Σκληρή γλώσσα για το ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα και τις πολλές παραμετρους του χρησιμοποίησε ο Μητροπολίτης Βολοκολαμάσκ Ιλαρίων, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας, σε διάλεξη του πριν από λίγες ημέρες.
“Κατά το παρελθόν έτος, συνεχίστηκε η εισβολή του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης στην κανονική μας επικράτεια και η εισβολή αυτή οφείλεται όχι μόνο στον τόνο των σχέσεων μεταξύ του Πατριαρχείου Μόσχας και του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως αλλά και στην κατάσταση στον Ορθόδοξο κόσμο, η μη αναγνώριση αυτού που έκανε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είναι σήμερα το κυρίαρχο χαρακτηριστικό των διορθόδοξων σχέσεων σε όλη τους την ποικιλομορφία και σε όλη τους την πολυπλοκότητα. Και κάθε τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία αναγκάζεται να τοποθετηθεί με κάποιο τρόπο σε σχέση με αυτό το πρόβλημα » ανέφερε αρχικά.
Αφού έκανε μια ιστορική καταγραφή ο Ιλαρίων υπενθύμισε επίσης στο κοινό τη δημιουργία σχισματικών οργανώσεων όπως το “Πατριαρχείο Κιέβου” και το UAOC και επέκρινε τις αποφάσεις του Πατριάρχη Βαρθολομαίου που έρχονται σε αντίθεση με τους κανόνες για την αποδοχή σχισματικών στην κοινωνία χωρίς μετάνοια και «αποκατάσταση στην υπάρχουσα τάξη», συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν υπήρξε κανονική χειροτονία.
Ο Ρώσος Ιεράρχης ενημέρωσε επίσης το κοινό στην αίθουσα για την ιστορία της προετοιμασίας της Πανορθόδοξης Συνόδου της Κρήτης το 2016 και τη συζήτηση στο πλαίσιο της προ-συμβιβαστικής διαδικασίας σχετικά με τη διαδικασία χορήγησης αυτοκεφαλίας.
Κατόπιν ο Ιλαρίων αναφέρθηκε στην πίεση που άσκησε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος στις τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, αλλά και ορισμένοι πολιτικοί κύκλοι, για να τους αναγκάσουν να αναγνωρίσουν την νέα εκκλησία.
“Μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα ο προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδας υπέκυψε πρώτος σε αυτή την πίεση και αργότερα ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας. Όταν το θέμα συζητήθηκε στο Συμβούλιο των Επισκόπων της Εκκλησίας της Ελλάδας, δεν επιτράπηκε ψηφοφορία επί του θέματος αυτού – ούτε μυστική ούτε ανοικτή. Απλώς δηλώθηκε ότι η Εκκλησία αυτή συντάσσεται με την απόφαση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Μέρος των Επισκόπων της Ελληνικής Εκκλησίας δήλωσε ανοιχτά τη μη αναγνώριση των σχισματικών. Κατά την επόμενη συνεδρίαση της Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, θα ληφθεί απόφαση για την αντίδρασή μας στις ενέργειες του Πατριάρχη Αλεξανδρείας», συνέχισε υπογραμμίζοντας ότι “οι πράξεις του Προκαθημένου της Αλεξανδρινής Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν βασίστηκαν στην συνοδικά εκπεφρασμένη βούληση της επισκοπής αλλά ήταν μια απόφαση ενός ανθρώπου”
«Αυτό το έτος ήταν πολύ δύσκολο για τις διορθόδοξες σχέσεις, αλλά νομίζω ότι το κύριο αποτέλεσμα για εμάς δεν είναι η διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας με την Κωνσταντινούπολη, ούτε η αναστολή της ευχαριστιακής κοινωνίας με αυτούς τους ιεράρχες άλλων Εκκλησιών που αναγνωρίζουν το ουκρανικό σχίσμα. Το κύριο αποτέλεσμα για μας είναι η διατήρηση της ενότητας της Εκκλησίας μας”, τόνισε ο Ιλαρίων.
Ο Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του ρωσικού Πατριαρχείου δήλωσε ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, η οποία διατηρεί μια κανονική σχέση με το Πατριαρχείο της Μόσχας, έχει βιώσει τεράστια πίεση, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών αρχών. «Αλλά δεν τσακίστηκε, δεν λύγισε. Ο αριθμός των προδοτών αποδείχθηκε ασήμαντος. Από τους 90 επισκόπους, μόνο δύο πήγαν στην ληστρική Σύνοδο «, υπενθύμισε.
