Τέλος εποχής θα σημάνει από 1ης Οκτωβρίου του 2026 για το αδήλωτο ελαιόλαδο, αφού το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) με το σχετικό ΦΕΚ Β’ 1947 εισάγει βαριά πρόστιμα και ψηφιακή παρακολούθηση για τους «άτακτους» του ελαιοκομικού τομέα. Σύμφωνα με τα parapolitika.gr, νούμερο 1 στόχος του ΥΠΑΑΤ είναι η πλήρης ιχνηλασιμότητα της παραγωγής ελαιολάδου, από το χωράφι έως και το ελαιοτριβείο, ώστε να μπει φρένο στην παράνομη διακίνηση. Ωστόσο, στο ΦΕΚ εισάγεται και το πλαίσιο με το οποίο θα λειτουργήσει το Ελαιοκομικό Μητρώο, στο οποίο θα υπάρχουν και θα ανανεώνονται τα δεδομένα από τις δηλώσεις συγκομιδής ελαιοκάρπου, προκειμένου ο ελληνικός ελαιοκομικός κλάδος να έχει επίγνωση των μεγεθών της παραγωγής του.

Τα πρόστιμα για το αδήλωτο ελαιόλαδο

«Μας βγάζει το λάδι» ο Τραμπ: Σε κατάσταση αναμονής οι κλάδοι ελιάς και ελαιόλαδου λόγω των δασμών

Σε περίπτωση ανακριβούς δήλωσης ποσοτήτων παραδοθέντος ελαιοκάρπου επιβάλλονται πρόστιμα ως εξής:
 

• Σε καρπό για ελαιοποίηση επιβάλλεται πρόστιμο 60 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας.
• Σε καρπό για επιτραπέζια ελιά επιβάλλεται πρόστιμο 150 ευρώ ανά 100 κιλά ελαιοκάρπου της δήλωσης που υπερβαίνει ή υπολείπεται της πραγματικής ποσότητας. Στην περίπτωση μη υποβολής των δηλώσεων συγκομιδής στις αποκλειστικές ημερομηνίες της παρ. 2 του Αρθρου 6 επιβάλλεται στους υπόχρεους χρηματικό πρόστιμο, σύμφωνα με τις διαδικασίες του Ν. 4235/2014 (Α’32), ως εξής:
• Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 21 έως 50 ελαιόδεντρα: 100 ευρώ
• Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 51 έως 100 ελαιόδεντρα: 500 ευρώ
• Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 101 έως 500 ελαιόδεντρα: 1.000 ευρώ
• Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων από 501-1.000 ελαιόδεντρα: 3.000 ευρώ
• Στους κατόχους εκμεταλλεύσεων άνω των 1.001 ελαιοδέντρων: 5.000 ευρώ.

Μάλιστα, τονίζεται ότι σε κάθε περίπτωση επανάληψης μη συμμορφώσεων των παραγράφων 3, 4 και 5, τα ανωτέρω ποσά προστίμου προσαυξάνονται κατά 50%. Ωστόσο, οι κυρώσεις του παρόντος άρθρου δεν επιβάλλονται σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας ή εξαιρετικών περιστάσεων της παρ. 1 του Αρθρου 3 του Κανονισμού (Ε.Ε.) 2021/2116, ενώ προφανή σφάλματα κατά την υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής δύναται να αναγνωρισθούν και να διορθωθούν από την αρμόδια ΔΑΟΚ (Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής) κατόπιν αίτησης του παραγωγού και προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών/παραστατικών.

