Τα έθιμα συμπεριλαμβάνουν συνήθως μια συγκέντρωση κόσμου, όπου ο καθένας κάνει ότι επιτάσσει η παράδοση και περνούν όλοι καλά. Πως θα σας φαινόταν αν ακούγατε για ένα έθιμο που πέφτει πολύ ξύλο και καμιά πέτρα σε κανένα κεφάλι; Θα θέλατε να συμμετέχετε σε αυτό; Ίσως αυτοί που το κάνουν να περνούν κι αυτοί καλά.
Στις αρχές Μαΐου, στις πλαγιές των Άνδεων στο έδαφος της Βολιβίας, πολλοί άνθρωποι μαζεύονται σε λόγους και χωριά για να ανταλλάξουν γροθιές, κλωτσιές και καμιά φορά πέτρες. Οι άνθρωποι σπάνε κυριολεκτικά ο ένας τον άλλον στο ξύλο. Και μερικές φορές κάποιοι δεν αντέχουν. Βέβαια μετά από λίγες ημέρες, μπορεί όσοι αντάλλασσαν μπουνιές, να πίνουν μια «cicha de colla».
Το έθιμο ονομάζεται «Tinku», λέξη που μεταφράζεται περιφραστικά ως «βίαιο συναπάντημα». Πρόκειται για το πιο διαβόητο έθιμο σε μια σειρά εορτασμών που πραγματοποιούνται από τοπικές φυλές των Άνδεων, τους Aymara και τους Quechua.
Εκτός λοιπόν από τον χορό και την μουσική, υπάρχει και το... ξύλο μετά μουσικής.
Οι φυλές δεν είναι καθόλου βίαιες. Και ίσως αυτός είναι ο λόγος που μαζεύονται μια φορά το χρόνο και επιλέγουν τον συγκεκριμένο τρόπο για εκτόνωση. Το Tinku είναι μια τελετουργική μορφή μάχης και το ξύλο δεν είναι αποτέλεσμα διαφορών. Παραδοσιακά, θεωρείται ως τρόπος λατρείας της βολιβιανής θεάς, Pachamama, αλλά πλέον είναι ένας τρόπος για τον καθένα που συμμετέχει να αποδείξει την γενναιότητά του.
Ολόκληρα χωριά κηρύσσουν «πόλεμο» για λίγες ημέρες και μετά επανέρχονται στην καθημερινότητα χωρίς κακίες. Οι μάχες κανονίζονται από πριν, οι συμμετέχοντες φορούν πολύχρωμα κοστούμια και αρχίζουν τις γροθιές. Αν αργήσει να υπάρξει νικητής, τότε παίρνουν και πέτρες. Θεωρητικά υπάρχουν κανόνες για να μην τραυματιστεί κανείς σοβαρά ή θανάσιμα. Η αστυνομία έχει το νου της, αλλά καμιά φορά υπάρχουν και θάνατοι.
Το αλκοόλ ρέει άφθονο, αλλά οι εορτασμοί παραμένουν ένα έθιμο και συμβολίζουν την εκτόνωση, καθώς και την αποφυγή της χρήσης αλκοόλ και βίας τον υπόλοιπο χρόνο. Η κυβέρνηση προσπάθησε να περιορίσει κάπως την βιαιότητα του «Tinku», αλλά από την άλλη αναγνωρίζουν την παραδοσιακή και την τουριστική του αξία. Για όσους συμμετέχουν από την άλλη, είναι ένας απαραίτητος τρόπος για να συνεχίσουν να ζουν ειρηνικά, χωρίς οργή και βία, τον υπόλοιπο χρόνο
