Στις 28 Ιουνίου του 1914, ο Αρχιδούκας Φερδινάνδος, ο διάδοχος του θρόνου της Αυτοκρατορίας της Αυστρο-Ουγγαρίας, επισκέφτηκε το Σαράγιεβο με τη σύζυγό του, Σόφι. Τον περίμεναν πέντε Σέρβοι εθνικιστές που σκόπευαν να τον δολοφονήσουν όταν θα τους δινόταν η ευκαιρία.

Ο λόγος για την εχθρότητα των Σέρβων ήταν η επιθυμία τους να ενωθεί η Βοσνία – Ερζεγοβίνη με το νέο σέρβικο κράτος, αντί με την αυτοκρατορία της Αυστρο-ουγγαρίας στην οποία ανήκαν.

Οι απόπειρες δολοφονίας

Η πρώτη επίθεση εναντίον του Αρχιδούκα πραγματοποιήθηκε όταν ο Σέρβος εθνικιστής, Νεντζέλκο Καμπρίνοβιτς, πέταξε μία χειροβομβίδα, η οποία χτύπησε στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου και έπεσε μέσα στον κόσμο. Αντί για τον στόχο του, ο Καμπρίνοβιτς τραυμάτισε έναν αστυνομικό και μερικούς περαστικούς.

Το αυτοκίνητο συνέχισε την πορεία του και τη δολοφονία ανέλαβε ο δεύτερος εκτελεστής, ο 19χρονος Γκαβρίλο Πρίντσιπ. Είχε στα χέρια του μια χειροβομβίδα, αλλά δεν μπόρεσε καν να πλησιάσει το αμάξι, γιατί τον εμπόδιζε ο κόσμος που είχε συγκεντρωθεί για να καλωσορίσει τον Αρχιδούκα.

Απογοητευμένος, εγκατέλειψε την προσπάθεια και περπάτησε μέχρι την καφετέρια του Μόριζτ Σίλερ για να φάει. Μερικά λεπτά αργότερα, ο Πρίντσιπ παρακολουθούσε έκπληκτος. καθώς το αυτοκίνητο του Αρχιδούκα σταμάτησε απότομα μπροστά στην καφετέρια.

Ο οδηγός είχε πάρει μία λάθος στροφή και ο δρόμος κατέληγε σε αδιέξοδο. Όμως, επειδή πάτησε πολύ ξαφνικά το φρένο έσβησε η μηχανή του αυτοκινήτου και μέχρι να βάλει πάλι μπρος, ο Αρχιδούκας και η σύζυγός του ήταν εγκλωβισμένοι στο στενό.

Ο Πρίντσιπ παράτησε το σάντουιτς που έτρωγε και αρπάζοντας το πιστόλι του, βγήκε στο δρόμο. Πυροβόλησε δύο φορές, από απόσταση 2 μέτρων και όντας καλός στο σημάδι, οι σφαίρες βρήκαν το στόχο τους. Ο Αρχιδούκας και η σύζυγός του ήταν νεκροί. Οι εκτελεστές ήταν προετοιμασμένοι για παν ενδεχόμενο και αμέσως μετά τους πυροβολισμούς, ο Πρίντσιπ γύρισε το όπλο προς το μέρος του για να αυτοκτονήσει.

Δεν πρόλαβε όμως, γιατί έπεσε πάνω του ένας περαστικός και τον κράτησε ακίνητο μέχρι να φτάσει η αστυνομία. Ο πρώτος εκτελεστής, ο Καμπρίνοβιτς, κατάπιε ένα δηλητηριώδες χάπι και βούτηξε στον ποταμό Μιλτζάκα για να πνιγεί. Για κακή του τύχη, το χάπι είχε λήξει και το σημείο που βούτηξε είχε βάθος μόλις 10 εκατοστά. Η αστυνομία τον βρήκε και τον συνέλαβε, μαζί με τους άλλους συνωμότες.

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Δεν το ήξεραν τότε, αλλά η δολοφονία του Αρχιδούκα έγινε η βασική αφορμή για την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 28 Ιουλίου 1914 η Αυστρο-Ουγγαρία κήρυξε πόλεμο εναντίον της Σερβίας, με το μέρος της οποίας πήγε και ο μακροχρόνιος σύμμαχός της, η Ρωσία. Ακολούθησαν το Βέλγιο, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία.

Η ταπεινωτική ήττα του Άξονα οδήγησε στα δύσκολα χρόνια του Μεσοπολέμου, στην άνθιση του γερμανικού εθνικισμού και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η δολοφονία ενός ανθρώπου, θα μπορούσε να πει κανείς, προκάλεσε τον θάνατο σχεδόν 100 εκατομμυρίων άλλων.

Η τραγική ειρωνεία είναι ότι την 28η Ιουνίου ο Αρχιδούκας απέφυγε τον θάνατο δύο φορές. Ίσως κανένα από τα τραγικά γεγονότα του 20ου αιώνα δεν θα είχε πραγματοποιηθεί, αν ο οδηγός του αυτοκινήτου που μετέφερε το διάδοχο, δεν είχε στρίψει σε ένα λάθος δρόμο. Ίσως…