Τα παιδιά έχουν στην πλειοψηφία τους μια έμφυτη αγάπη προς τα ζώα, αφού φαίνεται να μιλούν την ίδια γλώσσα. Ένα κατοικίδιο ζωάκι αποτελεί έναν εξαιρετικά υπομονετικό ακροατή, έναν συμπαίκτη ο οποίος δεν κρίνει, δεν διακόπτει (ή εάν διακόπτει το κάνει εξαιρετικά χαριτωμένα), δεν παρεμβαίνει σε καμία ιστορία του παιδιού, δεν τον ενδιαφέρουν οι κακοί βαθμοί, οι δυσκολίες, η εμφάνιση του παιδιού.

Αντιθέτως, στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελεί δικλείδα ασφαλείας για το παιδί, αφού το προστατεύει, το συντροφεύει και συμμαχεί σιωπηλά με αυτό.

Ένα κατοικίδιο είναι ένας σπουδαίος σύμμαχος στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνηςτου παιδιού, αφού το μαθαίνει να νοιάζεται και να φροντίζει κάτι πέρα από τον εαυτό του. Το παιδί λοιπόν διδάσκεται με τον πιο όμορφο τρόπο την έννοια της ευθύνης και γίνεται υπεύθυνο για ένα έμβιο ον το οποίο εξαρτάται απόλυτα από εκείνο.

Επιπλέον, τα παιδιά που μεγαλώνουν παρέα με ένα ζωάκι αναπτύσσουν την αυτοεκτίμησή και αυτοεικόνα τους καθώς και την κοινωνικότητα τους, αφού εισπράττουν ειλικρινή αποδοχή και αγάπη και όχι κριτική, κάτι που συντελεί στην υγιή ανάπτυξη της προσωπικότητας εντός του σπιτιού. Εκτός του σπιτιού από την άλλη, ένα παιδί που κάνει βόλτα με το κατοικίδιο του, γίνεται εύκολα πόλος έλξης από άλλα παιδιά που θα πλησιάσουν να το χαϊδέψουν ή να παίξουν μαζί του, ενδυναμώνοντας έτσι την κοινωνική εικόνα και αυτοεκτίμηση του παιδιού.

Οι μελέτες δείχνουν ότι τα ζώα μπορούν να λειτουργήσουν ως προστασία από στρεσογόνους παράγοντες, μετριάζοντας το αίσθημα της δυσφορίας που προκαλούν οι αγχωτικές εμπειρίες, μειώνοντας την αίσθηση του σωματικού και συναισθηματικού πόνου, ενώ η κατοχή ενός σκύλου, ειδικότερα, μπορεί να προάγει έναν πιο υγιεινό και περισσότερο δραστήριο τρόπο ζωής. Με τα κατοικίδια τα παιδιά αναπτύσσουν υγιεινές συνήθειες και ανθεκτικότερο ανοσοποιητικό σύστημα. Μαθαίνουν να κινούνται περισσότερο, βγαίνουν έξω περισσότερο, και μαθαίνοντας να φροντίζουν κάποιον άλλο, φροντίζουν καλύτερα και τον εαυτό τους.

Εκτός από τις σωματικές ανάγκες του ζώου, τα παιδιά μαθαίνουν να φροντίζουν και τις συναισθηματικές ανάγκες του μικρού τους φίλου (π.χ. όταν είναι κουρασμένο και δεν θέλει να παίξει ή ακόμα όταν φοβάται στην επίσκεψη στον κτηνίατρο). Με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν την πολύτιμη έννοια της ενσυναίσθησης, της ικανότητας δηλαδή ενός προσώπου να αντιλαμβάνεται και να κατανοεί τα συναισθήματα του άλλου. Μαθαίνοντας να μοιράζονται, χρόνο, φαγητό, σκέψεις, συναισθήματα, μαθαίνουν ουσιαστικά να συνυπάρχουν και να συμβιώνουν εποικοδομητικά,  κάτι που τα βοηθούν στο να δομήσουν υγιείς και ισορροπημένες σχέσεις μεγαλώνοντας.

Σύμφωνα με πολλές ψυχολογικές θεωρίες, η βιωματική μέθοδος γνώσης (εμπειρική γνώση), ενισχύει ουσιαστικά το πρόσωπο στο να αντιμετωπίσει τη ζωή περισσότερο ρεαλιστικά και να αντεπεξέλθει σε τυχόν δυσκολίες και απώλειες στον κύκλο της δικής του ζωής. Μέσω της καθημερινής παρατήρησης, το παιδί θα κατανοήσει τις αναλογίες της ανθρώπινης ζωής και της ζωής των ζώων αποκτώντας μια καλύτερη επαφή με τη δική του φύση και τις υπαρξιακές της διαστάσεις, θα ενδιαφερθεί για τον φυσικό κύκλο ζωής και να θελήσει να αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες γύρω από θέματα της αναπαραγωγής, της γέννησης, της ασθένειας, του θανάτου, μαθαίνοντας την ισορροπία που διέπει το ταξίδι της ζωής.

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι η συμβίωση με ένα κατοικίδιο ζώο βοηθά ένα παιδί να καλλιεργήσει τις αξίες της οικολογικής συνείδησης, της ηθικής ευθύνης,τουαλτρουισμού, της κοινωνικής αξίας, της ενσυναίσθησης. Έτσι το παιδί αναπτύσσεται τόσο σε συναισθηματικό, όσο και σε γνωστικό επίπεδο.

Σε αυτή την προσπάθεια σαφώς, οι γονείς διαδραματίζουν έναν ενεργό και πολύ σημαντικό ρόλο, καθώς η επιλογή του ζώου, η επιτήρηση της διάδρασης μαζί του, οι συνθήκες διαμονής και διαβίωσής του, η συμφωνία στη συμμετοχή των παιδιών στην καθημερινή φροντίδα του ζώου είναι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν, πριν την απόφαση για την απόκτηση ενός ζώου συντροφιάς στο σπίτι.