Επιπροσθέτως τόνισε σχολιάζοντας εμμέσως τις δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου Κύπρου πως «κάποιοι Έλληνες αδελφοί μας λένε: γιατί σπάσατε την κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη και κλείσατε την πόρτα για διάλογο. Δεν το κάναμε αυτό, αλλά ακολουθήσαμε μόνο τον εκκλησιαστικό κανόνα που απαγορεύει την Ευχαριστιακή κοινωνία με όσους εισέρχονται σε κοινωνία με σχισματικούς. Πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να αντιδράσουμε; Μπορούμε πραγματικά να διατηρήσουμε την κοινωνία με την Κωνσταντινούπολη όταν εισέβαλε στα κανονικά όρια της Εκκλησίας μας; »
Ο Ρώσος Ιεράρχης επέστησε επίσης την προσοχή των ακροατών στο γεγονός ότι ο «τόμος» που δόθηκε από την Κωνσταντινούπολη στη λεγόμενη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας δεν υποδηλώνει καθόλου την ανεξαρτησία αυτής της δομής και πως σύμφωνα με τον Τόμο, η Κωνσταντινούπολη είναι ο ανώτατος διαιτητής σε όλες τις αμφισβητούμενες καταστάσεις εντός αυτής της δομής.
«Κατά την άποψή μας, αυτό δεν είναι αυτοκεφαλία, είναι ένας τέτοιος βαθμός εξάρτησης που ουσιαστικά μετατρέπει την PCU σε υποτελική δομή του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης. Από αυτές τις ενέργειες βλέπουμε ότι ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα ήθελε να ανοικοδομήσει ολόκληρο το σύστημα των αυτοκέφαλων Τοπικών Εκκλησιών με τέτοιο τρόπο ώστε να μην είναι απόλυτα ανεξάρτητες, και σε κάποιο βαθμό να εξαρτώνται από την Κωνσταντινούπολη και ότι ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης παίζει το ρόλο ενός είδους «πάπα» για τον Ανατολικό Χριστιανισμό», δήλωσε ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας.
Στη συνέχεια, απάντησε σε ερωτήσεις από μαθητές των θεολογικών σχολών της Μόσχας. Συγκεκριμένα, κατόπιν αιτήματος του κοινού, μίλησε για την πρωτοβουλία να πραγματοποιηθεί πανορθόδοξη συνάντηση στην Ιορδανία όπως ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος ΙΙΙ έκανε πρόσφατα μια τέτοια πρόταση. «Ήμασταν έτοιμοι για αυτόν τον διάλογο και πριν από ό, τι συνέβη, είμαστε έτοιμοι γι ‘αυτόν και τώρα», δήλωσε ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας. “Είμαστε ευγνώμονες για αυτή την πρωτοβουλία του Πατριάρχη Ιεροσολύμων. Ωστόσο, καταλαβαίνουμε ότι οι τοπικές εκκλησίες θα πιεστούν ώστε να μην πάνε εκεί, αφού ο Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης πιστεύει ότι μόνος του έχει το δικαίωμα να συγκαλέσει πανορθόδοξες διασκέψεις. Ο επικεφαλής της Εκκλησίας της Ελλάδας, για άλλη μια φορά μετά από συνάντηση με τον Αμερικανό πρεσβευτή, είχε ήδη σπεύσει να δηλώσει ότι θα πάει μόνο σε εκείνη τη συνάντηση, που θα συγκαλέσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Πώς θα αντιδράσουν άλλες τοπικές εκκλησίες, θα πρέπει να το δούμε στο εγγύς μέλλον. Δεν αποκλείω τη δυνατότητα μιας τέτοιας συνάντησης, ακόμη και αν δεν συγκεντρωθούν όλες οι Τοπικές Εκκλησίες. Νομίζω ότι θα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Αλλά στην παρούσα κατάσταση είναι καλύτερο να διεξάγεται διάλογος με αυτόν τον τρόπο παρά να μην διεξάγεται κανένας διάλογος”.
Επίσης ο Ιλαρίων χθες μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων TASS υπογράμμιε πως η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρεί απαραίτητη την αναθεώρηση της θρησκευτικής νομοθεσίας της Ουκρανίας
«Πιθανώς, μια αναθεώρηση της θρησκευτικής νομοθεσίας της Ουκρανίας είναι απαραίτητη, διότι στην παρούσα μορφή της δεν παρέχει επαρκή προστασία για τα δικαιώματα των πιστών και μπορεί να θεωρηθεί ότι εισάγει διακρίσεις. Ελπίζω ειλικρινά ότι οι ουκρανικές αρχές θα βρουν την πολιτική βούληση” ανέφερε.
Τέλος δεν παρέλειψε να σχολιάσει και όσα συμβαίνουν στο Μαυροβούνιο τα οποία χαρακτήρισε «λυπηρά και επικίνδυνα» προηγούμενα για ένα κοσμικό κράτος να παρεμβαίνει σε εκκλησιαστικές υποθέσεις.
«Στο Μαυροβούνιο η κυβέρνηση ενέκρινε πρόσφατα και υπέβαλε στο κοινοβούλιο σχέδιο διακρίσεων για τις θρησκείες, θέτοντας τη νομική βάση για την κατάσχεση των κρατικών περιουσιακών στοιχείων των θρησκευτικών οργανώσεων. Το νομοσχέδιο αναμφισβήτητα αποσκοπεί κατά κύριο λόγο εις βάρος των συμφερόντων του Πατριαρχείου Σερβίας», ανέφερε. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα, η προοπτική υιοθέτησης ενός νέου νόμου ανησυχεί σοβαρά το Βατικανό και άλλες θρησκευτικές οργανώσεις του Μαυροβουνίου.
