταν η μόνη χώρα που κατονομάζεται στη διαταγή.
Οι ειδικοί δήλωσαν ότι η κίνηση αυτή είναι κατανοητή για τον Τραμπ, ο οποίος έχει αφήσει να εννοηθεί ότι είναι λιγότερο διατεθειμένος να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις. Τον Σεπτέμβριο, περιέγραψε ότι οι κυρώσεις έχουν τη δυνατότητα να σκοτώσουν το δολάριο και «ό,τι αντιπροσωπεύει το δολάριο». Οι δασμοί, λέει, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο ως διαπραγματευτικό εργαλείο όσο και ως μέτρο αύξησης των εσόδων.
Οι δασμοί προσφέρουν τη δυνατότητα αύξησης ή μείωσης του ύψους της ποινής, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να αυξήσει τους δασμούς στις χώρες που αγοράζουν ενέργεια από τη Βενεζουέλα έως και 30% ή περισσότερο, εάν συνεχίσουν να αντιτίθενται στην πολιτική των ΗΠΑ, ή να μειώσει σιγά-σιγά το ποσοστό, εάν σημειώσουν πρόοδο προς την κατεύθυνση της ικανοποίησης των απαιτήσεων των ΗΠΑ.
«Μερικές φορές βλέπει τους δασμούς ως μια μορφή κύρωσης», δήλωσε ο Τζος Λίπσκι, ανώτερος διευθυντής του κέντρου γεωοικονομίας του Ατλαντικού Συμβουλίου. «Πιστεύει, και ήταν σαφής σχετικά με αυτό από την προεκλογική εκστρατεία, ότι οι οικονομικές κυρώσεις οδηγούν στην απο-δολαριοποίηση».
Ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα μπορούσε να έχει επεκτείνει τη χρήση των εργαλείων της οικονομικής κρατικής τεχνικής, δήλωσε ο Lipsky σε συνέντευξή του. Αλλά ο Τραμπ «δημιουργεί εντελώς νέα εργαλεία».
Ο υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, έχει περιγράψει τη χρήση των δασμών από τον Τραμπ ως μια χρήση που εμπίπτει σε τρεις κατηγορίες – ένα εργαλείο για να αποκτήσει μόχλευση στις διαπραγματεύσεις, ένα μέτρο που δημιουργεί έσοδα για να αντισταθμίσει το κόστος της παράτασης των φοροελαφρύνσεων του 2017 και ως ένας τρόπος για την επανεξισορρόπηση του εμπορίου υπέρ των ΗΠΑ.
Ο Τραμπ έχει δείξει ενδιαφέρον και για τις τρεις αυτές ιδέες, μερικές φορές ταυτόχρονα. Στις αρχές της δεύτερης διακυβέρνησής του, απείλησε τη χώρα της Κολομβίας με κυρώσεις, δασμούς, περιορισμούς στη χορήγηση βίζας και ένα σωρό άλλες κυρώσεις επειδή αρνήθηκε να υποδεχτεί απελαθέντες μετανάστες. Η κυβέρνηση της Κολομβίας υποχώρησε γρήγορα από φόβο μήπως υποστεί έναν δαπανηρό εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ.
Η άποψη αυτή ενισχύθηκε από έναν από τους επαγγελματίες της οικονομικής κρατικής τεχνικής του Λευκού Οίκου του Μπάιντεν, ο οποίος δήλωσε σε συνέντευξή του πριν από τις κινήσεις του Τραμπ στη Βενεζουέλα ότι ο πρόεδρος πιθανότατα προτιμά τους δασμούς από τις κυρώσεις, επειδή τις βλέπει ως μια win-win αντί για win-lose.
«Στο μυαλό του Τραμπ, το πλεονέκτημα των δασμών είναι ότι ακόμη και αν ο στόχος σου δεν υποχωρήσει και πρέπει να τους επιβάλεις, τουλάχιστον παίρνεις κάποια μετρητά», δήλωσε ο Πίτερ Χάρελ, πρώην ανώτερος διευθυντής για τα διεθνή οικονομικά και την ανταγωνιστικότητα στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου.
