Τα προβλήματα ξεκινούν όταν ο άνδρας μπορεί να εκσπερματίσει μόνο όταν αυτοικανοποιείται, ή αποκλειστικά μέσω του ερεθισμού με το στόμα ή το χέρι της συντρόφου του ή μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα συνουσίας σε σημείο που η γυναίκα αισθάνεται πόνο από την παρατεταμένη επαφή.
Οι ειδικοί εξηγούν ότι η διαδικασία της εκσπερμάτισης περιλαμβάνει δύο φάσεις, την προώθηση (συλλογή του σπερματικού υγρού στη βάση του πέους) και την εξώθηση (σύσπαση των μυών, που εξωθεί το σπέρμα). Η δεύτερη φάση της εξώθησης που συνδέεται με την ηδονή και τον οργασμό επηρεάζεται από τη θέληση. Συνεπώς βρίσκεται υπό τον έλεγχο του άνδρα, συνειδητά ή ασυνείδητα.
Η αιτία του προβλήματος σπανίως είναι οργανική εκτός εάν ο πάσχων λαμβάνει φάρμακα π.χ. αντικαταθλιπτικά που μπορεί να καθυστερήσουν την εκσπερμάτιση ή κάποια φάρμακα για καρδιαγγειακές παθήσεις. Ακόμη στα οργανικά αίτια που μπορεί να δυσκολέψουν την εκσπερμάτιση συγκαταλέγονται το ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη, οι νευρολογικές βλάβες, οι παθήσεις στον προστάτη ή ουλές στην ουρήθρα .
Η ηλικία του άνδρα παίζει ρόλο στο αντανακλαστικό της εκσπερμάτισης, αφού με την πάροδο των χρόνων έχει παρατηρηθεί ότι χρειάζεται περισσότερος χρόνος ή πιο έντονος ερεθισμός για να επέλθει η εκσπερμάτιση.
Ωστόσο, συνήθως πίσω από αυτή τη διαταραχή κρύβονται αισθήματα οργής ή έλλειψης εμπιστοσύνης προς την σύντροφο, μια τραυματική εμπειρία του παρελθόντος, ακόμη και μια πολύ αυστηρή ανατροφή. Έχουν καταγραφεί π.χ. περιστατικά ανδρών που παρότι συγχώρησαν την απιστία της συντρόφου τους, ουσιαστικά δεν μπόρεσαν να αποδεχθούν το γεγονός, με αποτέλεσμα στη συνέχεια να παρουσιάσουν καθυστερημένη εκσπερμάτιση επειδή δεν ήθελαν να δώσουν στην σύντροφό τους την ικανοποίηση ότι οι ίδιοι είχαν ικανοποιηθεί. Με άλλα λόγια η επιθετικότητα και η οργή προς την σύντροφό τους έβρισκαν διέξοδο μέσω αυτής της σεξουαλικής διαταραχής.
Σημαντικός ψυχολογικός παράγοντας για την εμφάνιση του προβλήματος της καθυστερημένης εκσπερμάτισης είναι το αυξημένο άγχος, και ειδικότερα το άγχος απόδοσης (έντονο άγχος για να ικανοποιήσουν τη σύντροφό τους). Το πρόβλημα μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε άνδρες με λίγες συντρόφους ή σε μεγαλύτερης ηλικίας άνδρες που μπορεί να δυσκολεύονται να αφεθούν κατά την επαφή.