Ας πάρουμε ως παράδειγμα έναν παραγωγό που θα κρατήσει με δυσκολία αδήλωτα 6.000 κιλά καρπού, τα οποία δεν θα αποδώσει στο ελαιοτριβείο και δεν θα δηλώσει στο gov.gr, αλλά θα παραγάγει λάδι για να το διαθέσει μέσω χύμα τενεκέ σε γνωστούς και φίλους. Σε περίπτωση που πιαστεί, δεδομένου ότι το πρόστιμο είναι 60 ευρώ ανά 100 κιλά, αυτό μεταφράζεται σε 3.600 ευρώ. Και μολονότι δεδομένα θα υπάρξουν εκείνοι που θα πάρουν το ρίσκο, υπάρχει και το ζήτημα της προσαύξησης κατά 50% στα πρόστιμα σε περίπτωση υποτροπής, κάτι που σημαίνει ότι, αν ο παραγωγός πιαστεί μία φορά, τότε θα μπει στο μάτι των ΔΑΟΚ, που θα τον ελέγχουν αυστηρά σε ετήσια βάση.

Τι ισχύει για τις δηλώσεις συγκομιδής

Όπως διευκρινίζει το ΥΠΑΑΤ μέσω του σχετικού ΦΕΚ, όλοι οι νόμιμοι κάτοχοι ελαιοτεμαχίων είναι υπόχρεοι δήλωσης συγκομιδής ελαιοκάρπου. Η υποβολή της γίνεται από τους υπόχρεους μέσω της αντίστοιχης ηλεκτρονικής εφαρμογής του υπουργείου, από την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους έως την 24η ώρα της 31ης Μαΐου του επόμενου έτους, ενώ μετά την καταληκτική ημερομηνία επιβάλλονται τα σχετικά πρόστιμα. Ο υπόχρεος εισέρχεται στην ψηφιακή υπηρεσία «Δήλωση Συγκομιδής Ελιάς» μέσω του gov.gr-ΕΨΠ. Η δήλωση συγκομιδής γίνεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συγκομιδής από τον παραγωγό και την ολοκλήρωση της παράδοσης του νωπού ελαιοκάρπου στο ελαιοτριβείο ή στη μονάδα επεξεργασίας-μεταποίησης επιτραπέζιας ελιάς.

Σημειώνεται πως η υποβολή της δήλωσης συγκομιδής είναι υποχρεωτική ακόμα και όταν η παραγωγή είναι μηδενική και επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης. Πριν από την οριστική υποβολή των δηλώσεων συγκομιδής επιβεβαιώνονται τα στοιχεία που εμπεριέχονται σε αυτές όσον αφορά στις καλλιεργούμενες εκτάσεις, τις καλλιεργούμενες ποικιλίες και τις αποδόσεις των ελαιοτεμαχίων.

Πριν από την υποβολή της δήλωσης συγκομιδής, όπου απαιτείται, γίνεται επικαιροποίηση των στοιχείων της ελαιοκομικής εκμετάλλευσης ύστερα από αίτημα του ελαιοπαραγωγού, όπως αυτά είναι καταχωρισμένα στο Ελαιοκομικό Μητρώο. Την ευθύνη για την ορθή υποβολή της δήλωσης συγκομιδής φέρουν οι υπόχρεοι, ενώ ο έλεγχος και η επαλήθευση των στοιχείων τους πραγματοποιούνται από τις αρμόδιες ΔΑΟΚ.

Αρμόδια Αρχή για τη διαχείριση, την παρακολούθηση και τον έλεγχο των δηλώσεων στοιχείων για τον ελαιοκομικό τομέα ορίζεται η Διεύθυνση Αξιοποίησης και Τεχνολογίας Τροφίμων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Στο πλαίσιο αυτό, η Διεύθυνση θα συγκεντρώνει τα απαραίτητα στοιχεία από τις αρμόδιες Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) και ΔΑΟ (Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας) των περιφερειακών ενοτήτων διαμέσου της ηλεκτρονικής εφαρμογής, με σκοπό τη σύνταξη και αποστολή των προβλεπόμενων από την κοινή οργάνωση των γεωργικών αγορών κοινοποιήσεων στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στο Διεθνές Συμβούλιο Ελαιοκομίας.